ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ

Παρουσίαση

Η παρούσα συλλογή κειμένων για την ελληνική βιομηχανία κατά τον 19ο αιώνα προτάθηκε από τον επιμελητή της έκδοσης στο Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα της ΕΤΒΑ μετά την από 1.2.1991 επιστολή του διευθυντή του Ιδρύματος κ. Στ. Παπαδόπουλου προς Έλληνες πανεπιστημιακούς και έγινε δεκτή από το Α.Σ. του Ιδρύματος στις 8.6.1992.
Επειδή τα υπάρχοντα κείμενα ξεπερνούσαν κατά πολύ την έκδοση ενός ογκώδους τόμου, τέθηκε θέμα διαχωρισμού του υλικού σε "δημοσιεύσιμα" και "μη απολύτως απαραίτητα προς δημοσίευση", διαχωρισμού στον οποίο εμφιλοχωρεί ο υποκειμενισμός και η αυθαιρεσία.
Η τελική επιλογή των κειμένων που ανθολογούνται βαρύνει τον επιμελητή και υπακούει σε ορισμένα κριτήρια. Αρχικά επιδιώχθηκε να καλυφθεί μια ευρεία χρονική περίοδος ακόμα και αν θέματα σχετιζόμενα με την ελληνική βιομηχανία συζητούνται έντονα σε συγκεκριμένες χρονικές συγκυρίες. Έγινε προσπάθεια να ανθολογηθούν και κείμενα με απογραφικό, οικονομικο-ιστορικό χαρακτήρα ώστε να διαθέτει ο αναγνώστης τη δυνατότητα αναγωγής των επιχειρημάτων που διατυπώνονται στα ανθολογούμενα κείμενα στη συγκεκριμένη ιστορική πραγματικότητα.
Τέλος, και κυριότερα, η επιλογή αντικατοπτρίζει το γνωστικό ενδιαφέρον του επιμελητή, την ιστορία των οικονομικών ιδεών, που στη συγκεκριμένη περίπτωση παίρνει τη μορφή κειμένων υπέρ της ανάγκης εμψύχωσης της εθνικής παραγωγής και της βιομηχανίας ειδικότερα ή υπέρ της ελευθερίας του εμπορίου και μιας φιλελεύθερης προσέγγισης στην οικονομική πολιτική της χώρας. Είναι ίσως περιττό να τονισθεί ότι η αντιπαράθεση επιχειρημάτων, υπέρ ή κατά της προστασίας της βιομηχανίας, κατέχει μια δεσπόζουσα θέση στις αντιπαραθέσεις μεταξύ των Ελλήνων οικονομολόγων ως τις μέρες μας. Με αυτήν την έννοια η μελέτη της ιστορίας των οικονομικών ιδεών μπορεί να εμπλουτίσει τους προβληματισμούς που διατυπώνονται για την Ελλάδα του 19ου αιώνα και να συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας της εν λόγω εποχής.
Ο επιμελητής της έκδοσης και η υπεύθυνη εκδόσεων του Ιδρύματος κατέβαλαν προσπάθεια για την άψογη αναστατική έκδοση των κειμένων. Όπου στάθηκε πραγματικά αδύνατο, προχωρήσαμε σε στοιχειοθεσία, σεβόμενοι την επακριβή στίξη και ορθογραφία τους. Για τα κείμενα που τελικά δεν συμπεριλήφθηκαν γίνεται αναφορά στο εισαγωγικό δοκίμιο, ώστε να μπορούν να αναζητηθούν από τυχόν ενδιαφερόμενους αναγνώστες.
Ευχαριστώ θερμά την Χρ. Αγριαντώνη που έλαβε γνώση της συνολικής βιβλιογραφίας από την οποία θα γινόταν η επιλογή των κειμένων, για τις χρήσιμες παρατηρήσεις της και τον Γ. Στασινόπουλο, που εντόπισε τα κείμενα αυτά σε διάφορες βιβλιοθήκες και συνέταξε τους σχετικούς πίνακες περιεχομένων, για το ζήλο και τα εποικοδομητικά του σχόλια. Οι όποιες αδυναμίες της παρούσας έκδοσης βαρύνουν φυσικά αποκλειστικά τον επιμελητή. (Από τον πρόλογο του επιμελητή)

Περιεχόμενα

Προλογικό σημείωμα
Εισαγωγή: Εμψύχωση της βιομηχανίας και οικονομικός φιλελευθερισμός στην Ελλάδα του 19ου αιώνα (Ψαλιδόπουλος Μ.)
ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ Γ. Γεωργία και βιομηχανία. Έκθεσις παρρησιασθείσα εις την Γραμματείαν της Επικρατείας (εφημ. Αθηνά, 10, 14 και 17.6.1833)
Διάταγμα περί συστάσεως δωδεκαμελούς επιτροπής υπό το όνομα "επιτροπή επί της εμψυχώσεως της εθνικής βιομηχανίας" (Εφημερίς της Κυβερνήσεως του Βασιλείου της Ελλάδος, 9.2.1837, αρ.φ.5)
Σ.Β. Αι βιομηχανίαι (εφημ. Αιών, 26.2.1841, αρ.φ.238)
Κ.Α.Σ. Περί ελληνικής βιομηχανίας (εφημ. Χρηματηστήριον, αρ. 5, 16/28.11.1863)
ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ Λ. Ολίγα προς απάντησιν της τελωνειακής εκθέσεως του Κ. Σωτηροπούλου (Σύρος, 1863)
ΡΑΛΛΗΣ Π. Έκθεσις Εμπορικού Επιμελητηρίου Ερμουπόλεως προς τον κύριον Νομάρχην Κυκλάδων (Ερμούπολις, 1864)
ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ Λ. Περί καταργήσεως των τελωνείων της Ελλάδος. Υπόμνημα προς την εν Αθήναις Β' Εθνικήν των Ελλήνων Συνέλευσιν (Ερμούπολις, 1864)
ΣΚΑΛΤΣΟΥΝΗΣ Ι. Σκέψεις περί της εν Ελλάδι βιομηχανίας (Αθήναι, 1868)
ΑΝΩΝΥΜΟΥ Η βιομηχανία εν τη Ελλάδι (εφημ. Αιών, 7.11.1868, αρ.φ. 2394)
ΡΟΝΤΗΡΗΣ Α.Χ. Η γεωργία (εφημ. Αιών, 14.11.1868, αρ.φ. 2396)
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Α.Κ. Η ελευθερία του εμπορίου και η ελληνική βιομηχανία (Αθήναι, 1869)
ΧΡΗΣΤΙΔΗΣ Κ. Λόγος απαγγελθείς κατά την τελετήν της Β' περιόδου των Ολυμπίων (εφημ. Αιών, 5.11.1870, αρ.φ. 2617)
ΣΟΥΤΣΟΣ Ι.Α. Ο λόγος του αντιπροέδρου της επιτροπής των Ολυμπίων (εφημ. Αιών, 12.11.1870, αρ.φ. 2619)
ΣΟΥΤΣΟΣ Ι.Α. Η βιομηχανία (Δελτίον της επί της Εμψυχώσεως της Εθνικής Βιομηχανίας Επιτροπής, έτος Α', φ. 1, Σεπτέμβριος 1877)
ΣΠΗΛΙΩΤΑΚΗΣ Σ.Α. Περί της βιομηχανικής συντάξεως του Έθνους (Δελτίον της επί της Εμψυχώσεως της Εθνικής Βιομηχανίας Επιτροπής, έτος Α', φ. 1, Σεπτέμβριος 1877)
ΜΑΝΣΟΛΑΣ Α. Ιστορική απογραφική έποψις περί Ελλάδος (Δελτίον της επί της Εμψυχώσεως της Εθνικής Βιομηχανίας Επιτροπής, έτος Α', φ. 1, Σεπτέμβριος 1877)
Ν. Η βιομηχανία εν τη Ελλάδι (εφημ. Αιών, 14.10.1880, αρ.φ. 3351)
ΓΟΥΝΑΡΑΚΗΣ Ν.Π. Η βιομηχανία εν Ελλάδι (εφημ. Παλιγγενεσία, 23, 28, 29.10 και 5.11.1880)
Ρ. Η βιομηχανία εν τη Ελλάδι (εφημ. Αιών, 3 και 6.1.1881 αρ.φ. 3428, 3430)
ΑΝΩΝΥΜΟΥ Το νέον δασμολόγιον (εφημ. Αιών, 31.3.1884, αρ.φ. 4437)
ΒΕΡΝΑΡΔΑΚΗΣ Α.Ν. Το νέον δασμολόγιον (εφημ. Αιών, 10 και 11.7.1884, αρ.φ. 4522, 4523)
ΨΙΜΟΥΛΗΣ Π. Το νέον δασμολόγιον (εφημ. Αιών, 10 και 11.7.1884, αρ.φ. 4522, 4523)
ΑΝΩΝΥΜΟΥ [ΚΑΛΟΣΤΥΠΗΣ Ι.]. Εθνική βιομηχανία. Μελέτη δημοσιευθείσα εν τη Εφημερίδι υπό ... (Αθήναι, 1885)
ΣΩΡΟΚΙΑΔΗΣ Ν. Η εν Ελλάδι βιομηχανία και ο Κος Emil Burnouf. (φημ. Εβδομάς, 25.4.1887, αρ.φ. 11)
BECKMANN J. Ιδέαι περί του οικονομικού μέλλοντος της Ελλάδος (εφημ. Ακρόπολις, 11, 12, 14 και 16.9.1892, αρ.φ. 3914, 3915, 3917, 3918)
ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΗΣ ΒΛ. Ελάτε να σκεφθώμεν πως (εφημ. Ακρόπολις, 12.6.1893, αρ.φ. 4079)
ΓΟΥΝΑΡΑΚΗΣ Ν. Η γνώμη του Κου Γουναράκη (εφημ. Ακρόπολις, 28.7.1893 αρ.φ. 4125)
ΑΝΩΝΥΜΟΥ Το Δασμολόγιον και η προστασία της βιομηχανίας (εφημ. Ακρόπολις, 17.8.1893, αρ.φ. 4146)
ΜΠΑΣΙΑΣ-ΤΥΠΑΛΔΟΣ ΑΘ. Περί τελωνειακού δασμολογίου και προστασίας της βιοτεχνίας εν Ελλάδι (περ. Παρνασσός, τ. 17, 1894)
ΛΕΚΟΣ Π. Διάλεξις περί ελληνικού εμπορίου και βιομηχανίας εν τω Ελληνικώ Εμπορικώ Επιμελητηρίω Αλεξανδρείας (από τον τόμο: Έργα και Ημέραι. Διαλέξεις και μελέται υπέρ του ελληνικού εμπορίου και της βιομηχανίας, (Αθήναι 1913)
ΒΛΑΓΚΑΛΗΣ Ν.Θ. Υπόμνημα περί ενθαρρύνσεως της εγχωρίου βιομηχανίας (Αθήναι, 1913)