ΤΟ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΚΩΔΙΚΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Παρουσίαση

Ο προσδιορισμός των προϋποθέσεων, των ορίων και της εκτάσεως των συνεπειών του δεδικασμένου αποτελεί, ίσως, το πλέον δυσχερές, αλλά και το πλέον ελκυστικό έργο της όλης ερμηνείας του δικονομικού δικαίου.
Σκοπός της πρώτης έκδοσης υπήρξε η συστηματική καταγραφή των θεμάτων, η έκθεση των απόψεων που υποστηρίζονται και η πρόταση συγκεκριμένων λύσεων, με βάση το σκοπό του θεσμού και τη λογική του δικαίου. Το βιβλίο έτυχε ευμενούς υποδοχής. Πολλές από τις λύσεις που πρότεινα αποτελούν ήδη πάγια νομολογία των δικαστηρίων μας.
Στην παρούσα έκδοση προσπαθώ να εντάξω λειτουργικά στη δογματική του δεδικασμένου και των συναφών θεσμών την πλούσια νομολογία των 24 ετών που πέρασαν από τότε, επισημαίνοντας συγχρόνως και τις αδυναμίες της, και να προσεγγίσω με κριτικό πνεύμα τις λαμπρές θεωρητικές μελέτες που δημοσιεύτηκαν στο αναμεταξύ από καθηγητές και καθηγήτριες των Πανεπιστημίων μας (ιδίως της Θεσσαλονίκης). Εκτός από την ελληνική και τη γερμανική νομολογία και θεωρία, έκρινα πως ήταν αναγκαία, για την καλύτερη ενημέρωση των ελλήνων νομικών, μια φευγαλέα ματιά και στα ισχύοντα επί συγκεκριμένων θεμάτων δεδικασμένου στη Γαλλία και στις χώρες του αγγλοσαξωνικού δικαίου.
Η συνεχώς αυξανόμενη επίδραση του δικαίου των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του Κοινοτικού δικαίου στην έννομη ζωή της χώρας επέβαλαν επίσης την ανάπτυξη σε χωριστό κεφάλαιο των συνεπειών των αποφάσεων των δύο διεθνών Ευρωπαϊκών Δικαστηρίων (ΕΔΔΑ, Δ ΕΚ), μολονότι η ύλη ανήκει οργανικά μάλλον σε άλλους δικαιικούς κλάδους.
Στο θέμα της γλώσσας (ιδίως στο χωρισμό των λέξεων), με εξαίρεση τα κόμματα, ακολούθησα κατά βάση τους κανόνες της νεοελληνικής γραμματικής, που ενέκρινε η ειδική υπό τον αείμνηστο Μιχαήλ Στασινόπουλο Επιτροπή και διδάσκεται στα σχολεία.
Θέλω να ελπίζω, ότι το έργο θα αποβεί χρήσιμο στη νομική πρακτική και ότι θα συμβάλει στην περαιτέρω θεωρητική επεξεργασία και εμβάθυνση του θεσμού.
Το βιβλίο είναι ενημερωμένο, στο μέτρο του δυνατού, μέχρι και το μήνα Δεκέμβριο 2006. Αποφάσεις (ιδίως του Αρείου Πάγου), για τις οποίες δεν υπάρχει ένδειξη δημοσίευσης σε νομικό περιοδικό, είναι ενδεχόμενο να έχουν (ήδη) δημοσιευθεί.
Αθήνα, Ιανουάριος 2007 (Από τον πρόλογο της δεύτερης έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΚΕΦ.1: ΕΙΣΑΓΩΓΗ
§1. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟΥ
I. Ο σκοπός της δίκης
Η σημασία του σκοπού της δίκης
Οι απόψεις για το σκοπό της δίκης
Κριτική
Η ορθότερη άποψη
II. Ο σκοπός του δεδικασμένου
Η σχέση της δίκης και του δεδικασμένου
Οι σκοποί του δεδικασμένου
§2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
Αρχαίο ελληνικό δίκαιο
Βυζαντινορρωμαϊκό δίκαιο
Προϊσχύον δίκαιο
Προπαρασκευαστικές εργασίες του ΚΠολΔ. Γενικές παρατηρήσεις
ΚΕΦ.2: ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟΥ
§3. ΓΕΝΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ
Τελεσίδικη απόφαση
Ταυτότητα διαφοράς και διαδίκων
§4. ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ
Αποφάσεις της αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας
Αποφάσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας
Οι υποστηριζόμενες απόψεις
Η ορθότερη άποψη
III. Η συλλογική αγωγή. Φύση και αποτελέσματα
Η νομοθετική ρύθμιση
Οι υποστηριχθείσες απόψεις
Κριτική
Η ορθότερη άποψη
Η «χρηματική ικανοποίηση»
§5. ΑΠΟΦΑΣΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ
Ι. Το δικαστήριο
Έννοια
Διάκριση δικαιοσύνης και διοίκησης
Η λειτουργική ανεξαρτησία του δικαστή
Αμεροληψία
ΙΙ. Η δικαστική απόφαση
Έννοια
Φύση
Έκδοση και δημοσίευση
Το σχέδιο
Το πρωτότυπο
Αποφάσεις που παράγουν δεδικασμένο
III. Πράξεις που δεν είναι δικαιοδοτικές
§6. Η ΔΙΑΤΑΓΗ ΠΛΗΡΩΜΗΣ
Φύση - τρόπος προσβολής
Πότε παράγει δεδικασμένο
Η έννοια της «δύναμης δεδικασμένου»
Κριτική
Χρονικό σημείο του δεδικασμένου
Δεδικασμένο από την παραδοχή της ανακοπής
§7. ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΑΛΛΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΑΞΕΙΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ ΑΡΧΩΝ
Ι. Διοικητικών δικαστηρίων
Η γενική αρχή
Το δεδικασμένο των αποφάσεων των διοικητικών δικαστηρίων
Ακυρωτικές αποφάσεις
Η έκταση του δεδικασμένου
Παρεμπίπτουσα έρευνα διοικητικών ζητημάτων
II. Διοικητικών αρχών
III. Ποινικών δικαστηρίων
Η γενική αρχή
Η απόφαση για την πολιτική αγωγή
Απόφαση για αποζημίωση των προσώπων που φυλακίστηκαν και ύστερα αθωώθηκαν
Απόφαση για απόδοση των κατασχεθέντων
Εγγυοδοσία
§8. ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΑΡΚΤΗ
Ι. Η νομοθετική ρύθμιση
Διάκριση μεταξύ υπαρκτών και ανύπαρκτων αποφάσεων
Ανυπόστατες αποφάσεις
Ανίσχυρες αποφάσεις
Έχει η ανίσχυρη απόφαση συνέπειες;
II. Ερμηνευτική διεύρυνση των ανίσχυρων αποφάσεων
Η γενικότερη νομοθετική αρχή
Ειδικότερες περιπτώσεις
III. Υπαρκτές αποφάσεις, που δεν παράγουν δεδικασμένο ή εκτελεστότητα
Αποφάσεις για παροχή αδύνατη ή απαγορευμένη από το νόμο
Απόφαση χωρίς αιτιολογικό
§9. ΑΠΟΦΑΣΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗ
Έννοια
Απόφαση για ένδικο μέσο
Αποφάσεις οριστικές, εν μέρει οριστικές και μη οριστικές
Υποχρέωση έκδοσης οριστικής απόφασης
Περιπτωσιολογία μη οριστικών και εν μέρει οριστικών αποφάσεων
Διακρίσεις των οριστικών αποφάσεων
Αποφάσεις υπό αίρεση
Από που προκύπτει η οριστικότητα
Διαχρονικό δίκαιο
§10. ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΕΛΕΣΙΔΙΚΗ
Ι. Αποφάσεις απρόσβλητες με τακτικά ένδικα μέσα κατά τη δημοσίευσή τους
Απρόσβλητες με ανακοπή ερημοδικίας
Απρόσβλητες με έφεση
Συμφωνίες για ανέκκλητο
ΙΙ. Επιγενόμενη απώλεια των τακτικών ένδικων μέσων
Οι τρόποι απώλειας των ένδικων μέσων και η σημασία του χρόνου της τελεσιδικίας
Πάροδος της προθεσμίας ανακοπής ερημοδικίας και έφεσης
Αποδοχή της απόφασης
Παραίτηση από τα ένδικα μέσα
Απόρριψη του ένδικου μέσου ως απαράδεκτου
ΙΙΙ. Αυτεπάγγελτη εξέταση της τελεσιδικίας
ΚΕΦ.3: ΤΟ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ ΩΣ ΕΝΝΟΜΗ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΣ [...]
4: ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟΥ
5: ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟΥ
6: ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΔΙΕΘΝΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ
7: ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟΥ
8: ΤΟ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΔΕΔΙΚΑΣΜΕΝΟ
9: ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ