Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ 1821 (ΣΚΛΗΡΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ)

Παρουσίαση

Μία ανθολογία όπως "Η Ποίηση της Ελληνικής Επανάστασης 1821" (ή οποιαδήποτε άλλη σχετική εργασία) έχει το ειδικό προνόμιο να παρουσιάζει στα γράμματά μας ολοδιάστατο και αγέραστο το διαρκέστερο έπος που συνέχει αδιάσπαστα την ελεύθερη νεοελληνική ζωή μέχρι σήμερα.
Η μπαρούτη και η ποίηση ποτέ δεν βρέθηκαν εγγύτερα στον ήλιο της ελευθερίας, αφότου ξέσπασε η πιο αδιανόητη επανάσταση που μπορούσε τότε ν' ακουστεί και να μαθευτεί στον κόσμο: «να διώξουμ' όλη την Τουρκιά ή να χαθούμε ούλοι» (δημοτικό τραγούδι) και οι ολιγάριθμοι αποφασισμένοι έκαναν έφοδο στον ουρανό της ελευθεριακής γλυκιάς ουτοπίας τους· ήταν εκείνοι οι λίγοι μυσταγωγοί του πάθους και της ιερής τρέλας για την ελευθερία, που κατάφεραν να καταλύσουν την ολέθρια και κραταιά εξουσία του Τούρκου δυνάστη τους, ο οποίος διέθετε αμέτρητες στρατιωτικές δυνάμεις και πλούτος αρίφνητο. Όταν η νέα, κατορθωμένη ελευθερία εγκαταστάθηκε μόνιμα στον τόπο της με τα σπασμένα μάρμαρα, τα χρυσαφένια στάχυα, τα θαλασσομάχο πέλαγα και τα ορκισμένα στην ελευθερία βουνά, η ποίησή μας δεν έπαψε ποτέ σε διάστημα δύο αιώνων να προσδιορίζει τον χαρακτήρα και τη μορφή που έλαβε το Εικοσιένα ως γνήσια επαναστατική πράξη, ως αλησμόνητη ουσία και διαρκή αναθύμηση Τέχνης και Ιστορίας, για να υπενθυμίζει συνεχώς στις ψυχές το συνειδησιακό χρέος προς τη...θεϊκιά κι όλη αίματα Πατρίδα, έτσι όπως ορίζει αυτή την πολυσήμαντη και ιδιαίτερη σημασία της ο στίχος του Σολωμού.
Στις σελίδες αυτής της έκδοσης ο αναγνώστης θα αντικρίσει το Εικοσιένα στην πιο ζωηρή και θαλερή ζωγραφιά του· με τα ποιήματα καταταγμένα στη χρονολογική σειρά τους, θα διανύσει το Εικοσιένα στη διαδρομή δύο αιώνων, από τα χρόνια της Επανάστασης μέχρι τις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα· από τα δημοτικά τραγούδια του ελληνικού λαού έως τις νεωτερικές ποιήσεις της μοντέρνας γραφής.
Η πρόσληψη του Ποιητικού Εικοσιένα μπορεί έτσι να είναι μια αναστοχασμένη και ουσιωμένη συμμετοχή στην υπόθεση της ελευθερίας, την οποία απαιτούν και οι σημερινοί καιροί από τους πάντοτε ελεύθερους και
όμως πάντοτε πολιορκημένους. (Κ. Σ., από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Εισαγωγικές σημειώσεις για την ποίηση του Εικοσιένα
ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΓΙΑ ΤΟ 1821
Από τη συλλογή του Ν. Γ. Πολίτη
Από τη συλλογή της Ακαδημίας Αθηνών
Από τη συλλογή του Γ. Χασιώτη
Από τη συλλογή του Π. Αραβαντινού
Από τη συλλογή του A. Passow
Από τη συλλογή της Γ. Ταρσούλη
Επίμετρο στα δημοτικά τραγούδια
Μέρος δεύτερο: Νεοέλληνες ποιητές από τον Σολωμό και τον Κάλβο μέχρι σήμερα
- Διονύσιος Σολωμός
Ύμνος εις την Ελευθερίαν
Η Ιστορία και η ποιητική δομή στις στροφές του «Ύμνου»
Ο Κρητικός
Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι
(από το Σχεδίασμα Α')
(από το Σχεδίασμα Β')
(από το Σχεδίασμα Γ')
- Ανδρέας Κάλβος
Εις Δόξαν
Ο Ωκεανός
Εις Σάμον
Αι Ευχαί
- Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής
Η επιγραφή στο σπαθί μου
Ο κλέφτης
- Αλέξανδρος Σούτσος
Εις την Ελευθερίαν
- Γεώργιος Τερτσέτης
Το φίλημα
Ο Ιμπραΐμης και ο Κιουταχής
- Παναγιώτης Σούτσος
Η Ελλάς του Αγώνος
- Γεώργιος Χ. Ζαλοκώστας
Το Χάνι της Γραβιάς
- Δημοσθένης Βαλαβάνης
Ο τάφος του κλέφτη
- Ιούλιος Τυπάλδος
Ο Ρήγας
- Αριστοτέλης Βαλαωρίτης
Ο Βράχος και το Κύμα
Αθανάσιος Διάκος
- Ιάκωβος Πολυλάς
Ωδή εις τον θάνατον Διονυσίου Σολωμού
- Ιωάννης Καρασούτσας
Ωδή εις Ιωάννην Καποδίστριαν
Το άσμα του πυρπολικού
- Γεράσιμος Μαρκοράς
Ο Όρκος
Ο Τούρκος Αθηναίος
- Αχιλλεύς Παράσχος
Ο δίσκος του γέρου Αγωνιστού
- Γεώργιος Σουρής
Θάνατος αγωνιστού
- Κλεάνθης Τριαντάφυλλος
Εις Γεώργιον Παράσχον
- Ανδρέας Λασκαράτος
Μετά την Κολιατσάδα
- Κώστας Κρυστάλλης
Ο καλόγηρος της Κλεισούρας του Μεσολογγιού
- Γεώργιος Δροσίνης
Η Χανούμισσα
Του Φαβιέρου Εξακόσιοι
Ο ύπνος του προδότη
- Γεώργιος Στρατήγης
Ματρόζος
- Αριστομένης Προβελέγγιος
Εις τον Λόρδον Βύρωνα
- Κωστής Παλαμάς
Οι δυο Κανάρηδες
Τα Δεκατετράστιχα
Η παιδούλα στον τάφο του Μπότσαρη
Λόγος για τον Καποδίστρια
Στη νεολαία μας
- Αλέξαντρος Πάλλης
Κανάρης
Μεσολογγίτης
Στο Σούλι
- Πολυξένη Λοϊζιά
Έπος εγκόλπιον των Ελληνίδων
«Η ψυχή της Κύπρου»
- Βασίλης Μιχαηλίδης
Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου
- Σωτήρης Σκίπης
Το τραγούδι των αρματωλών
- Ιωάννης Πολέμης
Στην Πάργα πίσω
Το φάντασμα του Φεραίου
- Ρώμος Φιλύρας
Εκατονταέτηρος ύμνος
Το '21
- Κώστας Βάρναλης
Προσκυνητής
Ο λαός δεν πεθαίνει
«Αιδώς, Αργείοι...»
Η λευτεριά του Σολωμού
- Μιλτιάδης Μαλακάσης
Μπάυρον
Μεσολόγγι
Για την Έξοδο
- Αθανάσιος Γ. Κυριαζής
Στιγμές που ζω
- Όμηρος Μπεκές
Το χαλί
- Κώστας Καρυωτάκης
Διάκος
Κανάρης
Byron
Εις Ανδρέαν Κάλβον
- Άγγελος Σικελιανός
Μακρυγιάννης
Βλαχογιάννης
Ανάσταση
- Άγγελος Θ. Σημηριώτης
Ο Γέρος του Μωριά
Η κυανόλευκη
- Ρήγας Γκόλφης
Ο Ζαχαριάς
- Μυρτιώτισσα
Ιωάννης Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης
Σουλιώτισσες
- Γιώργος Σεφέρης
Μνήμη του Μακρυγιάννη
Προμετωπίδα σε μια αντιγραφή των «Ωδών»
- Νίκος Εγγονόπουλος
Μπολιβάρ, ένα ελληνικό ποίημα
- Οδυσσέας Ελύτης
Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας
Το Άξιον εστί
Ο μικρός ναυτίλος
Εκ του πλησίον
- Ρίτα Μπούμη-Παπά
Αθήνα, Δεκέμβρης 1944
- Γιάννης Ρίτσος
Στον Άρη
Άρης Βελουχιώτης
Η Κυρά των Αμπελιών
- Θανάσης Φωτιάδης
Ένας-ένας ανηφορίζαμε
Ωδή σύντομη στον Καραϊσκάκη
- Νίκος Γκάτσος
Ο ιππότης κι ο θάνατος (1513)
- Φώτος Γιοφύλλης
Ο Αγώνας
- Μιχάλης Κατσαρός
Μεσολόγγι
- Μήτσος Λυγίζος
Παιδάκι του Μωριά
- Νίκος Παππάς
Η πατρίδα μου
Οι φοιτητές
- Νάνος Βαλαωρίτης
Εις μνήμην Διονυσίου κόμητος Σολωμού
Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αϊ-Γιάννη
- Γιώργος Θέμελης
Ελεύθεροι πολιορκημένοι
Αθανάσιος Διάκος
Επίλογος
- Ορέστης Λάσκος
Πλοίαρχος Λάσκος
- Γεώργιος Βερίτης
Στους ήρωες της Επαναστάσεως
- Πάνος Σπάλας
Δημοτικό
Θεόφιλος Δ. Φραγκόπουλος
Από τα κατάλοιπα του Αντώνη Μάγερ
- Στέλιος Σπεράντσας
Παπαφλέσσας
- Τίτος Πατρίκιος
Μεγάλο γράμμα
- Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης
Ο Νικοτσάρας
- Ζήσιμος Λορεντζάτος
Μικρά Σύρτις
- Θεοδόσης Πιερίδης
Κυπριακή Συμφωνία
[...]

Ανθολόγηση, εισαγωγικές σημειώσεις, επιμέλεια, εργοβιογραφικά σημειώματα ποιητών: Κώστας Σταμάτης
Διόρθωση: Νάντια Κουτσουρούμπα