ΜΑΡΚ ΣΑΓΚΑΛ

Παρουσίαση

Ο Μαρκ Σαγκάλ ήταν παιδί μιας αυστηρής εβραϊκής οικογένειας, στους κόλπους της οποίας η απαγόρευση της αναπαράστασης της ανθρώπινης μορφής είχε το βάρος δόγματος. Αν κανείς αγνοήσει τη φύση της παραδοσιακής εβραϊκής εκπαίδευσης, δύσκολα θα μπορέσει να αντιληφθεί τη δύναμη της υπέρβασης, τον πυρετό της υπαρξιακής ανάγκης που ώθησε το νεαρό Σαγκάλ να σκύψει με θέρμη πάνω στο περιοδικό Νίβα (Αγρός), για να αντιγράψει από εδώ ένα πορτρέτο του συνθέτη Ρούμπινστάιν. Η επίσημη εβραϊκή εκπαίδευση στηριζόταν στον πανάρχαιο νόμο της Θείας Εκλογής και κάλυπτε μόνο το μέρος εκείνο της ζωής που σχετιζόταν με τη θρησκευτική πίστη. Η ουσιαστική όμως εισαγωγή στον πυρήνα του εβραϊκού βίου γινόταν κυρίως με προφορικό τρόπο. Κάθε εβραϊκό σπίτι καθίσταται με τον τρόπο αυτό ένας χώρος που καθαγιάζεται από τη λειτουργία της λέξης. Η οικογένεια του Σαγκάλ ασπαζόταν την παράδοση του Χασιδισμού: θα πρέπει να τονίσουμε εδώ με έμφαση ότι αυτή η μορφή ευσεβισμού -"Χασίδ" σημαίνει ευσεβής- δίνει προτεραιότητα στην άμεση επαφή ανάμεσα στο άτομο και το Θεό. Ο διάλογος που στήνεται με τον τρόπο αυτό ανάμεσα στον πιστό και το Γιαχβέ (Θεός στα εβραϊκά) πραγματοποιείται χωρίς τη μεσολάβηση του ραβίνου και του συνακόλουθου μεγαλοπρεπούς και επιδεικτικού τελετουργικού. Γεννιέται άμεσα από το καθημερινό τελετουργικό πρακτικό και εκφράζεται με την άσκηση της προσωπικής ελευθερίας. Ο Χασιδισμός βρίσκεται εκτός της επίσημης, λόγιας ταλμουδικής κουλτούρας και του θεσμού της συναγωγής που στηρίζει την παράδοση αυτή. Μιλώντας ιστορικά, θα λέγαμε ότι το δόγμα τούτο θεμελιώθηκε σε αγροτικές περιοχές της Ρωσίας καθώς και σε ορισμένες κοινότητες της Πολωνίας, σε κοινότητες δηλαδή που βασίζονταν στον αρχικό και βασικό πυρήνα της εβραϊκής κοινωνίας, που δεν είναι άλλος από την οικογένεια. (...) (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ)