Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Παρουσίαση

- Ποιοι ήταν οι Νέοι Έλληνες;
- Πως εμφανίστηκαν και πως σχηματίστηκε ιστορικά το φαινόμενο το οποίο ορίζουμε ως Νέο Ελληνισμό;
- Μέσα από ποιες ιστορικές διαδικασίες διαφοροποιήθηκαν οι Νέοι Έλληνες από το οθωμανικό σύστημα κυριαρχίας και ταυτοχρόνως ξεχώρισαν από τις υπόλοιπες βαλκανικές εθνοπολιτισμικές ομάδες;
Το βιβλίο πραγματεύεται την πορεία γέννησης και διαμόρφωσης ποικίλων κοινωνικών ομάδων και πληθυσμών, οι οποίοι -με διαφορετικές ιστορικές διαδικασίες- διαμόρφωσαν το φαινόμενο του Νέου Ελληνισμού. Το γενικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται κάθε επιμέρους ανάλυση είναι οι σχέσεις μεταξύ Ελλήνων υποτελών, Οθωμανών κυρίαρχων και Ευρωπαίων, στις εκάστοτε ιστορικές εκδηλώσεις τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι Νέοι Έλληνες διαμορφώθηκαν ιστορικά με αλλεπάλληλες διαφοροποιήσεις από το οθωμανικό πλαίσιο, χωρίς να διαθέτουν μεταξύ τους ομοιογενή χαρακτηριστικά εξαρχής.
Στο βιβλίο αναλύονται όλες οι μορφές διαφοροποιήσεων -κοινωνικές, οικονομικές, ιδεολογικές, ευρύτερα πολιτισμικές- για κάθε κοινωνική ομάδα και σε κάθε ευρύτερη γεωγραφική περιοχή ξεχωριστά. Η δράση των ομάδων αυτών σε κάθε περιοχή διαμόρφωσε εντέλει έναν διακριτό οικονομικό και πολιτιστικό χώρο στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον χώρο του Νέου Ελληνισμού.
Η παρούσα μελέτη έχει συνταχθεί με τρόπο ώστε, στο μέτρο του δυνατού, να επιτρέπει στους αναγνώστες να μετέχουν νοερά στη συγκρότηση της προβληματικής, όπως αναπτυσσόταν κατά τη διάρκεια της έρευνας. Σε αυτή τη νοερή συμμετοχή διευκολύνει η αναφορά των ερωτημάτων που τέθηκαν ούτως ή άλλως, παρότι ορισμένα από αυτά μένουν αναπάντητα λόγω έλλειψης αποδείξεων. Τη διευκολύνει επίσης ο αναγκαίος σε κάθε έρευνα αναστοχασμός ή η κριτική απόρριψη ορισμένων βασικών ερμηνειών της ελληνικής και ξενόγλωσσης ιστοριογραφίας για τους Νέους Έλληνες. Τέλος, καλό είναι να γνωρίζει ο αναγνώστης ότι ο γενικός στόχος αυτού του βιβλίου είναι, κατά τη γενική του σημασία, πολιτικός. Δηλαδή, παρέμβαση στο παρόν, με επιδίωξη τη διαμόρφωση μιας ιστοριογραφικής πρότασης που μπορεί να συμβάλει στη συγκρότηση ορθολογικής, κριτικής ιστορικής συνείδησης των Ελληνίδων και των Ελλήνων πολιτών σήμερα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΗΓΕΜΟΝΙΑ
Τέλος 13ου έως το τέλος του 15ου αιώνα
Εισαγωγικά
Η επέκταση του Ισλάμ
Ήττα και ενσωμάτωση των βυζαντινών ηγετικών ομάδων
Εις το όνομα της Αγίας και ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος
Το πολιτικό συμβόλαιο των Οθωμανών και η συναίνεση των κατακτημένων
Η απομόνωση των βαλκανικών πληθυσμών από την Ευρώπη
Ανακεφαλαίωση και γενικά συμπεράσματα του πρώτου μέρους
Η ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΙ Η ΗΤΤΑ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Από τον 14ο έως τις αρχές του 17ου αιώνα
Ερμηνείας προαπαιτούμενα
Οι περιπέτειες της ελευθερίας, του ορθού λόγου και της ιστορικής σκέψης
"Είμαστε Έλληνες". Η επινόηση μιας ταυτότητας ριζικά κοσμικής
Τοπικός χαρακτήρας της ελληνικής Αναγέννησης
Η μοναδική απόπειρα μεταρρύθμισης της ορθόδοξης εκκλησιαστικής αριστοκρατίας
Η πνευματική κατάσταση των ραγιάδων
Ανακεφαλαίωση και γενικά συμπεράσματα του δεύτερου μέρους
ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ
Διαχρονικές δομές
Μεθοδολογικές διευκρινίσεις
Το παιδομάζωμα
Η αριστοκρατία του ορθόδοξου κλήρου
Φαναριώτες και βογιάροι: υποτελείς αριστοκράτες της οθωμανικής αυλής
Οι κεφαλές των μικρών επαρχιών ή τοπικές αρχοντίες
Η κοινωνική σημασία της ενοικίασης είσπραξης των φόρων
Οι κατακτημένοι, πηγές της οθωμανικής ισχύος και πεδίο της αναπαραγωγής της
Η ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Από τον 17ο έως τις αρχές του 18ου αιώνα
Γιατί το εμπόριο;
Η οργάνωση των οθωμανικών αγορών: μια τυπολογία
Οι οργανωτές της συγκέντρωσης του πλεονάσματος στους μικρούς τόπους
Οι έμποροι-οργανωτές των διατοπικών αγορών και του μικρού εξωτερικού εμπορίου
Η αναπαραγωγή των αναδυόμενων εμπόρων: η οικογένεια
Η διευρυμένη αναπαραγωγή των αναδυόμενων εμπόρων
Στοιχεία για τη σύγκριση των αναδυόμενων εμπορικών με τις παραδοσιακές τοπικές ελίτ
Η ανάδυση του Homo Economicus στα Βαλκάνια
ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗΣ
Από τα μέσα του 17ου αιώνα έως το 1780
Ψευδή ίχνη της νεοτερικής σκέψης στα Βαλκάνια
Σωτηριολογικές ιδεολογίες των πληθυσμών και μεταβατικά άτομα προς τη νεοτερικότητα
Οι πρώτες εκφάνσεις του κοσμικού αυτοπροσδιορισμού: η αρχαιολατρία
Η μόρφωση ως νέα επιδίωξη
Η μόρφωση ως αυτοτελής αξία
Οι απαρχές του ελληνικού Διαφωτισμού: η πρώτη περίοδος
Στοιχεία για την κοινωνική επιρροή της νεοτερικής σκέψης
Η ορθόδοξη εκκλησιαστική αριστοκρατία, φορέας του αντιδιαφωτισμού
Η ΑΠΟΓΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ
17ος και 18ος αιώνας
Θεοκρατία και εμπόριο: πνεύμα και ύλη;
Η γεωοικονομική αναδιάταξη μεταξύ οθωμανικών περιοχών της Μεσογείου
Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΩΝ ΙΣΧΥΟΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ
Το εμπόριο και τα αρχικά όριά του
Ο ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΠΟΛΟΣ ΤΗΣ ΗΠΕΙΡΟΥ ΚΑΙ Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ
Από τον 17ο έως τις έως αρχές του 19ου αιώνα
Το ναυτιλιακό εμπορικό κέντρο της δυτικής Στερεάς Ελλάδας
Τα ευρωπαϊκά δίκτυα των εμπορικών ελίτ της Ηπείρου
Η οθωμανική κυριαρχία ως απειλή
ΟΙ ΚΟΣΜΟΙ ΤΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ
Από τον 16ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα
Η στροφή των καλλιεργητών προς την παραγωγή εμπορευματικών αγαθών
Ο κόσμος της "θάλασσας των βουνών"
Ο θεσμός του Αρματολικιού
Το γίγνεσθαι των ορεσίβιων ένοπλων ηγετικών ομάδων
Οι πρωτοκαπετάνιοι: μια κληρονομική αριστοκρατία
Να σκεφτούμε ξανά τους αρματολούς
Ο ΠΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ: ΑΠΟ ΤΙΣ ΑΡΧΕΓΟΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΔΟΜΕΣ ΣΤΙΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΓΟΡΕΣ
Από τον 17ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα
Ο μηχανισμός ελέγχου της παραγωγής από τις τοπικές αρχοντίες
Η παραγωγή και το εμπόριο της Πελοποννήσου
Μια συγκροτημένη περιφερειακή αρχοντία
ΟΙ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ
Από τον 17ο έως τις αρχές του 19ου αιώνα
Οι γενεαλογίες των ελληνικών ναυτικών κοινωνιών
Η ανάπτυξη των ελληνικών ναυτικών κοινωνιών
Από το Αιγαίο στις θάλασσες του κόσμου
Συμπεράσματα: ο νέος ελληνικός κοινωνικός και οικονομικός χώρος
ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ Από το 1780 έως το 1820
Εισαγωγικά
Για τους τεχνίτες και τους μικρούς μαγαζάτορες
Οι νέες κοινωνικές ομάδες των εγγράμματων
Σχετικά με τη συγκέντρωση εμπορικού κεφαλαίου και χρηματικού πλούτου
[...]