Ο ΠΑΛΑΜΑΣ ΠΟΥ ΔΕ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Παρουσίαση

Ο Κωστής Παλαμάς, ηθελημένα ή αθέλητα, έχει υποβαθμιστεί στην εκπαίδευσή μας, μολονότι αποτελεί, με το δημοτικό τραγούδι και τον Σολωμό, μια από τις τρεις κορυφές του νεοελληνισμού. Στάθηκε εκείνος που στον τομέα της τέχνης έκαμε πράξη αυτό που ο Δ. Γληνός, αναφερόμενος στην αξιοποίηση της παράδοσης, ονόμασε «δημιουργικό ιστορισμό». Η παλαμική τέχνη αναχωνεύει, μέσα και στο κριτικό, κυρίως όμως στο ποιητικό του έργο, όλα τα δημιουργικά στοιχεία της ελληνικής παράδοσης, και θεμελιώνει έναν πλούτο πνευματικών αξιών, που αναδεικνύουν την ομαδική αυτοσυνειδησία του ελληνικού λαού. Ακολουθώντας τις κοινωνικές και πνευματικές παραδόσεις, σφράγισε τη λυρική μας ποίηση. Ανοιχτός στα προβλήματα του νεοελληνισμού, μας έδωσε απαράμιλλες συνθέσεις, όπως «Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου», «Η Φλογέρα του Βασιλιά», «Οι Βωμοί», «Ο Ύμνος της Αθήνας», κ.α που τον αναδεικνύουν σε πνευματικό ηγέτη. Τα «Σατιρικά Γυμνάσματα», «Οι Δειλοί και Σκληροί Στίχοι», κ.α. αναδεικνύουν τον Παλαμά αμείλικτο αντίπαλο της κοινωνικής διαφθοράς και της κατάπτωσης της εποχής του. Μαστίγωσε, ως ποιητής, την κατρακύλα της πνευματικής και κοινωνικής ηγεσίας. Υπήρξε δέκτης των μεγάλων προβληματισμών της εποχής του. Αποτύπωσε στο έργο του την ενότητα του ελληνικού πολιτισμικού φαινομένου και τη συνέχειά του από την αρχαιότητα, τη μεσαιωνική ιστορία ως το νεοελληνισμό. Γοητεύτηκε και απογοητεύτηκε από τη Μεγάλη Ιδέα. Και στα ποιήματά του, που αποτελούν ποιητικές αντανακλάσεις σε γεγονότα της εποχής του, ο Παλαμάς δεν ήταν σωβινιστής. Ήταν πατριώτης. Κι αυτός ο πατριωτισμός του είτε νοθεύτηκε είτε παρανοήθηκε. Ακόμα, ο Παλαμάς άνοιξε την πνευματική μας ζωή στα ποιητικά ρεύματα της Ευρώπης, και μέσα στην ποίησή του προβλήθηκε η δύναμη της επιστήμης που έκανε άλματα στην εποχή του. Ο Παλαμάς δεν είναι απλώς ποιητής, είναι προσωπικότητα πνευματικού ηγέτη, που καλλιέργησε και πρόβαλε πνευματικές, ηθικές και κοινωνικές αξίες, που έχουν διαπαιδαγωγητική δύναμη.
(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Περιεχόμενα

Προλογικό σημείωμα
Εισαγωγή
Ο Παλαμάς μέσα από την κριτική σκέψη τεσσάρων προσωπικοτήτων
Στοιχεία από την κοινωνικοπολιτική ζωή της παλαμικής 80ετίας
Κάποιοι προβληματισμοί για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας και του έργου του Κ. Παλαμά
Η πολιτική συνείδηση του Κ. Παλαμά
Μια προσέγγιση των δύο μεγάλων συνθέσεων
Η προφητεία για τη γενική εξέγερση των αδικουμένων με την ηγεσία του Φτωχολέοντα (από την προσευχή του αυτοκράτορα)
Το νόημα και η έκφραση του δημιουργικού ιστορισμού στο έργο του Παλαμά
Παλαμάς και εργάτες. Ο κόσμος του μόχθου
Πόσο θρησκευόμενος είναι ο Παλαμάς
Ο Παλαμάς και η δημοτική γλώσσα
Δύο επίπεδα διδακτικής προσέγγισης του Παλαμά, στο σχολείο της βασικής εκπαίδευσης
Γενικά συμπεράσματα για την αξιοποίηση του παλαμικού έργου
Βασική βιβλιογραφία
Ευρετήριο ονομάτων και όρων