ΚΑΜΕΡΑ ΚΑΙ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Παρουσίαση

Η κάμερα σε όλες τις τεχνολογικές εκδοχές της και με όλα τα υλικά και αισθητικά της παράγωγα είναι συνδεδεμένη με την ποιητική της εθνογραφίας. Οι εικόνες της, κινούμενες και σταθερές, δεν είναι απλές μιμητικές καταγραφές, αλλά μετουσιώνουν το περίπλοκο παιχνίδι ανάμεσα στο ορατό και το αόρατο, σε αυτό που λέγεται και αυτό που δε λέγεται, σε αυτό που δείχνεται και αυτό που δε δείχνεται. Ως τέτοιες διαθέτουν μια πρωτοποριακή ικανότητα να συνθέτουν τη δράση τους με τη δράση του Άλλου, να συνδέουν μορφές κατανόησης με την παρουσίαση των συμμετεχόντων στο εθνογραφικό πεδίο, να δημιουργούν πρωτόγνωρες σχέσεις συμμετοχής και συνέργειας, αγγίζοντας την προοπτική μιας εφαρμοσμένης, συμμετοχικής, συμμετρικής ανθρωπολογίας. Αν δούμε την κάμερα, όχι ως μέσο εργαλειακής ορθολογικότητας και συσσώρευσης «δεδομένων», αλλά ως τρόπο παραγωγής πολλαπλών φαινομενικοτήτων, τότε αυτή μπορεί να ξυπνήσει το βίωμα της δια-πολιτισμικής συνάντησης, να διευρύνει την εμπειριστής εθνογραφίας και της αναπαράστασης της.
Κεντρικό θέμα αυτού του συλλογικού τόμου αποτελεί η σχέση οπτικής τεχνολογίας και εθνογραφίας. Ακολουθώντας τις ιδιαίτερες διαδρομές του ανθρωπολογικού λόγου στον ελληνικό χώρο, τα κείμενα αναδεικνύουν ζητήματα σχετικά με τις πολιτισμικές διαδικασίες και τις διαπροσωπικές δυναμικές που αναπτύσσονται με τη χρήση οπτικοακουστικών μέσων, πολυμέσων και υπερμέσων στην έρευνα πεδίου. Διερευνούν την πολιτική, τον τρόπο και το βίωμα της λήψης στο πεδίο, και στη συνέχεια της μετατροπής της σε διάφορες εκδοχές πολιτισμικής αναπαράστασης, όπως αδημοσίευτες φωτογραφίες πεδίου, δημοσιευμένες συλλογές φωτογραφιών, εθνογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ, blogs, vlogs, web-documentaries, προβολές και εκθέσεις σε μουσειακό περιβάλλον και φεστιβάλ. Αναφαίνεται έτσι η μικροφυσική της λήψης και της οπτικής αναπαράστασης και σχολιάζονται μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα οι εγχώριες ιστορικές καταβολές της. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Ευχαριστίες
1. ΑΘΗΝΑ ΠΕΓΚΛΙΔΟΥ
Εισαγωγή: Πολιτικές της οπτικοακουστικής μεθόδου. Έρευνα πεδίου και ανθρωπολογική γνώση
2. PETER LOIZOS
Το φιλμ που δεν γύρισα
3. ΡΙΚΗ ΒΑΝ ΜΠΟΥΣΧΟΤΕΝ
Peter Loizos, ο φωτογράφος της απώλειας και της περηφάνιας
ΕΤΕΡΟΤΗΤΕΣ: ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗΣ
4. ΕΥΓΕΝΙΑ ΓΙΑΝΝΟΥΡΗ
Όψεις της μετανάστευσης. Ανθρώπινες διαδρομές - πορείες εικόνων (με έργα της Colette Piault και της Elise Leclercq)
5. ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΑΡΒΑΝΤΑΚΗΣ
Αποτυπώσεις του θανάτου. Φωτογραφικές καταγραφές των τελετουργιών θανάτου στην Ελλάδα
6. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΛΑΝΤΖΗΣ
Οπτικοποιώντας την τρέλα. Εθνογραφία και ετερότητα στην κινηματογραφική αναπαράσταση της ψυχικής ασθένειας
ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΤΟΠΙΑ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΟΘΟΝΗ
7. ΡΕΝΑ ΛΟΥΤΖΑΚΗ - ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Με την κινηματογραφική μηχανή στο χέρι. Αποκαλύπτοντας τα αόρατα
8. ΒΑΣΙΛΗΣ ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ
The Essential History of Europe: Greece. Το χρονικό μιας διαφωνίας
9. ΦΩΤΕΙΝΗ ΤΣΙΜΠΙΡΙΔΟΥ
Υπό το βλέμμα των Άλλων.
Εμπειρίες κινηματογράφησης στο εθνογραφικό πεδίο
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ: ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ ΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΘΕΑΣΗΣ
10. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΪΒΑΛΙΩΤΗΣ
Φοιτητικές εθνογραφικές ταινίες.
Όταν η διπλωματική εργασία δεν δημιουργείται στο χαρτί
11. ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΝΤΖΟΣ
Συμμετέχοντας υπό παρατήρηση.
Οι παράλληλες πορείες μιας εθνο-γραφίας και ενός εθνο-φιλμ
12. ΓΙΑΝΝΗΣ Ν. ΔΡΙΝΗΣ
«Το βαθύτερο "είναι" των πραγμάτων».
Οπτική εθνογραφία και επιτόπια λαογραφική έρευνα
13. SUSANNA HOFFMAN
Κυψέλη. Η Ελλάδα και η δημιουργία ενός εθνολογικού φιλμ
14. COLETTE PIAULT
Ανθρωπολογία και κινηματογράφος.
Μια εμπειρία σ' ένα χωριό της Ηπείρου (1974-1988)
Οι συγγραφείς του τόμου

Επιμέλεια: Αθηνά Πεγκλίδου
Διορθώσεις: Δήμητρα Τουλάτου