Γ' ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΝ ΠΑΡΘΕΝΑΓΩΓΕΙΟΝ

Παρουσίαση

Το «Παρθεναγωγείο», αν και δοσμένο σαν χρονικό, στη βαθύτερή του υπόσταση μου φαίνεται να συγγενεύει με θεατρικό έργο, συνθεμένο από τα κανονικά καθέκαστα των σκηνών του δράματος. Αν λείπει εδώ η σκηνική παρουσίαση της ύλης, όμως το τραγικό στοιχείο, πρωταρχικό της δραματικής τέχνης, το έχουμε άφθονο. Το κάθε επεισόδιο του έργου, που δεν μας αναφέρει παρά τα καθημερινά συμβάντα ενός, συγκεκριμένου σχολειού, παίρνει θέση και αξία συμβόλου. Με περιεχόμενο έντονα κοινωνικό. Και οι εικόνες-σκηνές αρχίζουν να μας παρουσιάζονται. [...] (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Η Ελληνίδα που έγραψε αυτό το βιβλίο είναι Κρητικιά, είναι δασκάλα και συγγραφέας. Οι τρεις αυτές προϋποθέσεις συντελέσανε για να υπάρξει ένα παρόμοιο κείμενο, γραμμένο όπως ακριβώς είναι. Τριάντα τώρα χρόνια από την έκδοσή του, το Παρθεναγωγείον -συνδυασμός θέματος και λογοτεχνικής ποιότητας - παραμένει ένα έργο κλασικό στα ελληνικά γράμματα, και σαν πρότυπο του είδους του αναφέρεται μέχρι σήμερα.
Αν ήταν ν' αναλύσει κανείς το Παρθεναγωγείον, θα μπορούσε να γράψει μεγαλύτερο κείμενο απ' όσες είναι οι περιορισμένες σελίδες του. Θα είχες να πεις για όλα όσα δε βρίσκονται γραμμένα, αλλά που σου τα υποδείχνει. Και τα επιβάλλει. Ο παλμός της περιγραφής, πλούτος στη χρησιμοποίηση μιας ολοζώντανης γλώσσας, πυκνότητα του ύφους στα σημεία εκείνα όπου πιο βαρειά είναι η σημασία του περιεχομένου, ένας απόλυτος ρεαλισμός, που κατορθώνει να δημιουργεί ποιητική ατμόσφαιρα, αποτελούν χαρακτηριστικά της αξίας του έργου. (ΜΕΛΠΩ ΑΞΙΩΤΗ, 1962)