ΨΗΦΙΔΩΤΑ ΔΑΠΕΔΑ

Παρουσίαση

Στα κείμενα που συνθέτουν το βιβλίο "Ψηφιδωτά δάπεδα" δεν δημοσιεύονται τα έργα μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής ή μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου - παρόλο που σε αυτά της ύστερης αρχαιότητας δίνεται μεγαλύτερη έμφαση. Αντίθετα, παρουσιάζονται με συνοπτικό και συνθετικό τρόπο γενικά ζητήματα που αφορούν τις στρώσεις των δαπέδων με ψηφιδωτό. Ειδικότερα, ορίζονται οι σταθμοί εξέλιξης του διακοσμητικού αυτού είδους σε όλη την ιστορική του διαδρομή· ανιχνεύονται τα ειδικά χαρακτηριστικά που αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες περιοχές και χρονικές περιόδους· εξετάζονται οι σχέσεις του εικονιστικού και του γεωμετρικού θεματολογίου και ο ρόλος τους στη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού ύφους της κάθε εποχής· επισημαίνονται τα στοιχεία που διαφοροποιούν τον ψηφιδωτό διάκοσμο σε εκκλησιαστικά και κοσμικά κτήρια· γίνεται, τέλος, προσπάθεια ερμηνείας διάφορων προβλημάτων που αφορούν θέματα εικονογραφίας, αισθητικής, εργαστηρίων, σχέσεων ψηφοθετών με τους πελάτες τους κ.ά. Τα κείμενα συνοδεύονται από πλούσια φωτογραφική τεκμηρίωση.
Κύριο χαρακτηριστικό του βιβλίου είναι η διάρθρωσή του σε έξι ενότητες, που πραγματεύονται με αυτοτέλεια διαφορετικά θέματα και περιέχουν η καθεμιά τη δική της εικονογράφηση - είναι επομένως δυνατόν να διαβαστούν και ανεξάρτητα η μία από την άλλη. Συγχρόνως όμως υπάρχει εσωτερική σύνδεση των έξι κειμένων μεταξύ τους, αφού συχνά το περιεχόμενο του ενός προϋποθέτει τις παρατηρήσεις που γίνονται στα υπόλοιπα κείμενα ή συμβάλλει στην καλύτερη κατανόησή τους.
Η δεύτερη έκδοση διατήρησε τη δομή της πρώτης, τα κείμενα όμως αναδιαρθρώθηκαν σημαντικά με πολλές προσθήκες, τόσο κειμενικές όσο και βιβλιογραφικές. Το φωτογραφικό υλικό εμπλουτίστηκε σε μεγάλο βαθμό με νέες εικόνες, ενώ κάποιες από τις παλαιές αντικαταστάθηκαν από περισσότερο ποιοτικές λήψεις. Προστέθηκε επίσης ένα έβδομο κείμενο, στο οποίο εξετάζονται βασικά ζητήματα για την τέχνη του ψηφιδωτού, όπως η αρχαία ορολογία και η τεχνική του συγκεκριμένου διακοσμητικού είδους. Η χρήση του βιβλίου και για διδακτικούς σκοπούς είναι ο κυριότερος λόγος που επέβαλε την προσθήκη αυτή. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος της πρώτης έκδοσης
Πρόλογος στη δεύτερη έκδοση
- Καταγωγή και σταθμοί εξέλιξης της τέχνης του ψηφιδωτού
- Η ψηφιδωτή διακόσμηση σε σχέση με την επιφάνεια του δαπέδου: Εμβλήματα και τάπητες
- Το θεματολόγιο
Εικονιστικές παραστάσεις και γεωμετρικό κόσμημα
Εκκλησιαστικά κτήρια και οικίες: Το θεματολόγιο ως έκφραση μηνυμάτων και προσωπικών προτιμήσεων
- Τα συνεργεία-εργαστήρια των ψηφοθετών στην ύστερη αρχαιότητα
Πηγές έμπνευσης των ψηφοθετών
Η "μόδα" και το προσωπικό γούστο
- Κέντρα παραγωγής ψηφιδωτών στην ύστερη αρχαιότητα: Πρωτεύουσα και επαρχίες
- Οι ψηφιδωτές επιγραφές στην ύστερη αρχαιότητα
- Η τέχνη του αρχαίου ψηφιδωτού: Ορισμός, ορολογία και τεχνική
Συντομογραφίες - Βιβλιογραφία
Ελληνόγλωσση βιβλιογραφία
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία
Κατάλογος εικόνων
Προέλευση και βιβλιογραφική τεκμηρίωση εικόνων
Γενικό ευρετήριο
Θεματολογικό ευρετήριο
Εικόνες
Χάρτες