ΣΤΟΧΑΣΜΟΙ ΚΑΙ ΘΕΣΕΙΣ (ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

"Τα δοκίμιά μου", έγραφε ο Γιώργος Θεοτοκάς το 1937, "είναι προσπάθειες που κάνω από καιρό σε καιρό για να προσανατολιστώ μες στην ραγδαία πνευματική, καλλιτεχνική και κοινωνική εξέλιξη του 20ού αιώνα. Δεν πρέπει να κρίνονται σαν έργα οριστικά, ούτε σαν έργα συστηματικής σκέψης, αλλά σαν μικροί σταθμοί μιας αδιάκοπης αναζήτησης. Είναι κομμάτια ενός πνευματικού ημερολογίου".
Τα 283 κείμενα του Γιώργου Θεοτοκά που περιλαμβάνονται στη συλλογή αυτή αναδεικνύουν την ενότητα αλλά και τις αντιφάσεις του πνευματικού αυτού ημερολογίου. Ακριβέστερα, της πιο ευαίσθητης ίσως πτυχής του ημερολογίου αυτού, που ήταν η πολιτική.
Πώς αντιδρά δημόσια ένας άνθρωπος των γραμμάτων στα καταλυτικά γεγονότα, τα ιδεολογικά ρεύματα και τις καθημερινότερες συμπεριφορές που σημάδεψαν την Ελλάδα, την Ευρώπη και τον κόσμο στις πιο κρίσιμες δεκαετίες του "σύντομου" 20ού αιώνα;
Δημοσιευμένα, τα περισσότερα, σε εφημερίδες και περιοδικά από το 1925 έως το 1966, τα πολιτικά κείμενα των "Στοχασμών και Θέσεων" αποτελούν πρωτίστως το χρονικό μιας εποχής. Ταυτόχρονα, συγκροτούν υλικό για μιαν ιστορία των ιδεών και των νοοτροπιών σε μια περίοδο που σφράγισε την πνευματική εξέλιξη της σύγχρονης Ελλάδας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Χρονολογικοί πίνακες, 1905-1966
Πρόλογος
Γιατί πολιτικός Θεοτοκάς σήμερα;
Εποχή
Απόψεις
Κομμουνισμός και επανάσταση
Πολιτικός πραγματισμός και μεταρρύθμιση
Έθνος, ελληνισμός και Ευρώπη
Θρησκεία, χριστιανισμός και ορθοδοξία
Συνοψίζοντας
Μέσα έκφρασης
Η συλλογή
Κριτήρια επιλογής
Επιλογή εκδοχών και τίτλων
Κατάταξη
Κείμενα τρίτων
1925
Η κοινωνική σημασία του έργου του Ψυχάρη
1926
1910 - 1926
Β. Βλαβιανού: Από τη μεταρρύθμιση του ποινικού δικαίου στη Γερμανία
Γύρω στην έρευνα της "Δημοκρατίας"
Τα νόθα και το δίκαιο
Henry Robert: L'avocat
Υπόμνημα
Σημερινή εμφάνιση του δικηγορικού επαγγέλματος στην Ελλάδα και μελλοντικός προορισμός του
Φοιτητική Συντροφιά: Απολογισμός του Δ.Σ. της χρονιάς 1925-1926
Προς τον κ. Υπουργό της Παιδείας
1928
Ένας άλλος Δραγούμης
1930
Η νέα γενεά
Τα ιδανικά της νέας γενεάς
1931
Γλωσσική αναρχία
1932
Εμπρός στο κοινωνικό πρόβλημα
Οι κίνδυνοι του μυστικισμού
Η ελληνική πραγματικότης μπροστά στο κοινωνικό πρόβλημα
1933
Προς την ενότητα
Ο κ. Γληνός
"Το φως που καίει"
Το ολέθριο στραβοπάτημα
Ελευθερία και βία
Η "Ιδέα" και η δημοκρατία
Παύλου Γκίκα, Έλεγχος του αστικού ιδεαλισμού
Εντυπώσεις από τη Γιουγκοσλαβία
Υπάρχει κάτι σάπιο στην Ελλάδα
Φιλική συζήτηση
Νιότη
1934
Πολιτικά ιδανικά
Εντυπώσεις από τους Πελοποννήσιους
1935
Κατέναντι του πολέμου
Το αίτημα της ενότητος ζωής και τέχνης
Η αξία της δημοκρατίας
Η δημοκρατία
Ο διωγμός του δημοτικισμού
Η μάχη της νιότης
[Ένα πάθημα του πρεσβευτού Πιπινέλη]
Η ολιγαρχία και ο λαός
1936
Ο πρόεδρος
Η θεά ιστορία
[Για ένα "Σύνδεσμο προς προστασίαν των ατομικών ελευθεριών"]
Κοινωνικά θέματα
Ο τάφος του προέδρου Βενιζέλου
1937
Ο πρόεδρος Ρούζβελτ
1938
Μερικά ζητήματα νεοελληνικής ψυχολογίας
Φθινόπωρο 1938
["...Σχηματίζεται κάτι καινούργιο..."]
La France acceptera-t-elle la destine de l' Athenes antique?
1939
Απόψεις του ελληνικού προβλήματος
Ευρώπη 1939
Παρατηρήσεις στο περιθώριο των γεγονότων
1940
Ελλάδα 1940
Μανιφέστο
Το τέλος της όπερας
1941
Για την Ελλάδα και την ανθρωπότητα
1942
Ιδεολογικές κατευθύνσεις [του Δημοκρατικού Σοσιαλιστικού Κόμματος]
1943
Η εξέλιξη του δημοτικισμού
Προς τ' ανοιχτά
1944
Στο κατώφλι των νέων καιρών
["Τελειώνοντας ο πόλεμος..."]
Εμείς κι' οι Βούλγαροι
["Σε μια δημόσια πλατεία..."]
Υπόμνημα για την κατάσταση των πνευμάτων στην Αθήνα το φθινόπωρο 1944
Γαλλία και Ελλάς
Ο "τύπος Παπανδρέου"
Εκπαιδευτική πολιτική
Ο καινούργιος λαός
Αμερική και Ελλάς
Η νέα Ευρώπη
1945
Ο κόκκινος Δεκέμβριος
Το πνεύμα, ο πόλεμος και το μέλλον
Ελληνικός σοσιαλισμός
Ελληνικά πεπρωμένα
Το ζήτημα της Ακαδημίας
Το δράμα των ελεύθερων ανθρώπων
Ο θρησκευτικός πόλεμος
Το θέλγητρο της Γαλλίας
Η ανάγκη της ελευθερίας
Η μοναξιά του ελληνισμού
Το πνεύμα και η εποχή
Η αγγλική δημοκρατία
Οι μηχανές και το πνεύμα
Παραινέσεις προς δημοκρατικούς
Η αποστολή του συγγραφέα
["Το χρέος μου νομίζω πως το εκτελώ"]
Γύρω στον Βλαχογιάννη
Το δημοκρατικό κλίμα
Ελλάδα και Ιταλία
Αντρέ Μαλρώ
Το παλιό και το καινούργιο
1946
Το πνευματικό 1945
Η πρώτη μεταπολεμική περίοδος του Εθνικού Θεάτρου
Τι συμβαίνει στο Εθνικό Θέατρο;
Το Εθνικό Θέατρο
Η αληθινή εθνική ιδέα
Στη χώρα του πρακτικού σοσιαλισμού
1947
Το γαλλικό πρόβλημα
Πώς μας βλέπουν οι ξένοι
["Η 25η Μαρτίου..."]
Παρίσι 1947
["Ο ιστορικός χρόνος κυλά ορμητικά..."]
Εθνική συνείδηση: Τρεις παραλλαγές στο ίδιο θέμα
1948
Η κρίσις των συνειδήσεων
[Όταν δεν υπάρχει ίχνος ντροπής...]
Το κατηγορούμενο πνεύμα
Η ψήφισις νόμων συνεπεία ξένης εισβολής και το μέτρον "ετεροδικίας" ωρισμένων ξένων
[Ένας θάνατος]
[Η νέα λογοτεχνική οργάνωση και η ανταρσία]
[Το παιδομάζωμα]
Η περίπτωση του Σπύρου Μελά Λογοτεχνικός κιτρινισμός
Το υπόμνημα διαμαρτυρίας της Φιλοσοφικής Σχολής
Γύρω στο θέμα του κομμουνισμού
[Προς τη Γενική Γραμματεία του Ο.Η.Ε.]
Γιατί πολεμούν οι Έλληνες
1949
Το μέλλον του ελληνικού κινηματογράφου
Που βρίσκεται ο δημοτικισμός