Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Παρουσίαση

Η συγγραφή ενός βιβλίου για την Τουρκία αποτελεί ένα στοίχημα "αυξημένης εγρήγορσης" σε μια προσπάθεια να αποφευχθούν οι κατεστημένες, εθνικιστικές και άλλες "βεβαιότητες" που μέχρι σήμερα καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό το περιεχόμενο μιας μελέτης για την συγκεκριμένη χώρα. Η παρούσα μελέτη διεκδικεί τον επαναπροσδιορισμό των όρων συζήτησης για την Τουρκία τόσο στην ελληνική, όσο στην τουρκική και διεθνή βιβλιογραφία. Θεωρώντας πως η Τουρκία σήμερα βρίσκεται σε μια εντελώς νέα φάση της ιστορίας της, το παρόν πόνημα αντιμετωπίζει το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΚΔΑ) του Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν ως έναν αντικατοπτρισμό μιας νέας κοινωνικο-οικονομικής πραγματικότητας στην Τουρκία, η οποία φαίνεται να μετασχηματίζει το σύνολο της πολιτικής ζωής. Νέες αντιλήψεις ενάντια στις πολιτικές παρεμβάσεις του στρατού, μεγαλύτερη ανοχή στην άνοδο του θρησκευτικού συντηρητισμού, επίδειξη της οικονομικής ισχύος και της κερδοφορίας ανθρώπων που μπορούν να διοικούν τους τεράστιους ομίλους εταιρειών τους με την ίδια ευκολία που κάνουν πέντε φορές την ημέρα την ισλαμική τους προσευχή, είναι ορισμένα από τα φαινόμενα που αποτελούν αφορμή για νέα σημαντικά επιστημονικά ερωτήματα σχετικά με την πορεία και τους προσανατολισμούς της Τουρκίας. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Προλογικό σημείωμα της Σίας Αναγνωστοπούλου
Πρόλογος
Εισαγωγή: Προβληματισμοί και συζητήσεις για την Τουρκία
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΤΟ ΖΗΤΗΜΑ ΤΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΟΥΣΑ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΟ ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ
I. Η διαδικασία συγκρότησης της τουρκικής αστικής τάξης
1. Το δόγμα της "σωτηρίας του κράτους" και οι κοινωνικές αλλαγές
2. Η ανάδυση του νεοτουρκικού εθνικισμού στην αυγή του 20ου ΑΙΩΝΑ
3. Ο "εκτουρκισμός" του κεφαλαίου ως βάση του εθνικισμού
4. Ο κεμαλισμός αναζητεί την "κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν" αστική τάξη
5. Οι συνοδοιπόροι: κεμαλικός κρατισμός και "εκτουρκισμός" του κεφαλαίου
II. Η φιλελευθεροποίηση της τουρκικής οικονομίας στη δεκαετία 1950-1960
1. Με τον Μεντερές στον κόσμο του "καπιταλισμού και της δημοκρατίας"
2. Η "ισλαμική" περιφέρεια στο προσκήνιο
III. Η εξιστόρηση μιας παράλληλης διαδικασίας: "κοσμικό" κεφάλαιο και πολιτικό Ισλάμ
1. Το πραξικόπημα ενός κοσμικού καθεστώτος ηγεμονίας
2. Στρατιωτικού πραξικοπήματος συνέχεια: ο Ντεμιρέλ και η ωρίμανση του Τούρκου αστού
3. Εθνική Τάξη και Εθνική Σωτηρία: πολιτική μαζικοποίηση και οικονομική ισχυροποίηση του τουρκικού Ισλάμ
4. Όταν το "νεοφιλελεύθερο πραξικόπημα" άνοιξε τις πόρτες του Ισλάμ
5. Η Μέση Ανατολή ως φορέας ενδυνάμωσης του τουρκικού "ισλαμικού" κεφαλαίου
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΑΝΑΔΥΣΗ ΜΙΑΣ ΙΣΧΥΡΗΣ ΤΟΥΡΚΙΚΗΣ ΙΣΛΑΜΙΚΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ
I. Η περίοδος ενίσχυσης της τουρκικής ισλαμικής αστικής τάξης
1. Νεοφιλελευθερισμός: Η "οργανωτική βάση" του "ισλαμικού" κεφαλαίου στην Τουρκία
2. Επιπτώσεις της νέας "ισλαμικής πραγματικότητας": κεφάλαιο, καταναλωτισμός και πολιτική αλλαγή
3. Ισλαμική Αρετή: μια σύντομη διαδρομή των νέων αναζητήσεων του πολιτικού Ισλάμ
II. Η κομματική οργάνωση της "ισλαμικής" αστικής τάξης
1. Η Τουρκία στον 21ο αιώνα: "κεμαλική" κρίση και "ισλαμική" ανανέωση
2. Ο πολιτικός σεισμός της "Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης"
3. Η κομματική ταυτότητα της "Συντηρητικής Δημοκρατίας": ένας άλλος τουρκικός εκμοντερνισμός;
III. Ο "ισλαμικός" νεοφιλελεύθερος μετασχηματισμός της Τουρκίας
1. Ο "αντικεμαλικός" νεοφιλελευθερισμός του "μετριοπαθούς" Ισλάμ
2. "Κομματικός" καπιταλισμός και νομιμοποιημένος από το Κοράνι
IV. Η πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα: Αντιπαράθεση και ομαλοποίηση
1. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ως άξονας πολιτικής επιβίωσης του ΚΔΑ
2. Οι αντιπαραθέσεις και ο στόχος της ομαλοποίησης
V. Συμπεράσματα
Επίμετρο του Σταύρου Τομπάζου
Πηγές
Βιβλιογραφία