ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΟΡΤΑΤΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΥΝ

Παρουσίαση

Ο Δημήτρης Σπάθης είναι ένας από τους θεμελιωτές της ελληνικής θεατρολογίας, ένας πρωτοπόρος που συνέβαλε αποφασιστικά στην εδραίωση της νεαρής επιστήμης στη χώρα μας και που μας πλούτισε με έργο υποδομής, απαραίτητο εργαλείο για τη μελέτη και την κατανόηση της ιστορίας του νεοελληνικού θεάτρου. Η επιστημονική του παραγωγή ήταν ως τώρα, στο μεγαλύτερό της μέρος, διάσπαρτη σε περιοδικά, πρακτικά συνεδρίων, συλλογικούς τόμους, δυσεύρετα προγράμματα θεατρικών παραστάσεων.
Με την παρούσα έκδοση συγκεντρώνεται αυτό το διασκορπισμένο έργο και γίνεται προσιτό σε επιστήμονες, φοιτητές, εκπαιδευτικούς, ανθρώπους του θεάτρου, συνειδητούς θεατρόφιλους. Τα μελετήματα του τόμου καθρεφτίζουν τις ποικίλες ερευνητικές ανησυχίες του Σπάθη: αναγεννησιακή κρητική δραματουργία, θέατρο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ρεπερτόριο των πρώτων ελληνικών θιάσων, άνθηση της κωμωδίας και της κοινωνικής σάτιρας τον 19ο αιώνα, εδραίωση του επαγγελματικού θεάτρου στο νέο ελληνικό κράτος, καθιέρωση του σκηνοθέτη και σκηνικές αναζητήσεις κατά τον 20ό αιώνα. Όλα αυτά συνιστούν με τη διαδοχή τους μιαν άτυπη ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου, καταγράφουν τη διαδρομή του προς την ωριμότητα μέσα από τη δυναμική σχέση παράδοσης και ανανέωσης. Βασικό χαρακτηριστικό των προσεγγίσεων του Σπάθη είναι το γεγονός ότι δεν βλέπει τα θεατρικά φαινόμενα απομονωμένα: Συνδέει την ελληνική εκδοχή με το ευρωπαϊκό προηγούμενο, την καλλιτεχνική πρόταση με την πολιτική συγκυρία, την εξέλιξη του θεάτρου με την ιστορία των καλλιτεχνικών ρευμάτων, των ιδεών και των νοοτροπιών. Ένα άλλο, εξίσου σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η "σκηνοκεντρική" σκόπευσή του. Δεν γράφει μια ιστορία των θεατρικών κειμένων αλλά της σύνολης θεατρικής δραστηριότητας, ενδιαφέρεται ταυτόχρονα για τους δραματουργούς και για τους θεατρίνους, για τα κείμενα και τους χώρους, για τη σκηνή και την πλατεία. Τα μελετήματα του Δημήτρη Σπάθη, εξερευνώντας δύσβατες περιοχές και προδίνοντας πρωτότυπες ερμηνείες, αποτελούν πολύτιμη συμβολή στην πολιτισμική μας αυτογνωσία. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πολύτιμη συγκομιδή, του ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ
ΚΡΗΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
Ιταλικές πηγές και κρητική αναγεννησιακή δραματουργία
(Χορτάτσης, Τζιράλντι και Ευριπίδης)
ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ
Ο Διαφωτισμός και το νεοελληνικό θέατρο
Η αμφισβήτηση της αναγκαιότητας του θεάτρου στο πλαίσιο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού
Έλληνες φιλάργυροι, εχθροί των Φώτων
Ο Βασιλικός του Μάτεση στο εύφορο χώμα του Διαφωτισμού
ΤΟ ΜΕΛΟΔΡΑΜΑ
Η εμφάνιση και καθιέρωση του μελοδράματος στην ελληνική σκηνή
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΟΥ 19ου ΑΙΩΝΑ
Ο επτανησιακός κρίκος
Ο Ιωάννης Ζαμπέλιος και η συμμετοχή του στην οικοδόμηση της νεοελληνικής σκηνής
Μ. Χουρμούζης: Σάτιρα και πολιτική
Τα πρώτα βήματα της νεοελληνικής κωμωδίας και η παρουσία του Χουρμούζη στο βουλγάρικο θέατρο
"Αι λυπηραί συνέπειαι των επαναστάσεων": Τα πολιτικά γεγονότα του 1843 και Του Κουτρούλη ο γάμος
Η συζυγική ζωή εν Ελλάδι: Για την κωμωδία Των γερόντων το μάθημα και τον συγγραφέα της
Ο θεατρικός Βερναρδάκης. Κλασικός ή ρομαντικός;
Ο Ηλίας Καπετανάκης και το νεοελληνικό θέατρο στο τέλος του 19ου αιώνα
Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΣΚΗΝΗΣ ΤΟΝ 19ο ΑΙΩΝΑ
Οι πρώτες θεατρικές προσπάθειες στην Αθήνα το 1836 και 1837
Η Ερμούπολη θεατρική πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους (1829 - 1839)
Η επτανησιακή συμβολή στη θεμελίωση της νεοελληνικής σκηνής και ο Αντώνιος Μανούσος
Ελληνικοί και ξένοι περιοδεύοντες θίασοι τον 19ο αιώνα. Οι συνέπειες μιας συνάντησης
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΚΑΙ ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΣ ΤΟΝ 20ό ΑΙΩΝΑ
Ένα εισαγόμενο είδος: Η καθιέρωση του σκηνοθέτη στο νεοελληνικό θέατρο
Ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος και η καθιέρωση της σκηνοθεσίας στο νεοελληνικό θέατρο Θωμάς Οικονόμου
Οι προσπάθειες για τη σκηνική αξιοποίηση του αρχαίου δράματος. Ο σκηνοθέτης και η παράσταση της Ορέστειας στο Βασιλικό Θέατρο
Η Ιφιγένεια του Γκαίτε και η συμμετοχή της στην πορεία του νεοελληνικού θεάτρου
Η Μαρίκα Κοτοπούλη και η Ηλέκτρα του Χόφμανσταλ
Δημήτρης Ροντήρης
Ο σκηνοθέτης Γιαννούλης Σαραντίδης. Μια διαδρομή από το χθες στο αύριο της νεοελληνικής σκηνής
Γιώργος Σεβαστίκογλου: Δάσκαλος του σκηνικού λόγου
Το νεοελληνικό θέατρο και ο Τσέχοφ
Κάρολος Κουν. Η πορεία προς το θέατρο Τέχνης
ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ
Προσώπων
Θεατρικών έργων
Θεάτρων, θιάσων, σχολών, οργανισμών