Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ

Παρουσίαση

Την ποίηση μπορεί κανείς να την προσεγγίσει από διάφορες οπτικές γωνίες, όπως λ.χ. το περιεχόμενό της, τις εικόνες και τις μεταφορές της, τις φιλοσοφικές ιδέες της, το μέτρο της κ.ο.κ. Η οπτική γωνία που υιοθετεί ο συγγραφέας σε αυτό το βιβλίο έχει σκοπό να εξηγήσει τη μακροβιότητα των έργων αρχαίας ελληνικής επικής, λυρικής και δραματικής ποίησης, εντοπίζοντας την απάντηση σε ένα πλέγμα ιδεών. Οι ιδέες αυτές αφορούν, εν συντομία, τη διαχρονικότητα και την πλαστικότητα των θεμάτων που περιγράφονται στα ποιήματα τον ευσύνοπτο και όμορφο τρόπο έκφρασής τους τις συναρπαστικές εικόνες μέσω των οποίων μετέδωσαν τα βασικά μηνύματά τους. Προκειμένου να αναδειχθεί ο τρόπος με τον οποίο προσαρμόστηκαν οι αρχαίες ελληνικές ιδέες από καλλιτεχνικές μορφές πέραν της λογοτεχνίας, το κείμενο συνοδεύεται από χαρακτηριστικές εικόνες έργων τέχνης. Ο συγγραφέας προσεγγίζει, επίσης, μερικά από τα σημαντικότερα αρχαία ελληνικά ποιήματα μέσα από ψυχολογικά προσανατολισμένες αναλύσεις, οι οποίες αποδεικνύουν πόσο μπροστά από την εποχή τους ήταν οι δημιουργοί τους, ιδίως όσον αφορά την κατανόηση της συμπεριφοράς και των προβλημάτων των ανθρώπων. Το βιβλίο απευθύνεται στον μη ειδικό αλλά μορφωμένο αναγνώστη, καθώς και σε φοιτητές Κλασικής Φιλολογίας και Ανθρωπιστικών Σπουδών. Για να διευρυνθούν ακόμη περισσότερο οι πληροφορίες που παρουσιάζονται, οι εικόνες του βιβλίου συνοδεύονται από σχετικά εκτενείς λεζάντες με στοιχεία για τους αντίστοιχους καλλιτέχνες, καθώς και για τον τρόπο με τον οποίο οι νεότερες γενιές προσάρμοσαν τα αρχαία ελληνικά θέματα προτού τα υιοθετήσουν. Αυτή η διασταύρωση του παλαιού με το νέο επέτρεψε στην αρχαία ελληνική σκέψη να επιβιώσει, αλλά και να συμβάλει καθοριστικά στη διαμόρφωση της νεότερης ευρωπαϊκής σκέψης. Παράλληλα, στις υποσημειώσεις του βιβλίου προτείνονται πολυάριθμα σχετικά αναγνώσματα για όσους θα ήθελαν να εξετάσουν αυτές τις ιδέες σε μεγαλύτερο βάθος. Το Ευρετήριο του βιβλίου, εμπλουτισμένο με σύντομο σχολιασμό, προσφέρει βασικές πληροφορίες για τον μεγάλο αριθμό μυθικών ηρώων, ιστορικών προσώπων και γεγονότων που παρουσιάζονται στις σελίδες του.
Τέλος, ο συγγραφέας εκθέτει εκτενώς τις σχετικές, προσωπικές σκέψεις που έχει διαμορφώσει με βάση τις ευρύτατες αναγνώσεις του και την περιπατητική ζωή του ως καθηγητής ή γεωπολιτικός σύμβουλος σε τρεις ηπείρους. Το βιβλίο, με λίγα λόγια, αποτελεί μια εικονογραφημένη εγκυκλοπαίδεια για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και το πνεύμα του, η οποία θα ενδιέφερε και, ενδεχομένως, θα μπορούσε να αξιοποιηθεί τόσο από νεαρούς φοιτητές όσο και από ώριμους αναγνώστες. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΗΣ ΟΔΥΝΗΣ
Το μεγαλείο της τραγωδίας
Ο "αθώος" αυτουργός
Η ανθρώπινη πλευρά 1: Ο πρωταγωνιστής (Οιδίπους)
Η ανθρώπινη πλευρά 2: Ο τραγικός ποιητής (Σοφοκλής)
Η νομική πλευρά: Η διαδικασία της ανάκρισης
Ανδρική επιθετικότητα και γυναικεία πονηριά: δύο ανεπαίσθητες σκιές στον μύθο
ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΤΟΥ ΤΑΡΑΓΜΕΝΟΥ ΝΟΥ
Έρωτας χωρίς ανταπόκριση: Μια ψυχολογική διερεύνηση
Οι δυσκολίες της προσαρμοστικής πρωτοτυπίας
Ρακίνας και πάλι: ο Ιππόλυτος από την ψυχολογία στον ρομαντισμό
ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
Αξιοσημείωτοι γυναικείοι χαρακτήρες
Πιστές γυναίκες
Πιστή στον σύζυγό της: η Ανδρομάχη
Πιστή στις απόψεις της: η Αντιγόνη
Πιστή στις αξίες της κοινωνίας: η Άλκηστη
Ψυχικά ταραγμένη, ιδεοληπτική και κακόθυμη: η Ηλέκτρα
Δυνατές γυναίκες:
Η Κλυταιμνήστρα
Η Εκάβη
Στοχαστική (ή συναισθηματική) γυναίκα: η Ιφιγένεια
Τέρας ή δυνατή γυναίκα που επιβιώνει σε έναν άδικο κόσμο; Η μεγαλειωδέστερη όλων: η Μήδεια
Γενικές παρατηρήσεις
Κίνητρα και τρόπος δράσης
Μερικά ακόμη ζητήματα που πρέπει να προσδιοριστούν από τον αναγνώστη και τον θεατή
Επίλυση δια της σοφιστικής μεθόδου (η επιχειρηματολογία υιοθετεί και τις δύο πλευρές του ζητήματος)
Οι γυναίκες στην αρχαία ελληνική κοινωνία: διέφεραν στη ζωή και στην τέχνη;
Ο ρόλος της φύσης και του δημιουργικού πνεύματος στη διαμόρφωση των χαρακτήρων
Υστερόγραφο
ΕΥΠΛΑΣΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ: Ο ΘΗΛΥΚΟΣ ΧΑΜΑΙΛΕΟΝΤΑΣ
Εισαγωγικά σχόλια
Η σεξουαλική ελευθεριότητα σε πρωτόγονες εποχές
Θεοί σαν κοινοί θνητοί
Έρως: ο κατεργάρης συνοδός
Η Αφροδίτη ως προσωποποίηση της ομορφιάς
Η θεά μεταμορφώνεται σε μετρέσα
Οι ρόλοι που ποτέ δεν έπαιξε η θεά
Μητρική αγάπη
Ερωτισμός και ρομαντικός έρωτας
Το σημείο καμπής
Έχει σημασία εάν είναι έμμεση η επίδραση του παλαιού στο νέο;
Η ΦΥΣΗ, ΠΑΝΤΑΧΟΥ ΠΑΡΟΥΣΑ ΦΥΣΗ
Η φύση και οι πολυάριθμοι, πολυποίκιλοι κάτοικοί της
Νέοι τρόποι παρουσίασης γνωστών μύθων σε βουκολικό πλαίσιο
Βουκολικές σκηνές στη δραματική ποίηση
Άλλα χαρακτηριστικά της ποίησης με θέμα τη φύση
Η φύση μετατοπίζεται στο κέντρο της εικόνας, χωρίς και να κυριαρχεί
Το ερωτικό ρομάντζο
ΠΥΚΝΗ ΓΡΑΦΗ, ΣΥΓΚΡΑΤΗΜΕΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ, ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΛΟΥΣΙΑ ΣΕ ΝΟΗΜΑΤΑ
Η λακωνικότητα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας
Οι λέξεις: η θέση τους μέσα στην πρόταση, τα παιχνίδια με το νόημά τους
Η συγκρατημένη έκφραση των συναισθημάτων του πόνου, της απώλειας, της λαχτάρας και του έρωτα
Μια τελευταία ματιά στην προτίμηση για τη συγκρατημένη έκφραση συναισθημάτων (και τι μπορεί να κρύβει αυτή)
Οι τριλογίες και τα διδάγματά τους
Μερικές τελευταίες σκέψεις για έναν διάσημο χρησμό
ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ
Γενικό πλαίσιο: εισαγωγικές παρατηρήσεις
Η άγρια θάλασσα: Όμηρος και επική ποίηση
Τραγικοί ποιητές: Η μεταφορά συνδέεται με άλλου είδους συμφορές
Έξοδος από την τρικυμία
Φτάνοντας σε γαλήνια νερά. Η άποψη ενός νεότερου ποιητή
Ήρεμα νερά
Το παιχνίδισμα του φωτός με το νερό: παιχνίδισμα, ίσως, ρομαντικό
Άνεμοι
Η θάλασσα και ο ουρανός που αγαπώ τα νησιά που αγαπώ
Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ: ΣΥΝΘΕΤΗ, ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ, ΕΚΛΕΠΤΥΣΜΕΝΗ, ΓΟΝΙΜΗ
Επίλογος
Παράρτημα Α
Παράρτημα Β
Παράρτημα Γ
Παράρτημα Δ
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο Ονομάτων, σημαντικών γεγονότων και εννοιών
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ