ΒΕΝΕΤΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ

Παρουσίαση

Το 1986 η επιστημονική επιμελήτρια του τόμου Όλγα Κατσιαρδή-Hering εντόπισε στη Χαρτογραφική Συλλογή του Πολεμικού Αρχείου της Βιέννης στα Κρατικά Αρχεία της Αυστρίας σειρά ανέκδοτων, χειρόγραφων, πρωτότυπων, έγχρωμων χαρτών που χρονολογούνται από την εποχή της Β΄ Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο (1685-1715). Οι χάρτες είχαν σχεδιαστεί από ειδικούς μηχανικούς της Γαληνοτάτης με σκοπό την καταγραφή, υπό μορφή καταστίχων-κτηματογραφήσεων, των πελοποννησιακών περιοχών που από το 1685 είχαν περιέλθει στην κυριαρχία της. Εντάσσονταν στο μεγάλο πρόγραμμα της Βενετίας να καταγράψει τη γη και να αποτυπώσει αναλυτικά τις πλουτοπαραγωγικές περιοχές με σκοπό την απεικόνιση των γαιοκτησιών, τη φορολόγησή τους, την αποφορά εσόδων κτλ. Οι μεγάλων διαστάσεων, αναλυτικοί χάρτες των διαμερισμάτων (territorii) στα οποία η Βενετία διαίρεσε την Πελοπόννησο συνόδευαν τα επιμέρους κτηματογραφικά κατάστιχα, μερικά από τα οποία σώζονται, και κάποια έχουν ήδη τύχει αναλυτικής επεξεργασίας. Μετά την κατάλυση της Βενετικής Δημοκρατίας από τον Ναπολέοντα και τη μετέπειτα ένταξή της στην Αψβουργική Μοναρχία, οι χάρτες αυτοί μεταφέρθηκαν στη Γεωγραφική Πολεμική Υπηρεσία της Βιέννης και παρέμειναν έκτοτε στα Κρατικά Aρχεία της Αυστρίας. Πρόκειται για δώδεκα χάρτες μεγάλων διαστάσεων (συνολικά 53 φύλλα) που καταγράφουν γεωφυσικές λεπτομέρειες, πληθώρα τοπωνυμίων, καλλιεργημένες και ερημωμένες εκτάσεις, χωριά (κατοικημένα και μη), ζευγολατειά κτλ Αποτελούν πολύτιμο υλικό για τον ιστορικό, τον γεωγράφο, τον μελετητή του περιβάλλοντος, τον οικονομικό ιστορικό.
Στον τόμο συνεργάστηκαν οι ιστορικοί, αρχαιολόγοι και ειδικοί της χαρτογραφίας John Bennet, Siriol Davies, Χάρις Καλλιγά, Όλγα Κατσιαρδή-Hering, Ευτυχία Δ. Λιάτα, Ευάγγελος Λιβιεράτος, Αλέξης Μάλλιαρη, Μαρία Μάμαλη, Δημήτρης Μπελέζος, Κωνσταντίνος Ντόκος, Αγγελική Πανοπούλου, Αναστασία Παπαδία-Λάλα, Γιώργος Τόλιας και Αγαμέμνων Τσελίκας. Οι εμπεριστατωμένες μελέτες τους παρουσιάζουν και αναλύουν επιστημονικά τους χάρτες αυτούς και προσφέρουν το υλικό προς περαιτέρω ανάγνωση και μελέτη. Στον τόμο δημοσιεύονται όλοι οι χάρτες, συγκεντρωτικά αλλά και αναλυτικά ανά φύλλο, με την αρίθμηση η οποία έχει προστεθεί από τους μελετητές για να διευκολύνουν τη χρήση των εκτενών καταλόγων τοπωνυμίων. Την έκδοση επιμελήθηκε η Κωστούλα Σκλαβενίτη, η οποία συνέταξε και τα αναλυτικά ευρετήρια, προσώπων και τοπωνυμίων (βενετικά και ελληνικά). Τέλος, ο τόμος συνοδεύεται από ψηφιακό δίσκο με όλο το χαρτογραφικό υλικό. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΧΑΡΤΩΝ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΟΛΓΑ ΚΑΤΣΙΑΡΔΗ-HERING
Κτηματογραφικοί χάρτες του "Regno di Morea" ή αυτοκρατορικοί χάρτες;
Εισαγωγή
ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΠΑΔΙΑ-ΛΑΛΑ
Κοινωνία και κοινότητες στην Πελοπόννησο κατά την περίοδο της Β' Βενετοκρατίας
ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΟΛΙΑΣ
Εικόνες της διοικητικής συγκρότησης του "Βασιλείου του Μοριά". Τρεις χειρόγραφοι βενετικοί χάρτες της Πελοποννήσου, 1692-1707
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ
Οι βενετικοί χάρτες της Πελοποννήσου του 1707 Pianta geographica del Regno di Morea και Del Regno di Morea
ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ ΤΣΕΛΙΚΑΣ
Η γεωμορφολογία του χώρου της Πελοποννήσου σύμφωνα με τις εκθέσεις των βενετών προνοητών κατά τη Β' Βενετοκρατία
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΝΤΟΚΟΣ
Ο χάρτης της Βοστίτσας
ΑΛΕΞΗΣ ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ
Ο κτηματολογικός χάρτης του διαμερίσματος Πατρών Disegno del territorio di Patrasso, 1689
ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΥ
Da mar a mar. Μια πρόταση για την άμυνα της περιοχής της Κορίνθου στα τέλη του 17ου αιώνα
ΕΥΤΥΧΙΑ Δ. ΛΙΑΤΑ
Διαβάζοντας το Disegno del territorio d'Argos
SIRIOL DAVIES
Το διαμέρισμα της Τρίπολης
JOHN BENNET
Τα διαμερίσματα της Μεθώνης και του Ναβαρίνου
ΧΑΡΙΣ Α. ΚΑΛΛΙΓΑ
Το σχέδιο της Μονεμβασίας
ΕΠΙΜΕΤΡΟ Α': ΧΑΡΤΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΜΕΡΙΣΜΑΤΩΝ ΑΝΔΡΟΥΣΑΣ, ΛΕΟΝΤΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΦΑΝΑΡΙΟΥ
Διαμέρισμα Ανδρούσας
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΛΕΖΟΣ, Κατάλογος τοπωνυμίων στο Territorio d'Andrusa. La maggior parte Campagna
Διαμέρισμα Λεονταρίου
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΛΕΖΟΣ, Κατάλογος τοπωνυμίων στο Disegno del teritorio di Leondari
Διαμέρισμα Φαναρίου
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΕΛΕΖΟΣ, Κατάλογος τοπωνυμίων στο Dissegno del territorio de Fanari
ΜΑΡΙΑ ΜΑΜΑΛΗ, Το συνοπτικό κτηματολόγιο του διαμερίσματος του Φαναρίου. Σύντομο πληροφοριακό σχεδίασμα
Catastico Ordinario del Territorio de Fanari, / Fatto d'ordine dell'Illus.mo et Eccelent.mo Sign.r / FRANCESCO GRIMANI / Proved.r General dell'Armi in Regno / di Morea / L'Anno / M, D, CIIC / Da Francesco Fabretti Perrito P.o
ΕΠΙΜΕΤΡΟ B'
ΟΛΓΑ ΚΑΤΣΙΑΡΔΗ-HERING, Χειρόγραφοι βενετικοί χάρτες ελληνικών περιοχών που απόκεινται στη Χαρτογραφική Συλλογή του Πολεμικού Αρχείου της Αυστρίας
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΩΝ
ABSTRACTS
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΤΑΛΙΚΩΝ/ΒΕΝΕΤΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΒΕΝΕΤΙΚΩΝ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ
ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΩΝ