ΤΟ ΤΟΠΙΟ, ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ

Παρουσίαση

Το κείμενό μας περιγράφει την προσπάθεια να κατανοήσουμε, σε συνθήκες επίκαιρες, την αντίληψη και τον σχεδιασμό του τοπίου, εντάσσοντάς τα σε ένα ευρύτερο ιστορικό και θεωρητικό πλαίσιο που εκκινεί από την ιταλική Αναγέννηση, για να κατευθυνθεί προς τις ημέρες μας.
Αρχική πρόθεση της συγγραφής του υπήρξε η παραγωγή μιας συνοπτικής παρουσίασης των θεμάτων της νεότερης και σύγχρονης τοπιοτεχνίας, για αναγνώστες με προηγούμενη παιδεία αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Το αποτέλεσμα της προσπάθειάς μας προσφέρεται εντούτοις, νομίζουμε, για μια πρώτη γνωριμία με τη θεματολογία του τοπίου, ανεξάρτητα από το προηγούμενο υπόβαθρο, επαγγελματικό ή παιδευτικό, του αναγνώστη. Αναδεικνύει την κεντρική πολιτιστική και πολιτισμική σημασία της ευρύτερης θεώρησης του τοπίου και των ειδικότερων προσεγγίσεων της διαμόρφωσής του για τις νεότερες και σύγχρονες κοινωνίες. Επισημαίνει, επίσης, τη στενή τους συσχέτιση με άλλες σημαντικές πρακτικές κοινωνικής έκφρασης, όπως η ζωγραφική τοπιογραφία ή ο αρχιτεκτονικός και αστικός σχεδιασμός.
Υπαινίσσεται, τέλος, το κείμενό μας πως η νεότερη θεώρηση του τοπίου στενότατα συνδέεται με συμφραζόμενα πολιτικά, ακολουθώντας την ανάδυση των νεότερων, αστικής κατεύθυνσης, πολιτικών μορφωμάτων. Πρόκειται, βέβαια, για υπόδειξη που ο σύγχρονος αναγνώστης μπορεί εύκολα να κατανοήσει. Το επίκαιρο ενδιαφέρον των κοινωνιών μας για το περιβάλλον και το τοπίο εμφανίζει επίσης, αδιαμφισβήτητα, πρόσημο πολιτικό. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Το αντικείμενο της διερεύνησης
Τα επιμέρους θέματα εξέτασης
Η σκοπιμότητα της διερεύνησης
Επιμένοντας στη διατύπωση "πολιτιστικό" τοπίο
ΓΙΑ ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΓΕΝΙΚΑ: ΤΟ ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΟΡΟΥ "ΤΟΠΙΟ"
Το τοπίο πολιτιστικός προσδιορισμός του τόπου
"Τοπίο": Η ετυμολογική ιστορία του όρου
"Τοπίο": Εννοιολογικό εύρος του όρου
Το τοπίο ως αισθητικός προσδιορισμός του τόπου
Η αισθητική αξιολόγηση του τόπου
Η αισθητική αξιολόγηση, καθοριστική για το σύνολο των πρακτικών οι οποίες διαμορφώνουν τον τόπο, φυσικό ή αστικό
Η αισθητική θεώρηση του τόπου ως ανθρώπινο υπαρκτικό χαρακτηριστικό
Η υπαγωγή του τόπου στην αισθητική κατηγορία του "τοπίου"
Ο όρος "τοπίο" και η εφαρμογή του για την ενιαία περιγραφή του φυσικού και αστικού τόπου
ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Η ανάπτυξη του ενδιαφέροντος για το τοπίο κατά την περίοδο της ιταλικής Αναγέννησης και του μανιερισμού
Η ιταλική Αναγέννηση και η κατοίκηση του φυσικού τόπου
Η ιταλική Αναγέννηση, ο μανιερισμός και το ενδιαφέρον για το αστικό τοπίο
Ο ελληνικός πολιτιστικός χώρος και η συγκρότηση της αναγεννησιακής αντίληψης για το τοπίο
Η συγκρότηση της δυτικής τέχνης τοπίου
Σχήματα ελέγχου: Η ορθολογική ανασύνθεση των τόπων και το υπόδειγμα του γαλλικού κήπου
Η τοπιογραφία των Φλαμανδών ζωγράφων και η εικαστική ανάπλαση του τοπίου
Το αγγλικό υπόδειγμα των αναπλάσεων τοπίου
Η πολλαπλή αξιολόγηση του ελληνικού τοπίου
Ενστάσεις και υποθέσεις
Η πολιτιστική και πολιτική αναφορά των νεότερων Δυτικών κοινωνιών στο αρχαίο ελληνικό τοπίο
Η πολιτιστική αφομοίωση των κλασικών υποδειγμάτων από τη νεότερη Δυτική τοπιοτεχνία
Οι παραδειγματικές περιηγήσεις των J. Sibthorp και F. L. Bauer
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Η νεωτερική αντίληψη για το τοπίο και οι μεταμοντέρνες τάσεις τοπιακού σχεδιασμού
Η νεωτερική τέχνη τοπίου και η επιρροή της μοντέρνας αρχιτεκτονικής
Ο μεταμοντέρνος μετασχηματισμός της Δυτικής κοινωνίας και η αναθέρμανση του ενδιαφέροντος για τοπιακές παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας
Συνοπτική αποτίμηση των σύγχρονων επεμβάσεων τοπίου
Οι πολλαπλές αναφορές του σύγχρονου τοπιακού σχεδιασμού
Καταληκτικές διαπιστώσεις
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ