ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

Παρουσίαση

Η πρώτη έκδοση του Ετυμολογικού Λεξικού μου στα 1951 δεν μπορούσε να είναι παρά μια αναζήτηση της οριστικής μορφής του, μια δοκιμή. Τα ετυμολογικά λεξικά ξένων γλωσσών δεν μπορούσαν να μου σταθούν ως υπόδειγμα, γιατί η λεξιλογική και μορφολογική σχέση της νέας Ελληνικής με την αρχαία και με την καθαρεύουσα, από τις οποίες αδιάκοπα πλουτίζεται, είναι εντελώς ιδιάζουσα και τα σύνορα του νεοελληνικού λεξιλογίου με το παλαιότερο συχνά ανύπαρκτα. Μια έλλειψη της πρώτης έκδοσης ήταν το ότι στάθηκε πολύ δισταχτική απέναντι στις αρχαίες ή μεταγενέστερες λόγιες λέξεις, που η παιδεία ξανάφερε στη νέα μας γλώσσα και που ολοένα πληθύνονται από τότε που αναγνωρίσαμε στη Δημοτική το δικαίωμα να τις αφομοιώνη γραμματικά, κι έτσι ο λαός δε βρίσκει πια καμιά δυσκολία να τις μαθαίνη και να τις μεταχειρίζεται σαν καθαρά δημοτικές. Καινοτομία της νέας έκδοσης είναι η αφθονώτερη παράθεση των λέξεων αυτών, διαλεγμένων πάντα με το υποκειμενικό κριτήριο της χρησιμότητάς τους στην πνευματική μας ζωή. Η παρουσία τους στο ετυμολογικό λεξικό σκοπό έχει το να ξέρη ο καθένας μας αν είναι αρχαίες ή νεώτερες, και κυρίως τον τρόπο με τον οποίο σχηματίστηκαν, αν είναι παράγωγες, σύνθετες ή παρασύνθετες, πράγμα που δεν είναι ποτέ αυτονόητο για τον κοινό αναγνώστη. Και επειδή ιστορικά δεν ταυτίζονται διόλου μ' εκείνες που επέζησαν ως σήμερα με την προφορική παράδοση των ελληνικών γενεών, στη νέα έκδοση διαστέλλονται από αυτές με την ένδειξη "λόγ(ιο)".
Ξέρω ότι το βιβλίο μου προορίζεται κυρίως για τους εκπαιδευτικούς που έργο τους έχουν τη γλωσσική μας παιδεία, και χρέος του είναι να τους βοηθήση στην επίγνωση της ιστορίας ολόκληρου του κοινού λεξιλογίου της σημερινής γλώσσας μας. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)