ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΞΕΝΟΥ

Παρουσίαση

Εκεί όπου η ψυχανάλυση συναντά την τέχνη, δώδεκα κείμενα για κείνους που διαβαίνουν τα σύνορα κι αλλάζουνε πρόσωπα, σ' ένα βιβλίο που αφήνεται στους συνειρμούς του για ν' ακούσει ελεύθερα μεσα απ' αυτούς.

"Τι σημαίνει για έναν άνθρωπο να χάνει τον οικείο χώρο του; Πού θα ανήκει, ποιο θα είναι το σπίτι του απ' όπου θα ξεκινά κάθε μέρα τη ζωή του;
Ο ψυχαναλυτής αναζητεί την αλήθεια στην ιστορία και τη γεωγραφία των νοημάτων, θεωρεί ότι ένα κανονικό, αναμενόμενο περιβάλλον είναι απαραίτητο για να ξετυλιχτεί η ζωή του ανθρώπου. Οι εκτοπισμένοι έχουν ανάγκη να δημιουργήσουν δυνητικούς χώρους της τέχνης για να αναπαραστήσουν τις ρήξεις των σταθερών πλαισίων, τα ρήγματα στους δεσμούς με τους άλλους.
Αναζητώ λοιπόν τη συνοχή των ξεριζωμένων νοημάτων ακολουθώντας ξανά τα νήματα που υφαίνονται από τον ξένο του Καμύ στον αρνητή του Μέλβιλ, στην αδιαφορία και στην ακηδία που ζούμε σήμερα, στον Ιούδα που καίγαμε κάθε χρόνο στην πυρά του μίσους, στην οικογενειακή γιορτή όπου περιμέναμε ξένους, στους ναυαγοσώστες του Παπαδιαμάντη που δεν μπορούσαν να καταργήσουν το τυχαίο με τις ζαριές τους, στον Οδυσσέα που διαρκώς δεν γύριζε σπίτι, στην ποντικοπαγίδα που έστησε ο Άμλετ για να ειπωθεί το ανείπωτο, στη νοσταλγία του Ταρκόφσκι που δεν μπορούσε να γίνει ένας ξένος, στο βλέμμα του Αγγελόπουλου που αγωνιζόταν να αποκαταστήσει τα αρχεία της μνήμης, στις ξένες λέξεις που η μικρότερη από τις τρεις αδελφές του Τσέχοφ φοβήθηκε ξαφνικά ότι τις χάνει.
Άθροισα εδώ αυτά τα νήματα σαν σωσίβια που χρειάστηκα για τις κατακλυσμιαίες υπερβολές της πραγματικότητας, για τις θύελλες των συναισθημάτων, για τα ναυάγια του υποκειμένου, σήμερα, γύρω μας." Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Η στόχευση του βιβλίου του Μανωλόπουλου είναι η αναζήτηση και η εδραίωση της υποκειμενικότητας, όπως η ψυχαναλυτική σκέψη προωθεί. Η υποκειμενικότητα, όμως, για να οριστεί πρέπει να φύγει από τα οικεία, να καταλύσει βεβαιότητες, να παλέψει με αρνήσεις, να καταβληθεί από πένθη και να αντέξει να επιθυμήσει για τον εαυτό της. Πρέπει δηλαδή το υποκείμενο ως άλλος ήρωας μιας Οδύσσειας να έρθει αντιμέτωπος με το ανοίκειο του εαυτού του. Μια ωφέλιμη αλλά επίπονη εργασία, καθώς το «ξένο» φοβίζει, απειλεί μεν αλλά ευτυχώς ενεργοποιεί, δίνει διαφυγές, προτάσσει την επιθυμία και τελικά ίσως για να υπάρξει κάτι οικείο, πρέπει να υπάρχει το -κάθε είδους- ανοίκειο για να μας συντροφεύει. (Μαριλένα Σπυροπούλου, Καθημερινή 17/12/2017)

Περιεχόμενα

Μικρό προλογικό σημείωμα του Γρηγόρη Αμπατζόγλου
Τα σωσίβια
Ο ξένος
Η άρνηση της ανάγνωσης
Ο Ιούδας φλεγόμενος
Έχουμε γιορτή. Περιμένουμε ξένους σήμερα
Ο λύκος από τα μετρημένα τρώει
Η επιλογή του Οδυσσέα
Η ποντικοπαγίδα του Άμλετ
Ο απρόθυμος καλεσμένος
Η ικανότητα να είσαι ξένος
Τα ανεμφάνιστα
Οι ξένες λέξεις
Πηγές των κειμένων
Βιβλιογραφικές αναφορές