ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ (ΔΕΚΑΤΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΟΣ)

Παρουσίαση

Ο τόμος ΙΔ’ της «Ιστορίας του Ελληνικού Έθνους» έχει ως αντικείμενο την περίοδο της ιστορίας του νεότερου ελληνισμού, που αρχίζει από το 1881 και τελειώνει το 1913 με την προσάρτηση της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Κρήτης και των ανατολικών νησιών του Αιγαίου, ύστερα από την ευτυχή για την Ελλάδα έκβαση των Βαλκανικών πολέμων.

Από το 1882 ώς το 1895 εκδηλώθηκε η ανορθωτική προσπάθεια του Χαρίλαου Τρικούπη, με κύριους στόχους: τον εκσυγχρονισμό και την ισχυροποίηση του κράτους, την αναδιοργάνωση και σοβαρή ενίσχυση του στρατού και του στόλου, την ταχύρυθμη ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας, ιδίως της βιομηχανίας και των συγκοινωνιών. Η μεγαλεπήβολη αυτή πολιτική υπαγορεύτηκε από την επιδίωξη να αποκτήσει η Ελλάδα έγκαιρα την απαιτούμενη ισχύ, ώστε να μπορεί να επιτύχει την ικανοποίηση των εθνικών δικαίων. Ο τρόπος όμως εφαρμογής της πολιτικής αυτής, υπαγορευμένος από τον σύντομο ρυθμό της, περιείχε στοιχεία υπονομευτικά της επιτυχίας της. Η χρηματοδότησή της έγινε με υπερδανεισμό και με υπερφορολόγηση, που μάλιστα έπληξε τις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις. (...) Η Ελλάδα οδηγήθηκε τελικά στην πτώχευση του 1893, πλήγμα βαρύτατο για τη χώρα, με συνέπειες πολλαπλά επιζήμιες. (...)

Ο κακός χειρισμός του εθνικού ζητήματος στα χρόνια 1896/97 οδήγησε την Ελλάδα σε δεινή στρατιωτική ήττα και εθνική ταπείνωση. Οι ανεύθυνες πρωτοβουλίες της παραπολιτικής «Εθνικής Εταιρίας» που είχε ισχυρούς πλοκάμους στην δημόσια ζωή της χώρας, συνέτειναν ώστε να προβούν η κυβέρνηση Δεληγιάννη και ο βασιλιάς Γεώργιος σε άστοχες ενέργειες που είχαν συνέπεια τον καταστρεπτικό πόλεμο του 1897. (...)

Στα 9 πρώτα χρόνια του εικοστού αιώνα, ενώ η αλυτρωτική πολιτική συνεχιζόταν με κύρια εκδήλωση τον Μακεδονικό Αγώνα, οι αλληλοδιάδοχες κυβερνήσεις υπό τον Γεώργιο Θεοτόκη και άλλους πρωθυπουργούς πέτυχαν να βελτιωθεί βαθμιαία η κατάσταση της χώρας. Τον Αύγουστο του 1909 στρατιωτικό πραξικόπημα, που είχε και λαϊκή συμπαράσταση, επέβαλε να σχηματισθεί νέα κυβέρνηση με πρόγραμμα κυρίως τη ραγδαία ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεων. (...)

Ο Βενιζέλος, πρωθυπουργός από το 1910, πραγματοποίησε πολύ σύντομα σοβαρό ανορθωτικό έργο στην οργάνωση του κράτους και στις ένοπλες δυνάμεις, εφάρμοσε πολιτική εθνικής ομοφροσύνης και προπάντων κατόρθωσε το παράτολμο για την εποχή εγχείρημα να συνάψει συμμαχία με τη Βουλγαρία. Αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής προετοιμασίας υπήρξε η συμμετοχή της Ελλάδος στον Βαλκανικό πόλεμο του 1912 και οι ευεργετικές γι' αυτήν συνέπειές του: προσάρτηση της Ηπείρου, της Μακεδονίας, της Κρήτης και νησιών του Αιγαίου, απελευθέρωση έτσι μεγάλου αριθμού των αλύτρωτων Ελλήνων. (...)

Η περίοδος αυτή, εξάλλου, παρουσιάζει ακμή του υπόδουλου ελληνισμού στις μεγάλες πόλεις προπάντων, όπως η Κωνσταντινούπολη και η Σμύρνη, αλλά και βαριές δοκιμασίες ορισμένων τμημάτων του. Επίσης, παρουσιάζει άνθηση των γραμμάτων και των τεχνών, επιδόσεις αξιόλογες στην επιστήμη και την παιδεία όχι μόνο στο ελληνικό κράτος, αλλά και στα κέντρα του υπόδουλου ελληνισμού και στις εστίες των Ελλήνων της διασποράς.

(ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)

Περιεχόμενα

Εισαγωγή
Το ελληνικό κράτος από το 1881 ώς το 1913
Η ανορθωτική προσπάθεια του Χαρίλαου Τρικούπη, 1882-1895
Οι πολιτικές εξελίξεις από το 1881 ώς το 1895
Πολιτική των κυβερνήσεων και προβλήματα από το 1881 ώς το 1895
Η ελληνοτουρκική κρίση και ο πόλεμος του 1897. Η Κρητική πολιτεία. Ο Μακεδονικός Αγώνας, βελτιώσεις στην Ελλάδα, 1895-1909
Προς τον πόλεμο του 1897
Ο ελληνοτουρκικός πόλεμος του 1897
Η Ελλάδα μετά τον πόλεμο του 1897
Εσωτερικές πολιτικές εξελίξεις, 1905-1909
Ελληνική κοινωνία και οικονομία στην πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα
Η Κρητική πολιτεία από το 1899
Ο Μακεδονικός Αγώνας
Το κίνημα των Νεότουρκων και οι άμεσες συνέπειές του
Η επανάσταση του 1909. Κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου. Οι Βαλκανικοί πόλεμοι και η προσάρτηση στην Ελλάδα, Μακεδονίας, Ηπείρου, Κρήτης, νησιών Αιγαίου, 1909-1913
Το στρατιωτικό κίνημα του 1909
Η είσοδος του Ελευθερίου Βενιζέλου στην πολιτική ζωή της Ελλάδας και οι εσωτερικές εξελίξεις από το τέλος του 1909 ώς το 1912
Η κατάσταση στη Μακεδονία από το 1909 ώς το 1912
Διπλωματικές εξελίξεις από το 1909 έως το 1912
Οι Βαλκανικοί πόλεμοι και η προσάρτηση των νέων χωρών
Ο Α' Βαλκανικός πόλεμος, οι επιχειρήσεις του ελληνικού στρατού και στόλου
Η συνθήκη του Λονδίνου
Οι εσωτερικές εξελίξεις στην Ελλάδα. Η δολοφονία του βασιλιά
Ο Β' Βαλκανικός πόλεμος
Η συνθήκη του Βουκουρεστίου
Ο υπόδουλος ελληνισμός από το 1881 ώς το 1913
Η ζωή και η δράση των υπόδουλων ελλήνων
Πνευματικός βίος και πολιτισμός
Ιδεολογικά ρεύματα, εκπαίδευση, λογοτεχνία, τέχνη
Βιβλιογραφία
Γενικό ευρετήριο
Κατάλογος εικόνων
Κατάλογος χαρτών, πινάκων, και διαγραμμάτων
Εποπτική επιτροπή
Συγγραφείς ΙΔ’ τόμου