Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ

Παρουσίαση

Η επιστημονική εξερεύνηση του Σύμπαντος είναι, στο βάθος, μια έρευνα γύρω από τον άνθρωπο. Το μαρτυράει το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τις επιστήμες της ζωής και τις επιστήμες του ανθρώπου. Αυτή όμως η επιστροφή στα βασικά ζητήματα περικλείνει δύο μείζονες κινδύνους. Ο πρώτος είναι να επιστρατεύσουμε την αυστηρή διανοητική πειθαρχία που επέτρεψε τις θεαματικές επιτυχίες των "σκληρών" επιστημών. Ο δεύτερος προκύπτει από το ίδιο το ενδιαφέρον που δείχνει ο κάθε άνθρωπος για κάθε τι που αφορά τον άνθρωπο, υποβάλλοντας σε τραχιά δοκιμασία την άσκηση του κριτικού πνεύματος. Έτσι, στους τομείς αυτούς, μια εκλεπτυσμένη εκχυδάιση, συχνότατα με τη δικαιολογία ότι παρουσιάζει τα επιτεύγματα της επιστήμης, διαδίδει τις δογματικές "θέσεις" μιας ιδεολογίας. Η πρόσφατη ανάπτυξη της "κοινωνιοβιολογίας" και η εκλαΐκευσή της δείχνουν πολύ καθαρά αυτούς τους κινδύνους.
Τι μπορούμε να πούμε σήμερα με σοβαρότητα για τις βιολογικές βάσεις της κοινωνικής συμπεριφοράς;
Ο γενετικός ντετερμινισμός ασκεί άραγε ακαταμάχητη πίεση πάνω στην ανθρωπότητα;
Στο τέρμα μιας ενδελεχούς μελέτης, ο Α. Ζακάρ μας δείχνει πως η νεοτερική βιολογία και η γενετική φωτίζουν το κεντρικό παράδοξο του ανθρώπου και της ευθύνης του:
"Είμαι άνθρωπος, σημαίνει θέλω να είμαι ελεύθερος. Άρα, γνωρίζω μέσα μου πόσο δυνατή είναι η ελευθερία, αλλά η σκέψη μου μου δείχνει τα όριά της. Αυτή την ελευθερία, πως να τη χτίσω, πως να τη μεταβιβάσω;" (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
Προειδοποίηση
1. ΑΥΤΑ ΤΑ ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΖΩΑ
Η σφήκα κερκερίς και ο κλεωνός ο οφθαλμικός
Οι ουρανοσκόποι
Μάντης ο θρήσκος
Το ψάρι-ψαράς
Οι φάλαινες
2. ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ
Οι δυο κατηγορίες μονοκύτταρων όντων
Τι μεταβιβάζεται;
Τα ενδιάμεσα όντα αποκτούν σημασία
3. Η ΟΝΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΕΠΤΟΥ
Γονότυπος και φαινότυπος
Η αλληλεπίδραση γονότυπου-περιβάλλοντος
Από την περιγραφή μιας διαδικασίας στην υπόθεση μιας σχέσης
4. ΠΟΛΥΠΛΟΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΥΤΟΟΡΓΑΝΩΣΗ
Από τον θεό των ρολογιών στον δαίμονα των καμίνων
Το παράδοξο του έμβιου κόσμου
Το απρόβλεπτο και το τυχαίο
Η εμφάνιση της πολυπλοκότητας
Από την πολυπλοκότητα στην αυτονομία Επίπεδα, βαθμίδες, ανάδυση
5. Η ΟΝΤΟΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΑΠΡΟΣΜΕΝΟΥ
Από τον ορισμό στη γνώση
Τι σημαίνει "νέο";
Η οντογένεση
6. ΟΜΟΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΞΑΡΤΗΣΗ
Η κατανομή ενός χαρακτηριστικού
Συνδιακύμανση και αλληλεξάρτηση των δύο μεταβλητών
Οι συντελεστές καθορισμού
Μια ειδική περίπτωση συμβιβάζει τις δύο προσεγγίσεις
Που οφείλεται η επιτυχία του συντελεστή αλληλεξάρτησης;
7. ΜΙΑ ΤΡΙΕΔΡΗ ΕΝΝΟΙΑ: Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ
Η κληρονομητότητα και η συμμετοχή των γονιδίων στη διασπορά των ατομικών χαρακτηριστικών
Η κληρονομητότητα και η ατομική επίδραση του κάθε γονιδίου
Κληρονομητότητα με τη στενή έννοια και ομοιότητα μεταξύ συγγενών
Οι κληρονομητότητες και η σύγκριση των διαφόρων τύπων διδύμων
8. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΔΑΡΒΟΝΙΣΤΗΣ Ή ΝΑ ΜΗΝ ΕΙΣΑΙ;
Ο δαρβινισμός του Δαρβίνου
Ο δαρβινισμός των γενετιστών
Ο δαρβινισμός των μαθηματικών
Εξέλιξη και προσαρμογή
9. ΤΟ "ΠΑΡΑΔΟΞΟ" ΤΟΥ ΑΛΤΡΟΥΙΣΜΟΥ Ή ΠΟΛΥΣ ΘΟΡΥΒΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΙΠΟΤΑ
Η συγγενική επιλογή
Το μέτρο του συγγενικού δεσμού
Ο επιλεγμένος αλτρουισμός
Ομαδική επιλογή
10. ΟΙ ΠΟΛΛΑΠΛΟΙ ΤΡΟΠΟΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗΣ
Οι βασικές έννοιες
Η κάθετη μεταβίβαση
Άλλοι τύποι μεταβίβασης
Γενετικές αποστάσεις και πολιτισμικές αποστάσεις
11. ΑΠΟ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΙΣ ΑΙΤΙΕΣ
Η αιτία ή οι αιτίες;
Ανάμεσα στα συγκεκριμένα πειράματα και στα νοητικά πειράματα, οι αναπαραστάσεις
Αναπαράσταση της εξέλιξης ενός χρωμοσωματικού τμήματος [4]
Οι δύο δρόμοι της έρευνας
Η αναπόφευκτη εισβολή της τελεολογίας
12. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΜΑΧΗ
13. Η ΑΝΘΡΩΠΟΣΥΝΗ
Από τη φύση στην ανθρωποσύνη Επιστήμη και πολιτισμός
"Educare" ή "educere"
Να κλέψουμε τη νίκη από τον θάνατο
14. ΜΙΑ ΠΙΘΑΝΗ ΚΑΤΑΛΗΞΗ: Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ
Η σημερινή πραγματικότητα στη Γη
Ο πραγματικός κίνδυνος μιας πυρηνικής σύγκρουσης
Η αυτόνομη ανάπτυξη του μηχανισμού - ολικής - καταστροφής
Η αναγκαία συνειδητοποίηση