Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ

Παρουσίαση

Η οικοδομική δραστηριότητα του Βυζαντίου έδωσε μερικά από τα πιο ενδιαφέροντα θρησκευτικά κτήρια της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, όπως η Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, ο ναός του Παναγίου Τάφου στα Ιεροσόλυμα, οι εκκλησίες στη Μονή του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία, τα καθολικά στις μονές του Άθω και οι Παλαιολόγειοι ναοί της Θεσσαλονίκης.
Οι ναοί του Βυζαντίου εκφράζουν τις επιδιώξεις των χορηγών που τους χρηματοδότησαν και διαμόρφωσαν τη λατρευτική εμπειρία, τον αστικό χώρο και το τοπίο της υπαίθρου των ανθρώπων που τους χρησιμοποίησαν. Η προσφορά χώρων λατρείας προς τη Βυζαντινή κοινωνία, στην οποία η πολιτική αξιοποίησε το θρησκευτικό αίσθημα, απέκτησε πολλαπλό ιδεολογικό περιεχόμενο και προώθησε τις εξελίξεις στην αρχιτεκτονική δημιουργία. Η αρχιτεκτονική σύνθεση επωμίστηκε το βάρος της δήλωσης των προθέσεων των χορηγών για σύνδεση με την παράδοση αλλά και διαρκή ανανέωση και πρωτοτυπία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Ευχαριστίες
Πρόλογος
ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η ιστορία της αρχιτεκτονικής
Η ιστορία της Βυζαντινής αρχιτεκτονικής
Η μελέτη της ιστορίας της Βυζαντινής αρχιτεκτονικής Το υλικό μελέτης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Αυτοκρατορία και Χριστιανισμός
Το ιστορικό πλαίσιο
Η αρχιτεκτονική παραγωγή της περιόδου - Βασικά στοιχεία
Οι εκκλησίες πριν από τον Μ. Κωνσταντίνο
Εκκλησίες - κατοικίες. Κατακόμβες
Η εκκλησιαστική αρχιτεκτονική των χρόνων του Μ. Κωνσταντίνου
Το ιστορικό πλαίσιο
Τα γενικά χαρακτηριστικά των πρώτων χριστιανικών ναών
Ρώμη
Ιεροσόλυμα
Η ίδρυση της Κωνσταντινούπολης
Η σχέση Ανατολής - Δύσης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Αυτοκρατορία και Χριστιανισμός II: ο 5ος αιώνας
Ιστορικό πλαίσιο
Η πολιτιστική παραγωγή
Γενικά για την αρχιτεκτονική παραγωγή
Η χρήση των ναών
Η αρχιτεκτονική παραγωγή στις διάφορες περιοχές:
Κωνσταντινούπολη
Μικρά Ασία
Συρία και Αίγυπτος
Βαλκάνια
Κύπρος
Δυτικές επαρχίες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Απόγειο, Ιουστινιανός, Αγία Σοφία
Το ιστορικό πλαίσιο
Πολιτική
Οι σχέσεις κράτους-Εκκλησίας
Για την πολιτιστική παραγωγή
Ο Ιουστινιανός ως χορηγός αρχιτεκτονικής
Στοιχεία της αρχιτεκτονικής της περιόδου
Η Αγία Σοφία
Τα υπόλοιπα κτήρια
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Αρχιτεκτονική και Θεωρία της Εξέλιξης
Μεταβατικοί χρόνοι = Μεταβατική αρχιτεκτονική;
Τα μεθοδολογικά προβλήματα
Το ιστορικό πλαίσιο
Η "εικονομαχία"
Για την πολιτιστική παραγωγή της "εικονομαχίας"
Ο ρόλος των μοναστηριών και ο σταυροειδής εγγεγραμμένος τύπος ναού
Η Κωνσταντινούπολη ως κέντρο παραγωγής αρχιτεκτονικής
Η ναοδομία τον 7ο, 8ο και 9ο αιώνα
Αποκαταστάσεις - επισκευές - ανανεώσεις
Προ-ελλαδική σχολή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: "Αναγέννηση" και "Κλασικισμός" την εποχή των Μακεδόνων
Το ιστορικό πλαίσιο
Στοιχεία για τον Πολιτισμό της εποχής
Η αρχιτεκτονική παραγωγή
Ο τρουλαίος "σταυροειδής εγγεγραμμένος" τύπος ναού
Σημαντικοί ναοί που ακολουθούν τη διάταξη αυτή
Άλλοι τύποι ναών:
Βασιλικές
Τρουλαίοι ναοί
Οκταγωνικός τύπος ναού
Οκταγωνικός απλός τύπος ναού
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Ακμή και Κάμψη την εποχή των Κομνηνών - Ακτινοβολία του Βυζαντίου
Το ιστορικό πλαίσιο
Η πολιτιστική παραγωγή
Περιφέρεια - Πρωτεύουσα
Εικονογραφικά προγράμματα και τύποι ναών
Η αρχιτεκτονική παραγωγή στην Πρωτεύουσα
Τα κτήρια στην Πρωτεύουσα
Οι υπόλοιπες περιοχές
Η ακτινοβολία του Βυζαντίου (στη αρχιτεκτονική παραγωγή)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: Νέες Πρωτεύουσες και η Αρχιτεκτονική τους. Μετά την 4η Σταυροφορία
Το ιστορικό πλαίσιο
Οι σταυροφορίες
Τα λατινικά διοικητικά κέντρα
Οι τρεις Πρωτεύουσες: Τραπεζούντα, Νίκαια και Άρτα
Η αρχιτεκτονική παραγωγή στις τρεις νέες Πρωτεύουσες
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ: Τελευταία αναλαμπή - Παλαιολόγοι
Το ιστορικό πλαίσιο
Η πολιτιστική παραγωγή
Η αρχιτεκτονική παραγωγή στην Κωνσταντινούπολη και τις περιοχές γύρω από αυτήν
Η Θεσσαλονίκη
Ο Μυστράς
Χρονολογία Βυζαντινών Αυτοκρατόρων
Προέλευση εικόνων
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Ευρετήριο