Η γένεση μιας λατρείας

Παρουσίαση

- Πώς συντίθεται μια μυθική αφήγηση και γιατί κυριαρχεί επί άλλων παράλληλων αφηγήσεων;
- Πώς μπορούν να ερμηνευθούν οι ποικίλες εκδοχές ενός μύθου;
- Υπάρχει κάποιος πυρήνας ιστορικής αλήθειας στις αντιφατικές παραδόσεις;
- Ο Σάραπις είναι θεός της Ελλάδας ή της Αιγύπτου, νέος ή αρχαίος, προγονικός ή ξένος;
Οι μύθοι της αρχαιότητας, ακόμα κι όταν τελικά αποκτούσαν γραπτή εκδοχή, απεμπολούσαν συστηματικά το στοιχείο της στατικότητας και συνέχιζαν να αναπτύσσονται, με προσθήκες, αφαιρέσεις και επεξεργασία ορισμένων κλάδων του αφηγηματικού τους κορμού. Η παρούσα μελέτη εστιάζει στα υλικά από τα οποία πλάθεται ένας μύθος και στους τρόπους με τους οποίους αυτά εξυφαίνονται, ώστε να αποτελέσουν πειστικές εξηγητικές εκδοχές της εκάστοτε σύγχρονής τους ιστορικής πραγματικότητας. Ο Σάραπις, ένας θεός που γεννήθηκε στην αυγή των ελληνιστικών χρόνων μαζί με το πτολεμαϊκό βασίλειο, δεν εξετάζεται ως μια ήδη διαμορφωμένη θεϊκή μορφή με ορισμένες ποιότητες και καθορισμένο λατρευτικό τυπικό. Στόχος του βιβλίου είναι να παρουσιαστεί ο τρόπος με τον οποίο σταδιακά συγκροτήθηκε η προσωπικότητα του θεού κατά τον 3ο αιώνα π.Χ., στα χρόνια δηλαδή που τέθηκαν οι θεολογικές και τελετουργικές βάσεις της λατρείας, προτού κατακλύσει τον ελληνορωμαϊκό κόσμο. (Από τον εκδότη)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η ΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΑΡΑΠΙΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ: ΕΞΥΦΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΙΔΡΥΤΙΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ
Πολυμορφία, αντιφάσεις και πλαστογραφήματα
Συγκροτώντας ένα πλέγμα ιδρυτικών αφηγήσεων
Ο μύθος ως σύστημα συνεκδοχών
Ο Αλέξανδρος ως ιδρυτής της λατρείας του Σαράπιδος (ή διολισθήσεις της πτολεμαϊκής προπαγάνδας)
ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟΥ ΜΥΘΟΥ
Η Μέμφιδα και ο Πτολεμαίος Α'
Μανέθων: ο Αιγύπτιος εξηγητής
Τιμόθεος: non ignobilis theologorum vir
Ο ελληνιστικός Βρύαξις
Ο Δημήτριος Φαληρέας και ο κύκλος εξ Αθηνών
Θεοποιοί και θεοποιία
Μεταφραστικές αμφισημίες
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΚΗ ΕΞΟΥΣΙΑ
Ο Σάραπις και η πτολεμαϊκή ιδεολογία
Οι Πτολεμαίοι ηγεμόνες ως ανάθετες Σαραπιείων
Οι όρκοι σε Πτολεμαίους βασιλείς, Σάραπι και Ίσιδα
Ο Σάραπις, η Ίσιδα και η πτολεμαϊκή νομισματοκοπία
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ