ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1830-1912

Παρουσίαση

«Συμβασιλεύουσα» της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς το 1430, η Θεσσαλονίκη του 19ου αιώνα είναι, όπως πολλές άλλες πόλεις του κράτους των Οθωμανών σουλτάνων, πολυφωνική: μουσουλμάνοι, χριστιανοί, εβραίοι, αλλά και κάθε λογής Λεβαντίνοι συνθέτουν ένα έμψυχο «μωσαϊκό», χαρακτηριστικό του οθωμανικού αστικού τοπίου. Κατά τον 19ο αιώνα των Μεταρρυθμίσεων (Τανζιμάτ), εκτός από θέατρο των βαλκανικών εθνικισμών, η Θεσσαλονίκη προβάλλεται και ως πόλη-βιτρίνα του οθωμανικού εκσυγχρονισμού. Βασιζόμενο κυρίως σε οθωμανικά τοπικά αρχεία, το παρόν πόνημα προσδιορίζει και αναλύει τους παράγοντες - χωρικούς, πολεοδομικούς αλλά και κοινωνικοοικονομικούς - που προκάλεσαν την αλλαγή. Εκτός από το έργο της πρώτης οθωμανικής Δημαρχίας, τη δημογραφική αύξηση, την ανάπτυξη νέων μέσων επικοινωνίας, η μελέτη αναφέρεται και στους τεχνίτες της αλλαγής (τοπικοί άρχοντες, φιλανθρωπικές οργανώσεις, κοσμικοί κύκλοι), ενώ ένα μέρος της αφιερώνεται στις ατομικές διαδρομές των ανωνύμων, το οικιακό τους περιβάλλον, τις οικογενειακές και κοινωνικές τους σχέσεις. Για την εξέταση τόσο των πολεοδομικών εξελίξεων όσο και των κοινωνικών μετασχηματισμών, χρησιμοποιήθηκε μια αντιθετική μέθοδος, που αντιπαραβάλλει τη Θεσσαλονίκη του 1830 προς αυτήν των αρχών του 20ου αιώνα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ. Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ 1912: ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ;
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. ΓΙΑΤΙ Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ;
ΙΙ. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
ΙΙΙ. ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
IV. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ
V. ΟΙ ΠΗΓΕΣ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΜΙΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΠΟΛΗ ΣΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΩΝ ΤΑΝΖΙΜΑΤ
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΤΟ ΝΕΟ ΠΡΟΣΩΠΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
ΤΟ ΟΙΚΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΩΝ «ΑΝΩΝΥΜΩΝ»
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΕ ΜΕΤΑΒΑΣΗ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Ι. ΜΙΑ ΜΕΤΡΙΑ ΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
ΙΙ. Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΜΙΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ
ΙΙΙ. ΜΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΕ ΚΙΝΗΣΗ
IV. ΟΙ ΑΜΦΙΣΗΜΙΕΣ ΤΟΥ ΟΙΚΙΑΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ 1: ΤΟ ΑΡΓΟ ΤΕΛΟΣ ΜΙΑΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΠΟΛΗΣ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ 2: Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΘΥΜΑΤΑΙ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ 1808-1912
ΠΗΓΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ