Η ΣΩΤΗΡΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

Παρουσίαση

Η διδασκαλία του Ανσέλμου για τη σωτηρία του ανθρώπου χαρακτηρίζεται τόσο για τη λογοκρατική μεθοδολογία της όσο και για το δικαιϊκό πνεύμα, πού τη διέπει. Θα μπορούσαμε, μάλιστα, να υποστηρίξουμε, ότι στο δικαιϊκό αυτό πνεύμα οφείλεται και η στατική θεώρησή του για τη σωτηρία, η οποία, παράλληλα, πιστοποιεί και την έλλειψη της χαρισματικής εμπειρίας του ακτίστου. Αντίστοιχα ο Λούθηρος διαμόρφωσε και εισηγήθηκε μια νέα διαδικασία για τη σωτηρία του ανθρώπου. Η διδασκαλία αυτή, ενώ είναι κατά βάθος διαμετρικά αντίθετη προς την ανάλογη Ρωμαιοκαθολική διδασκαλία, δεν θα μπορούσε να ταυτιστεί με τη σωτηριολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Λούθηρος, παρά τις αδιαμφισβήτητες θεολογικές εξόδους του από το δικαιϊκό πλαίσιο της εποχής του, κατά την ανάπτυξη ορισμένων πτυχών της σωτηριολογίας του, φαίνεται να παραμένει σημαντικά εξαρτημένος από τη Σχολαστική θεολογική σκέψη. Και στο σημείο αυτό, ακριβώς, έχουμε τη γνώμη, ότι βρίσκεται η τραγικότητα της σωτηριολογίας του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΩΝ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Α' ΜΕΡΟΣ
Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΝΣΕΛΜΟ ΚΑΝΤΕΡΒΟΥΡΙΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α' ΜΕΡΟΥΣ
α) Ιστορικό πλαίσιο
β) Περιεχόμενο και αποδέκτες του CDH
γ) Επιστημονική μέθοδος του Ανσέλμου
δ) Σημασία της θεωρίας του Ανσέλμου για τη Δυτική Θεολογία
ε) Σκοπός και περιεχόμενο της παρούσας μελέτης
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Η ΔΙΚΑΙΪΚΗ ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
1. Η δικαιοσύνη του Θεού (iustitia Dei)
2. Η τιμή του Θεού (honor Dei)
3. Η τάξη της δημιουργίας (ordo universi)
4. Η αμαρτία ως προσβολή της τιμής του Θεού και ως ανατροπή της τάξεως της δημιουργίας
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η ΠΡΑΓΜΑΤΩΣΗ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
1. Το πρόβλημα της αφέσεως της αμαρτίας με μόνη την ευσπλαγχνία του Θεού (misericordia Dei)
2. Το αξίωμα του Ανσέλμου: "ικανοποίηση ή τιμωρία" (satisfactio aut poena)
3. Η αναγκαιότητα της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου
4. Ο θάνατος του Χριστού ως τρόπος ικανοποιήσεως της θείας δικαιοσύνης (satisfactio)
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Η ΟΙΚΕΙΩΣΗ ΚΑΙ Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
1. Η σωτηρία του ανθρώπου ως μετοχή στην αξιομισθία του Χριστού (meritum Christi)
2. Ο χαρακτήρας της διδασκαλίας του Ανσέλμου για τη σωτηρία
ΣΥΝΟΨΗ Α' ΜΕΡΟΥΣ
Β' ΜΕΡΟΣ
Η ΣΩΤΗΡΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΛΟΥΘΗΡΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Β' ΜΕΡΟΥΣ
ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ
1. Πλήρης διαφθορά της ανθρώπινης φύσεως
2. Δουλεία της θελήσεως και ανελευθερία
του ανθρώπου
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ΘΕΜΕΛΕΙΩΔΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
1. Η Χάρη του Θεού - Sola gratia
2. Η πίστη στον Χριστό (sola fide, solus Christus)
3. Ο λόγος του Θεού και τα μυστήρια
της Εκκλησίας
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΤΗΣ ΟΙΚΕΙΩΣΕΩΣ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
1. Άφεση και μη καταλογισμός της αμαρτίας
2. "Βασιλική" ελευθερία
3. Τα καλά έργα
4. Η θέωση του ανθρώπου
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ
1. "Μονοενεργειακός" ή "συνεργιακός"
ο χαρακτήρας της σωτηρίας;
2. Δυναμικός και εσχατολογικός χαρακτήρας
της σωτηρίας
ΣΥΝΟΨΗ Β' ΜΕΡΟΥΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ