ΤΥΧΗ

Παρουσίαση

Ένας στενός σας φίλος κανόνισε να πάει για λίγες μέρες στο Λονδίνο με τη γυναίκα του. Την τελευταία στιγμή αναγκάζεται να μείνει άλλη μια μέρα στην Αθήνα. Συμφωνεί λοιπόν με τη γυναίκα του να φύγει εκείνη πρώτη και να πάει αυτός την επομένη να τη συναντήσει. Εκείνη όντως φεύγει, το αεροπλάνο της πέφτει, η δύσμοιρη γυναίκα σκοτώνεται και ο φίλος σας γλιτώνει... Ποιες ερμηνείες θα δοθούν για το τόσο δυσάρεστο γεγονός; Ακούστε τες:
Ι. Ήταν τυχερό της ή γραφτό της. Δεν είναι, όπως θα δούμε, ακριβώς ίδια αυτά τα δύο, αλλά πάντως σημαίνουν ότι πίσω από το ατύχημα υπάρχει κάποια, άγνωστη μας έστω, «οντότητα», η Τύχη ή η Μοίρα, που έβαλε το χέρι της.
II. Ο ιερέας, στον σύντομο λόγο που έβγαλε στην κηδεία της άτυχης γυναίκας, είπε ότι ο Μεγαλοδύναμος αποφάσισε, για λόγους που μόνο αυτός γνωρίζει, να την πάρει κοντά του πρόωρα. Αναφέρεται, χωρίς ίσως να το γνωρίζει, στο πανίσχυρο, ακόμη και σήμερα, «praedestinatio» του Ιερού Αυγουστίνου των πρώτων χριστιανικών αιώνων, σύμφωνα με το οποίο τα πάντα -άρα και ο θάνατός μας- είναι, μέχρι και την τελευταία τους λεπτομέρεια, προκαθορισμένα από την ανώτερη δύναμη.
III. Ο σύγχρονος «ψυχρός ρασιοναλιστής» ερμηνεύει το ατύχημα μέσα από τον δίαυλο της θεωρίας των πιθανοτήτων και της στατιστικής. Με τα στατιστικά στοιχεία στο χέρι, μας λέει ότι κάθε μήνα ή κάθε χρόνο πετάνε τόσες χιλιάδες αεροπλάνα σε όλον τον κόσμο και κατά μέσον όρο πέφτουν περίπου τόσα. Κάποια πτώση λοιπόν και κατά τη μοιραία εκείνη ημέρα ήταν "στατιστικά αναμενόμενη".
Πού είναι πιθανόν να βρίσκεται η αλήθεια; Το βιβλίο ίσως δεν θα σας απαντήσει ξεκάθαρα (διότι, πολύ απλά, αδυνατεί να το κάνει), αλλά θα συμβάλει, πιστεύω, στο να τολμήσετε να δώσετε την όποια απάντηση σας ταιριάζει μόνοι σας... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Λίγη ιστορία
Τα πρώτα θεμελιακά ερωτήματα
Για την επάρκεια του συγγραφέα αλλά και του αναγνώστη
Η καθολική ματιά και η σημασία της
1. ΤΥΧΗ Η ΠΑΝΤΟΔΥΝΑΜΗ
-Γενική προσέγγιση της έννοιας του τυχαίου
Η "τύχη" στον πρώιμο χριστιανισμό και στο πρώτο ισλάμ
-Το τυχαίο και η θεωρία των πιθανοτήτων (χωρίς... σχεδόν καθόλου μαθηματικά...)
Πρώτες απορίες
Οι πρωταγωνιστές
Η συμβολή του Κουρνό
Η παρεμβολή της τύχης στη γέννησή μου
Μερικοί πρώτοι "προσωρινοί" ορισμοί
Ντετερμινισμός και τυχαίο: Μια δύσκολη σχέση
Πιθανότητες: Η εμπλοκή με το τυχαίο
Μια πρώτη εξοικείωση
-Τα τυχερά παιγνίδια...
Σύντομο ιστορικό
Κορόνα ή γράμματα
Στο καζίνο
Τα ζάρια
Το πόκερ
Τύχη ή τεχνική;
Ο ιππόδρομος
Το τράβηγμα του κλήρου
Η ρώσικη ρουλέτα...
Η θεωρία των παιγνίων και το "πιθανολογικό παράδοξο"
-Το τυχαίο στον γνωστικό-επιστημονικό τομέα
Η "ντετερμινιστική" βάση εκκίνησης
Η εισβολή του τυχαίου
-Το τυχαίο στις υποτιθέμενες "ακριβείς" επιστήμες
Στη φυσική και στα μαθηματικά
Ο καταλυτικός ρόλος της κβαντικής φυσικής
Τα ασταθή συστήματα και η θεωρία του χάους
Τα ασταθή συστήματα στην καθημερινή ζωή
Η εγκατάλειψη των βεβαιοτήτων
Στην κοσμολογία
Στη βιολογία
Ο νεοδαρβινισμός και οι αμφισβητίες του
Η διαμάχη των κορυφαίων: Φανατικοί οπαδοί αλλά και πολέμιοι της τύχης στις φυσικές επιστήμες
Ιδιοφυείς αρνητές της τύχης και η μοίρα τους
Το τυχαίο στις ανθρωπιστικές επιστήμες
Στην οικονομία
Στη φιλοσοφία
Ο αρχαίος ελληνικός κόσμος
Ο Επίκουρος και η τύχη
Ρήσεις από τον αρχαίο κόσμο σχετικές με το τυχαίο
Ρώμη, χριστιανισμός και δυτικός κόσμος
Στην ανατολική φιλοσοφία
-Η θεωρία του "μαύρου κύκνου"
-Η "ψευδαίσθηση της εγκυρότητας" και η εκτόπισή της από την τύχη
-Μια περίπτωση αβεβαιότητας: Τύχη, κατάρα ή τοξικές ουσίες;
2. ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΠΡΟΡΡΥΘΜΙΣΤΕΣ (ή αυτοί που αποφασίζουν πριν από μας και για μας)
-Αστρολογία: Ο παλαιότερος αντίπαλος της τύχης
Νύχτες ξαστεριάς στη Βαβυλώνα
Αιγύπτιοι, Έλληνες και Ρωμαίοι αστρολόγοι
Η αστρολογία στην Ινδία
Πίσω στη Δύση. Αστρολογία: Αιώνες ακμής και παρακμής
Η αστρολογία στις μέρες μας
Έργα και ημέρες μιας αστρολόγου
Αλλά και οι πανίσχυροι παραδίδονται
-Ο "προορισμός" στον χριστιανικό κόσμο (Ο δεύτερος αντίπαλος της τύχης...)
Ο αρχαιοελληνικός κόσμος και ο ανατολικός χριστιανισμός
Ο χριστιανισμός της Δύσης
Ο "μέγας άρχων" του "praedestinatio"
Μορφές "απόλυτου προορισμού" στους νεότερους χρόνους
3. Η ΑΠΟΡΡΙΨΗ ΤΗΣ ΕΝΝΟΙΑΣ ΤΗΣ ΤΥΧΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΡΑΣΙΟΝΑΛΙΣΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ
-Η επιχειρηματολογία ενός "ψυχρού" ρασιοναλιστή
Η πτώση του αεροπλάνου ιδωμένη από μια
ρασιοναλιστική οπτική γωνία
Τα αίτια των ατυχημάτων
Ατυχήματα και συναισθηματική φόρτιση
Ο αποκλεισμός της ανάμειξης του υπερβατικού
Η υποτιθέμενη "τυχαία" συνάντηση
Ο εσωτερικός κόσμος ως ανατροπέας της τύχης: Πάρε την τύχη σου στα χέρια σου!
-Η "διαχείριση του κινδύνου" (risk management)
Το ιστορικό
Η γέννηση των ασφαλιστικών εταιρειών
-Ο ρόλος της τύχης αποδυναμώνεται
Για τη θεωρία των σφαλμάτων
Ο ολιγάρχης και οι θεωρίες
Ο ρασιοναλιστής αναρωτιέται...
4. ΤΥΧΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ: ΜΙΑ ΠΑΡΑΞΕΝΗ ΣΧΕΣΗ
-Οι πρωτοπόροι και οι συνεχιστές
Η γέννηση της συγχρονικότητας
Η ιστορική πορεία
Ο περίφημος σκαραβαίος
Τα φαινόμενα με τα ζώα: Ανεξήγητα ή "συγχρονικά";
-Συγχρονικότητα: Μια πρώτη προσέγγιση
Η σύνδεση φιλοσοφίας, σύμπαντος και ψυχισμού
-Το ενοποιημένο σύμπαν του Γιουνγκ: Οι σύγχρονες φυσικές επιστήμες και η ανθρώπινη νόηση
Το "αληθινά τυχαίο" και ο ατοπικός συσχετισμός
Η νοητική επεξεργασία από τον Γιουνγκ
Η εισβολή του "μη αιτιατού" κόσμου και η σχέση του με τη συγχρονικότητα και τον ψυχισμό
Η παρεμβολή της νεότερης έρευνας
Δυσκολίες στην κατανόηση
Αμφισβήτηση και αποδοχή
ΕΠΙΛΟΓΟΣ (Με πολλές αμφιβολίες)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ