ΜΙΑ ΝΕΑ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

Παρουσίαση

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει ορισμένα από τα σημαντικότερα και γνωστότερα γραπτά του βρετανού κοινωνικού μεταρρυθμιστή και ουτοπικού σοσιαλιστή Ρόμπερτ Όουεν (1771-1858). Η μελέτη αυτών των κειμένων μάς προσφέρει την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε ένα εξαιρετικά σημαντικό επεισόδιο στην ιστορία της σοσιαλιστικής σκέψης. Ωστόσο, πέρα από το ιστορικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν τα γραπτά του, οι ιδέες του Όουεν έχουν ιδιαίτερη θεωρητική σημασία γιατί, εκκινώντας από αυτές, μπορούμε να ανασυγκροτήσουμε σημαντικές όψεις μιας θεωρίας για τη γένεση και τη δικαιολόγηση των αξιών σε συνθήκες οικονομικής και πολιτισμικής κρίσης που τείνει να υπονομεύσει την ίδια την ύπαρξη της κοινωνίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Το μήνυμα της ΝΘΚ, μολονότι δεν ήταν καθόλου επαναστατικό, με την ανατρεπτική έννοια του όρου, αφού δεν ευαγγελιζόταν την κατάλυση των θεσμών ή την αλλαγή του πολιτικού συστήματος, ήταν ένα ριζοσπαστικό κείμενο που αμφισβητούσε καίριες επιλογές της βρετανικής αριστοκρατίας αλλά και της αστικής τάξης. Ταυτόχρονα ήταν ένα κείμενο που πρότεινε συντηρητικές θέσεις ως προς την έμπρακτη εφαρμογή των νέων ιδεών και πρόβαλε απόψεις και μέτρα που δεν θα έθεταν σε κίνδυνο τα προνόμια των κρατούντων, που τα υπεράσπιζαν επικαλούμενοι τις αποδεκτές οικονομικές, κοινωνικές και θρησκευτικές αρχές της εποχής [...]
Οι μεταφράσεις της ΝΘΚ που αρχικά είχε αναλάβει ο Νίκος Χριστοδουλάκης, και τις οποίες είχαμε επεξεργασθεί στα ταξίδια μας στο Εδιμβούργο και στο Καίμπριτζ, έχουν τώρα εμπλουτιστεί με τη συνδρομή του Ανδρέα Μιχαλάκη. Επίσης ο G. Claeys, ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους μελετητές του Όουεν, ευγενικά μας παραχώρησε την εισαγωγή που είχε γράψει για μια αγγλική συλλογή κειμένων του Όουεν. (Βασίλης Δρουκόπουλος, από τον Πρόλογο)

Στα κείμενα που παρουσιάζονται σε αυτή τη συλλογή ο Όουεν δεν διατυπώνει σαφείς σοσιαλιστικές θέσεις, δηλαδή δεν στρέφεται κατά της ατομικής ιδιοκτησίας και της κοινωνικής σχέσης κεφαλαίου-μισθωτής εργασίας όπως θα κάνει μερικά χρόνια αργότερα. Ούτε πάλι θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τη σκέψη του συντηρητική αφού δεν αναπολεί το προαστικό παρελθόν, δεν στρέφεται γενικά κατά της νέας καπιταλιστικής μορφής παραγωγής: αντίθετα, εκθειάζει τις δυνατότητές της, ασκεί οξύτατη κριτική στη θρησκεία, τονίζει τη σημασία και τις τεχνολογικές δυνατότητες του ανθρώπινου λόγου και τους περιορισμούς και τα σφάλματα της παράδοσης [...]
Συνηθίζεται να γίνεται ένας αυστηρός διαχωρισμός μεταξύ του ουτοπικού σοσιαλισμού και της μαρξικής σκέψης και υποστηρίζεται ότι ο Μαρξ και ο Ένγκελς υιοθετούν μια καθαρά απορριπτική στάση απέναντι στον πρώτο. Ωστόσο η προσεκτική μελέτη των κειμένων τους αποκαλύπτει ότι η σχέση μεταξύ ουτοπικού σοσιαλισμού και μαρξικής σκέψης είναι αρκετά πιο σύνθετη. (Ανδρέας Μιχαλάκης, από το Επίμετρο)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ του Βασίλη Δρουκόπουλου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ του Gregory Claeys
ΜΙΑ ΝΕΑ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
I. Για τη διάπλαση του χαρακτήρα
II. Συνέχεια και μερική εφαρμογή στην πράξη των αρχών του προηγούμενου δοκιμίου
ΙΙΙ. Οι αρχές των προηγούμενων δοκιμίων εφαρμοσμένες σε μια συγκεκριμένη περίπτωση
ΙV. Εφαρμογή των αρχών των προηγούμενων δοκιμίων στη διακυβέρνηση
ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΛΑΝΑΡΚ
ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΥΣ ΤΩΝ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΩΝ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ του Ανδρέα Μιχαλάκη
Κοινωνική κρίση και αξίες: Παρατηρήσεις με αφορμή το έργο του Ρ. Όουεν