ΠΡΑΓΜΑΤΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΦΥΣΗ (ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ)

Παρουσίαση

Το θέμα της Πραγματείας είναι η ανθρώπινη φύση και ο συγγραφέας της, στο πρώτο βιβλίο, Για τη Νόηση, παρομοιάζει τον ανθρώπινο νου με ένα εύθραυστο και γεμάτο ρωγμές σκάφος που πρέπει να ριχτεί "στην ανοικτή θάλασσα της ανθρώπινης φύσης" προκειμένου "να κάνει τον γύρο του κόσμου". Έχοντας επίγνωση και των δικών του αδυναμιών, ο Χιουμ διαπιστώνει ότι η φιλοσοφική κριτική, την οποία ασκεί στις νοητικές ικανότητές του, τον οδηγεί σε σύγχυση. Παρά την ανθρώπινη περιέργειά του για τις αιτιακές συνδέσεις ανάμεσα στα πράγματα και την αγάπη του στους αυστηρούς συλλογισμούς, η φιλοσοφική θεωρία του τον βοηθά να αναγνωρίσει ότι τα πράγματα που εκλαμβάνουμε ως αιτίες είναι προϊόντα της φαντασίας. Όταν οι αισθήσεις, η μνήμη και η νόηση θεμελιώνονται στην "ασταθή και επισφαλή" ικανότητα της "πλασματικής φαντασίας", οδηγούμαστε σε αντικρουόμενες πεποιθήσεις. Επομένως, ο φιλοσοφικός στοχασμός μας οδηγεί σε ένα επικίνδυνο δίλημμα: Μπορούμε να στηριζόμαστε στις "τετριμμένες υποδείξεις της πλασματικής φαντασίας", οι οποίες παράγουν "σφάλματα, παραλογισμούς και ασάφειες", ή πρέπει να στηριζόμαστε στις "γενικές και πιο καλά εδραιωμένες ποιότητες" του νου, δηλαδή στη νόηση και τον λόγο;
Όμως, ο τελευταίος τρόπος υπονομεύει ακόμη και τις πεποιθήσεις από τις οποίες εξαρτάται η ίδια η επιβίωσή μας: "η νόηση, όταν ενεργεί μόνη της και σύμφωνα με τις πιο γενικές αρχές, αυτοανατρέπεται και δεν μπορεί να τεκμηριώσει καμία πεποίθηση, είτε φιλοσοφική είτε της κοινής ζωής". Η λύση θα προέλθει από την ανθρώπινη φύση, η οποία διαλύει τη φιλοσοφική μελαγχολία, αλλά δεν επιτρέπει την απαξίωση του φιλοσοφικού στοχασμού: Αν πρόκειται να αναχαιτιστεί η δεισιδαιμονία και να βελτιωθεί η κατανόηση του κόσμου, τότε το φιλοσοφείν είναι τόσο φυσικό όσο και αναγκαίο. Μάλιστα, δεν πρέπει να ενδίδουμε απλώς στον φιλοσοφικό στοχασμό, αλλά να καλλιεργούμε το πάθος για τη φιλοσοφία, διότι "ο αληθινός σκεπτικιστής πρέπει να είναι διστακτικός τόσο με τις φιλοσοφικές αμφιβολίες του, όσο και με τις φιλοσοφικές βεβαιότητές του". Έτσι "μπορούμε να ελπίσουμε στην εδραίωση ενός συστήματος ή ενός συνόλου απόψεων, οι οποίες, αν δεν είναι αληθείς, γιατί κάτι τέτοιο ίσως είναι υπερβολικό να το ελπίσουμε, τουλάχιστον θα μπορούσαν να αντέχουν στον έλεγχο της πλέον κριτικής εξέτασης".
Η παρούσα μετάφραση του πρώτου βιβλίου της Πραγματείας για την Ανθρώπινη Φύση είναι η πρώτη στην ελληνική γλώσσα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή της μεταφράστριας: Η επιστημολογία του Hume
Για τη μετάφραση
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΩΤΟΥ ΚΑΙ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΒΙΒΛΙΟ Ι - ΓΙΑ ΤΗ ΝΟΗΣΗ
ΜΕΡΟΣ Ι: Για τις ιδέες, την προέλευσή τους, τη σύνθεση, την αφαίρεση, τη σύνδεσή τους κτλ.
Για την προέλευση των ιδεών μας
Διαίρεση του θέματος
Για τις ιδέες της μνήμης και της φαντασίας
Για τη σύνδεση ή τον συνειρμό των ιδεών
Για τις σχέσεις
Για τους τρόπους και τις υποστάσεις
Για τις αφηρημένες ιδέες
ΜΕΡΟΣ II: Για τις ιδέες του χώρου και του χρόνου
Για την επ' άπειρον διαιρετότητα των ιδεών μας του χώρου και του χρόνου
Για την επ' άπειρον διαιρετότητα του χώρου και του χρόνου
Για τις άλλες ιδιότητες των ιδεών μας του χώρου και του χρόνου
Απαντήσεις στις ενστάσεις
Περαιτέρω εξέταση του ίδιου θέματος
Για την ιδέα της ύπαρξης και της εξωτερικής ύπαρξης
ΜΕΡΟΣ III: Για τη γνώση και την πιθανότητα
Για τη γνώση
Για την πιθανότητα και για την ιδέα της αιτίας και του αποτελέσματος
Γιατί μια αιτία είναι πάντα αναγκαία;
Για τα συστατικά μέρη των συλλογισμών μας που αφορούν αιτίες και αποτελέσματα
Για τις εντυπώσεις των αισθήσεων και της μνήμης
Για τη συναγωγή από την εντύπωση στην ιδέα
Για τη φύση της ιδέας ή της πεποίθησης
Για τις αιτίες της πεποίθησης
Για τα αποτελέσματα των άλλων σχέσεων και των άλλων εθών
Για την επιρροή της πεποίθησης
Για την πιθανότητα του τυχαίου
Για την πιθανότητα των αιτιών
Για τη μη φιλοσοφική πιθανότητα
Για την ιδέα της αναγκαίας σύνδεσης
Κανόνες βάσει των οποίων κρίνουμε αιτίες και αποτελέσματα
Για τον λόγο των ζώων
ΜΕΡΟΣ IV: Για τον σκεπτικισμό και τα άλλα συστήματα της φιλοσοφίας
Για τον σκεπτικισμό ως προς τον λόγο
Για τον σκεπτικισμό ως προς τις αισθήσεις
Για την αρχαία φιλοσοφία
Για τη νεότερη φιλοσοφία
Για το άυλον της ψυχής
Για την προσωπική ταυτότητα
Συμπέρασμα αυτού του βιβλίου
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Πίνακας των βασικών εννοιών
Ευρετήριο ονομάτων
Ευρετήριο εννοιών
Βιβλιογραφία