Η ΓΡΑΦΗ

Παρουσίαση

«Η ΓΡΑΦΗ ΕΚΦΡΑΣΙΣ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΔΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Ή ΣΗΜΕΙΩΝ - Γραφή και πολιτισμός»:
Η γραφή, σύμφωνα με τον ορισμό που δίδει ένας από τους πιο σοφούς δασκάλους μας, είναι κυρίως "ένας τρόπος που μας εξυπηρετεί σήμερα για να ακινητήσωμε, να παγιώσωμε, τον έναρθρο λόγο, ο οποίος από την ίδια την φύσι του είναι φευγαλέος". Ο πρωτόγονος άνθρωπος, επειδή είχε ανάγκη από ένα διαρκές μέσον για να εκφράζεται, κατέφυγε σε επινοητικούς συνδυασμούς συμβολικών αντικειμένων ή σε υλικά σημάδια, κόμπους, εντομές, σχέδια. Τον τελευταίο καιρό, η αναπαραγωγή με τον δίσκο ή την ταινία μαγνητοφώνου -άλλος τρόπος να παγιώσωμε τον λόγο, πιο άμεσος από την γραφή- αρχίζει να την συναγωνίζεται.
Η γραφή όμως, δεν είναι απλώς ένα όργανο. Κάνοντας τον λόγο άφωνο, όχι μόνο τον διατηρεί, αλλά επί πλέον δίδει υλική υπόστασι στην σκέψι, που ως τότε παραμένει σαν δυνατότης. Οι πιο απλές γραμμές που σχεδιάζει ο άνθρωπος στην πέτρα ή στο χαρτί δεν είναι μόνο ένα μέσον. Περικλείουν επίσης και αναγεννούν κάθε στιγμή την σκέψι του. Η γραφή, λοιπόν, εκτός από το ότι είναι ένας τρόπος να ακινητήση ο λόγος, είναι επίσης ένας άλλος λόγος, ασφαλώς άφωνος, αλλά, κατά την έκφρασι του L. Febvre, "εκατονταπλασιασμένος", ο οποίος όταν αναπαράγη την σκέψι την υποβάλλει σε κανόνες και την διαπλάσσει οργανικά.
Η γραφή συνδέεται τόσο στενά με τον πολιτισμό μας, ώστε θα μπορούσε τελικά αυτή η ίδια να του χρησιμεύση σαν ορισμός. Η ιστορία της ανθρωπότητος διαιρείται σε δύο μεγάλες εποχές: προ της γραφής και από της γραφής. Ίσως να έλθη κάποτε μια τρίτη που θα είναι: μετά την γραφή. Ζούμε στους αιώνες του γραπτού πολιτισμού. Όλες οι κοινωνίες μας στηρίζονται στο γραπτό. Ο γραπτός νόμος έχει υποκαταστήσει τον προφορικό νόμο, το γραπτό συμβόλαιο έχει αντικαταστήσει την προφορική συμφωνία, η θρησκεία των κειμένων ακολούθησε ύστερα από την προφορική παράδοσι. Η ιστορία προ πάντων δεν υπάρχει παρά μόνο εφ' όσον θεμελιώνεται επάνω σε κείμενα.
Η γραφή, λοιπόν, δεν έχει μόνον προορισμόν να παγιώση, τον λόγο, αλλ' είναι ένα διαρκές μέσον εκφράσεως. Μας εισάγει επίσης κατ' ευθείαν στον κόσμο των ιδεών. Αποδίδει ακριβώς τον έναρθρο λόγο, αλλά επί πλέον μας επιτρέπει να κρατούμε την σκέψι και την κάνει ικανή να διατρέχη το διάστημα και τον χρόνο. Είναι το κοινωνικό γεγονός, επάνω στο οποίο κυρίως στηρίζεται ο πολιτισμός μας. Η ιστορία της γραφής ταυτίζεται με την ιστορία της προόδου του ανθρωπίνου πνεύματος.
Ασφαλώς πρέπει να αναζητήση κανείς αυτούς τους υψηλούς ορισμούς, για να δώση στην επιστήμη των γραφών την θέσι που δικαιούται μέσα στο σύνολο των ιστορικών επιστημών, ακόμη και αν αποβλέπωμε κυρίως στην μελέτη της τεχνικής της γραφής, όπως είναι η πρόθεσίς μας. (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η γραφή, έκφραση του λόγου δια γραμμών ή σημείων
Γραφή και πολιτισμός - Γραφή και λόγος - Υλικά και χαρακτήρες των γραφών - Αποκρυπτογράφησις και μελέτη των γραφών
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Οι μη-αλφαβητικές γραφές
Η σουμερο-ακκαδική γραφή - Η αιγυπτιακή γραφή - Οι γραφές "χιττιτική" ιερογλυφική, πρωτο-ινδική και κρητική - Η κινεζική γραφή - Οι προκολομβικές αμερικανικές γραφές - Οι συλλαβικές γραφές της Κύπρου και της Περσεπόλεως
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Οι αλφαβητικές γραφές
Η καταγωγή του αλφαβήτου - Το φοινικικό αλφάβητο - Οι αραμαϊκές γραφές και η τετράγωνη εβραϊκή - Η αραβική γραφή - Οι νοτιο-αραβικές και αιθιοπικές γραφές - Οι ινδικές γραφές - Οι γραφές λιβυκή και ιβηρική - Το ελληνικό αλφάβητο - Τα αλφάβητα που προήλθαν από το ελληνικό: κοπτικό, γοτθικό και σλαυϊκό - Η ρουνική γραφή
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η λατινική γραφή έως τον 8ο αιώνα
Τα ετρουσκικά και ιταλικά αλφάβητα - Το λατινικό αλφάβητο - Η ρωμαϊκή γραφή έως τον 2ο αιώνα - Η μεταμόρφωσις της ρωμαϊκής γραφής - Οι προηγούμενες γραφές από την καρολίδειο - Η προέλευσις της καρολιδείου γραφής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: Η μεσαιωνική γραφή
Η καρολίδειος γραφή - Η διάδοσις και η εξέλιξις της καρολιδείου γραφής - Η γοτθική γραφή - Η Ουμανιστική γραφή - Τα τιρωνιανά σημεία και οι μεσαιωνικές βραχυγραφίες - Οι αριθμοί και τα βοηθητικά σημεία της γραφής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: Σημερινά και αυριανά προβλήματα
Οι μηχανικές γραφές - Οι νεώτερες χειρόγραφες γραφές - Οι σύγχρονες βραχυγραφίες και η στενογραφία - Προβλήματα ερεύνης και διδασκαλίας - Πρόοδοι του λατινικού αλφαβήτου - Γεωγραφία και μέλλον της γραφής - Συνοπτική βιβλιογραφία