ΚΑΘΡΗΝ: ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Παρουσίαση

[...] O Thackeray, παίρνοντας την πραγματική ιστορία μιας ταπεινής καταγωγής νεαρής, η οποία σκότωσε με φρικτό τρόπο τον σύζυγό της, ασκεί κριτική στη μόδα εκείνης της εποχής που εγκωμίαζε κάθε είδους δολοφόνο, παράνομο, ληστή. Ο Charles Dickens βρίσκεται στο κέντρο αυτής της κριτικής, βέβαια. Ωστόσο, παρά τον δεδηλωμένο σκοπό του να παρουσιάσει τους «κακούς» σαν «κακούς», ο μεγάλος στυλίστας καταφέρνει να μας κάνει να διαβάσουμε μια πραγματική ιστορία εγκλήματος γεμάτη ένταση, ειρωνεία και σκληρότητα... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Παράξενο βιβλίο αυτό το πρώτο μυθιστόρημα του Γουίλιαμ Θάκερι. Γραμμένο σε συνέχειες για τη λογοτεχνική επιθεώρηση "Fraser's Magazine" που κυκλοφορούσε στην Αγγλία μεταξύ 1830-1882, δεν γνώρισε την αποδοχή της κριτικής και του κοινού, ούτε δημοσιεύτηκε σε μορφή βιβλίου όσο ζούσε ο συγγραφέας του. Όπως σημειώνει ο Τζορτζ Σένσμπουρι, στον οποίο οφείλουμε την αποκατάσταση του έργου στην πλήρη του μορφή, το 1908, πρόκειται για ένα "παράδοξο, που είναι δύσκολο να ταξινομηθεί". Με αφετηρία την πραγματική ιστορία μιας νεαρής γυναίκας που σκότωσε και κομμάτιασε τον άντρα της, μια ιστορία που είχε αποτυπωθεί σε λαϊκές μπαλάντες της εποχής και που ο ίδιος ο Θάκερι είχε επεξεργαστεί στη συλλογή του "Lyra Hibernica", ο συγγραφέας στήνει ένα πολυπρισματικό αφήγημα, με το οποίο κάνει κριτική τόσο στη μυθιστοριογραφία όσο και στην κοινωνία της εποχής του. Αντιτιθέμενος στο λαϊκό μυθιστόρημα που ηρωοποιούσε τους εγκληματίες χωρίς να καταφέρνει να τους παρουσιάσει σαν ανθρώπους με σάρκα και οστά, σατιρίζει και παρωδεί το είδος, γελοιοποιεί τους ομοτέχνους του σχολιάζοντας μυθοπλαστικά τεχνάσματα και υφολογικά τερτίπια (στο στόχαστρό του κυρίως βρίσκεται ο Ντίκενς) και κλείνει συνεχώς το μάτι στον αναγνώστη, αναστέλλοντας και υπονομεύοντας έτσι την εγκατάλειψή του στην ίντριγκα της πλοκής. Ταυτόχρονα όμως καταφέρνει να δημιουργήσει μια ολοζώντανη και σκληρή ιστορία εγκλήματος, αντιπαραθέτοντας εγκληματίες και αξιοσέβαστους αστούς, στρατιώτες και πολίτες, φτωχούς και πλούσιους, νέους και γέρους, ανώτερες κοινωνικές τάξεις και λούμπεν στρώματα, δίνοντας με αυτό το πρωτόλειο ένα αστραφτερό δείγμα της κατεύθυνσης προς την οποία θα κινούνταν ο ίδιος αργότερα: το μεγάλης πνοής κοινωνικό μυθιστόρημα ("Μπάρι Λίντον", "Το πανηγύρι της ματαιοδοξίας"), το οποίο συνδέουμε με την ωριμότητά του. Η ελληνική μετάφραση αυτής της σπαρταριστής αφήγησης ευτύχησε στα χέρια του Γιώργου Μπλάνα, ο οποίος βοηθάει τον αναγνώστη να απολαύσει τη σάτιρα, παρά την ερμητικότητά της, και παρακολουθεί με ευρηματικότητα τις συνεχείς εναλλαγές τόνου και διάθεσης του συγγραφέα. Όσο για τον δικανικό επίλογο που επιφυλάσσει στον αναγνώστη ο μεταφραστής, αυτός γειώνει το έργο στη σύγχρονη πραγματικότητα και το συνδέει προσφυώς με τους τρέχοντες θεωρητικούς προβληματισμούς γύρω από τον ρόλο και τις προθέσεις του συγγραφέα, την υποτιθέμενη αυτονομία του λογοτεχνικού έργου και την αντενέργεια αναγνώστη και κειμένου. (ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΣΧΙΝΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 6/2/2009]