Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΛΙΣΤΑΣ

Παρουσίαση

Στην Ιλιάδα παρατηρούμε δύο τρόπους αφήγησης. Ο πρώτος εμφανίζεται όταν ο Όμηρος περιγράφει την ασπίδα του Αχιλλέα: πρόκειται για μια ολοκληρωμένη φόρμα στην οποία ο Ήφαιστος έχει απεικονίσει όλα όσα γνώριζε για μια πόλη, τις γύρω αγροτικές περιοχές, τους πολέμους, τις ειρηνικές της τελετουργίες. Ο άλλος τρόπος εκδηλώνεται όταν ο ποιητής δεν κατορθώνει να πει πόσοι και ποιοι ήταν οι Αχαιοί πολεμιστές: τότε ζητά βοήθεια από τις μούσες αλλά αναγκάζεται να περιοριστεί στον λεγόμενο κατάλογο των πλοίων, ο οποίος ολοκληρώνεται με ένα "και τα λοιπά".
Αυτός ο δεύτερος τρόπος παρουσίασης απαρτίζει τη λίστα ή τον κατάλογο. Υπάρχουν λίστες που γράφονται για πρακτικούς σκοπούς και είναι πεπερασμένες, όπως η λίστα όλων των βιβλίων μιας βιβλιοθήκης υπάρχουν όμως και λίστες που θέλουν να περιλάβουν ποσότητες μη μετρήσιμες, λίστες που δεν ολοκληρώνονται ποτέ, που φτάνουν στα όρια του άπειρου.
Όπως δείχνει το νέο αυτό βιβλίο του Έκο και η ανθολογία που αυτό περιλαμβάνει, η ιστορία της λογοτεχνίας όλων των εποχών είναι πλούσια σε λίστες, από τον Ησίοδο ως τον Τζόις, και από τον Ιεζεκιήλ ως τον Καλβίνο. Πρόκειται για καταλόγους που συχνά φτιάχνονται για την ίδια την ευχαρίστηση της απαρίθμησης ή για τη χαρά να συνδέει κανείς στοιχεία που καμιά ιδιαίτερη σχέση δεν έχουν μεταξύ τους. Το βιβλίο αυτό όμως δεν αναφέρεται μόνο στη λογοτεχνία αλλά προσπαθεί να δείξει ότι και οι εικαστικές τέχνες είναι ικανές να περιλάβουν επίσης καταλόγους που συνεχίζονται στο άπειρο, ακόμα κι όταν η απεικόνιση μοιάζει να περιορίζεται αυστηρά από την ίδια την κορνίζα του ζωγραφικού έργου. Το αποδεικνύει η πλούσια εικονογράφηση αυτού του βιβλίου που δεν απευθύνεται σε "ειδικούς" αλλά σε όλους όσοι αγαπούν τα μυστήρια της γραφής και της εικόνας. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Η ασπίδα και η μορφή
Ο κατάλογος ή η λίστα
Ο οπτικός κατάλογος
Το ανείπωτο
Λίστες πραγμάτων
Κατάλογοι τόπων
Υπάρχουν λίστες και λίστες
Δάνεια μεταξύ λίστας και φόρμας
Η ρητορική της απαρίθμησης
Κατάλογοι θαυμαστών πραγμάτων
Συλλογές και θησαυροί
Η Wunderkammer
Ορισμός κατά ιδιότητα και ορισμός κατά ουσία
Το αριστοτελικό τηλεσκόπιο
Η υπερβολή, από τον Ραμπελέ και μετά
Η συναφής υπερβολή
Η χαοτική απαρίθμηση
Οι κατάλογοι των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης
Λίστες που προκαλούν ίλιγγο
Δάνεια μεταξύ πρακτικής και ποιητικής λίστας
Μια όχι κανονική λίστα
Υπομνήματα