Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Παρουσίαση

Η αμφιθυμία αναφορικά με τις σύγχρονες προόδους των επιστημών και η αυξανόμενη ισχύς των εφαρμογών τους καλούν σε έναν βαθύ φιλοσοφικό στοχασμό. Ανάμεσα σε μία εμπιστοσύνη συχνά τυφλή και μία ανησυχία ενίοτε υπερβολική, πώς να βρούμε την οδό του λόγου;
Ο 19ος αιώνας σφυρηλάτησε μέσα στην ορμή της Βιομηχανικής Επανάστασης το πρόγραμμα μιας «φιλοσοφίας των επιστημών» για να αντιμετωπίσει τις διανοητικές και κοινωνικές προκλήσεις των φυσικοχημικών επιστημών. Ένας κλάδος γνώσης γεννήθηκε, που συνδυάζει τις ικανότητες των επιστημόνων και των φιλοσόφων.
Προτείνοντας έναν πίνακα των θεωριών που διαδέχτηκαν η μία την άλλη και μία καταγραφή των σημερινών συζητήσεων, το βιβλίο αυτό, απαλλαγμένο από τεχνικές λεπτομέρειες, θα προσφέρει στον αναγνώστη πρόσβαση σε έναν στοχασμό ζωτικής σημασίας για το μέλλον των κοινωνιών μας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του Επιμελητή της ελληνικής έκδοσης
Εισαγωγή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΕΝΤΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Η αρχαία και μεσαιωνική επιστήμη
Η νεότερη επιστήμη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΙ ΑΠΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΛΕΞΗ «ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ»
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΑ ΚΑΤΑΚΤΗΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ: ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΚΟΝΤ
Τρεις «μέθοδοι του φιλοσοφείν»
«Επιστήμη, ως εκ τούτου προνοητικότητα· προνοητικότητα, ως εκ τούτου δράση»
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΜΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΡΙΣΗΣ: ΕΡΝΣΤ ΜΑΧ (ERNST MACH)
Κριτική της μηχανοκρατίας
Οικονομία σκέψης
Η φυσιολογική «απόδειξη» μιας φιλοσοφικής θέσης
Η διαμάχη για το άτομο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΜΙΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ;
Ο Κύκλος της Βιέννης
Η «νέα λογική»
Επαλήθευση και νόημα
Η «εξάλειψη της μεταφυσικής»
Η κάθαρση της γλώσσας της επιστήμης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Ο ΒΙΤΓΚΕΝΣΤΑΪΝ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΛΟΓΙΚΟΥ ΘΕΤΙΚΙΣΜΟΥ: ΜΙΑ ΠΑΡΑΝΟΗΣΗ
Το «μυστικιστικό στοιχείο»
Γλώσσα και λογική
Τα γλωσσικά παίγνια
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 Η ΒΙΕΝΝΗ ΣΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΡΝΑΠ ΣΤΟΝ ΚΟΥΑΪΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΕΠΑΓΩΓΗΣ
Η κλασική διατύπωση: Ντέιβιντ Χιουμ
Η σύγχρονη διατύπωση: Μπέρτραντ Ράσελ
Το ζήτημα της επιβεβαίωσης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΒΟΛΗ: ΓΚΟΥΝΤΜΑΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11 ΕΓΚΛΙΜΑΤΙΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑΣ;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12 ΑΠΟ ΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13 ΛΟΓΙΚΗ Ή ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ;
Ο Καρλ Πόπερ υπήρξε μέλος του Κύκλου της Βιέννης;
Η διαψευσιμότητα ή ανασκευασιμότητα
Μία εξελικτική επιστημολογία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14 ΕΚΛΕΠΤΥΣΜΕΝΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΛΑΚΑΤΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15 Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΣΕ ΔΙΚΗ: ΦΕΓΕΡΑΜΠΕΝΤ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΠΑΙΤΗΣΗ: ΧΑΝΣΟΝ ΚΑΙ ΤΟΥΛΜΙΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17 Ο ΚΟΥΝ ΚΑΙ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ
Τα παραδείγματα
Ασυνέχεια, ρεαλισμός και σχετικισμός
Κοινωνιολογία των επιστημών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18 ΜΙΑ ΓΑΛΛΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
Η φιλοσοφική ιστορία των επιστημών
Μία ιστορική επιστημολογία: Μπασελάρ
Η φιλοσοφία του όχι
«Η επιστήμη δημιουργεί φιλοσοφία»
Ο φιλόσοφος στην επιστημονική πολιτεία
Το ζήτημα της λογικής
Ο πειραματισμός
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19 ΜΙΑ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΟΛΟΓΙΑ: ΖΑΝ ΠΙΑΖΕ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ
Μία διάκριση
Ο Κανγκιλέμ Θιασώτης του Μπασελάρ
Η γνώση της ζωής
Το ζήτημα του βιταλισμού
Επίγονοι και διχογνωμίες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21 ΜΙΑ ΕΦΕΞΗΣ ΔΥΝΑΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Διόρθωση κειμένου: Τζένη Γεωργαντά