Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Παρουσίαση

Ποια είναι η λεγόμενη Σχολή της Φρανφούρτης; Τι κοινό έχουν μεταξύ τους προσωπικότητες τόσο μοναδικές και έργα τόσο ετερόκλητα, που εκτείνονται από τη φιλοσοφία, την κοινωνιολογία, την ψυχολογία και την πολιτική επιστήμη ώς τη μουσικολογία και τη λογοτεχνική κριτική; Τι σχέση έχει η έννοια της μονοδιάστατης κοινωνίας του Μαρκούζε με το μοντέλο του κρατικού καπιταλισμού του Πόλλοκ; Ή η κριτική του Αντόρνο στη μουσική του Στραβίνσκυ με την επίθεση του Χορκχάιμερ στη φιλοσοφική ανθρωπολογία του Σέλερ; Ή οι θέσεις του Φρομ για τον σαδομαζοχιστικό χαρακτήρα με τις κρίσεις του Λόβενταλ για την πεζογραφία του Χάμσουν; Ή ακόμη οι παρατηρήσεις του Μπένγιαμιν για τα τραυματικά σοκ που επιφέρει ο σύγχρονος τρόπος ζωής με τα πορίσματα της ψυχοκοινωνικής έρευνας για την Αυταρχική προσωπικότητα;
Ο Μάρτιν Τζέυ απαντά σε αυτά και πολλά άλλα ερωτήματα, παρουσιάζοντας την ιστορία του Ινστιτούτου Κοινωνικής Έρευνας από την ίδρυσή του το 1923 στη Φρανκφούρτη και τη μετεγκατάστασή του το 1934 στις ΗΠΑ μέχρι την επιστροφή του στη Γερμανία το 1950. Αυτό που εντοπίζει ανάμεσα στους πρωτεργάτες της Κριτικής Θεωρίας είναι ένα υπόβαθρο παραδοχών και εννοιών που διαμεσολαβεί ακόμη και τις αιχμηρές διαφωνίες τους, μια κοινή θεωρητική και πρακτική στάση που συμπυκνώνει στην πιο καθαρή μορφή τους τα διλήμματα της αριστερής διανόησης στον εικοστό αιώνα.
Ήδη πριν πάρουν το δρόμο της εξορίας, οι συνεργάτες του Ινστιτούτου ήταν κατά κάποιο τρόπο εξόριστοι από τον εξωτερικό κόσμο, ως επακόλουθο της αντίστασης που επέμειναν να προβάλλουν, όσο ελάχιστοι όμοιοί τους, στις αφομοιωτικές δυνάμεις της κυρίαρχης κουλτούρας. Ίσως γι' αυτό η ζωή και το έργο τους -πτυχές που συνυφαίνονται τόσο συναρπαστικά σ' αυτό το βιβλίο- δεν έπαψαν να εμπνέουν κάθε νεότερη γενιά ριζοσπαστών διανοουμένων (από τη Νέα Αριστερά μέχρι τους "μεταμοντέρνους"), στην αναπόφευκτη αναμέτρησή της με τα ζητήματα που εκείνοι προδρομικά αντιμετώπισαν. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Το βιβλίο του Μάρτιν Τζέυ μελετά το πνευματικό, πολιτιστικό και πολιτικό εγχείρημα που αποτέλεσε τη Σχολή της Φρανκφούρτης, από την ίδρυση του το 1923 στη Γερμανία και τη μετεγκατάστασή το 1934 στις ΗΠΑ μέχρι την επιστροφή του στη Γερμανία το 1950, και είναι μια πολυδιάστατη ανασύνθεση των ιδεών και του έργου σημαντικών φυσιογνωμιών της σύγχρονης σκέψης, όπως ο Αντόρνο, ο Μπένγιαμιν, ο Μαρκούζε, ο Φρομ, ο Λόβενταλ, με κύριο άξονα την προβολή του κοινού υπόβαθρου παραδοχών και εννοιών, που διαμεσολαβεί ακόμη και τις πιο αιχμηρές διαφωνίες των πρωταγωνιστών του. (Βασίλης Ζηλακος, Ελευθεροτυπία, Βιβλιοθήκη, 26/2/2010)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ 1996
ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΟΥ MAX HORKHEIMER
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
1. Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΤΟΥ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΗ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗ
2. Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
3. Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΑΝΑΛΥΣΗΣ
4. ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΥΘΕΝΤΙΑ
5. Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΓΙΑ ΤΟ ΝΑΖΙΣΜΟ
6. ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ
7. ΤΟ ΕΜΠΕΙΡΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟΥ ΣΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ ΤΟΥ 1940
8. ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ: Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ