ΒΙΡΓΙΛΙΟΥ: ΑΙΝΕΙΑΔΑ [ΧΑΡΤΟΔΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ]

Παρουσίαση

Οι δυο διασημότερες έμμετρες αφηγήσεις της «χρυσής εποχής» της λατινικής λογοτεχνίας είναι η Αινειάδα του Βιργιλίου (70-19 π.Χ.) και οι Μεταμορφώσεις του Οβιδίου (43 π.Χ.-17 μ.Χ.). Τεχνικά και οι δύο ανήκουν στο είδος «έπος», αλλά η πρώτη αναλαμβάνει να στήσει μνημείο για τον άνδρα που έχει ως αποστολή να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις της μελλοντικής Ρώμης, η δεύτερη διατίθεται ως ένα είδος έμμετρης μυθολογικής εγκυκλοπαίδειας, όπου, μοιραία, περισσεύουν ελληνικά ονόματα, πρόσωπα και πράγματα. Στην πρώτη ακούγεται πέρα και πάνω απ' όλα το maestoso ενός εθνικού καταστατικού μύθου, στη δεύτερη κυριαρχεί το allegro και το allegretto δεκάδων μύθων που, ακόμη κι αν έχουν τραγικό στίγμα, γίνονται άθυρμα ενός νάρκισσου και παίζοντος αφηγητή. Συμβαίνει ο υπογραφόμενος να έχει αντιμετωπίσει τη μεταφραστική πρόκληση της Αινειάδας αφού προηγουμένως είχε θητεύσει μεταφραστικά στις Μεταμορφώσεις.
Η διαφορά είναι μεγάλη και δεν περιγράφεται επαρκώς αν πει κανείς ότι ο ένας, ιδιοφυής ποιητής με ρητορική στόφα, σε εκπλήσσει συνεχώς με μιαν υψηλής τεχνολογίας λεκτική ταχυδακτυλουργία ενώ ο άλλος, ο Βιργίλιος της Αινειάδας, με στόφα στοχαστή, γητεύει τις λέξεις, και οι λέξεις, άλλοτε από μόνες τους σαν σηματοδότες που πάλλονται ανάμεσα σε δήλωση και συνδήλωση και άλλοτε με τους «ανοικειωτικούς» συνδυασμούς και τις καλά υπολογισμένες συνάφειές τους, σού δείχνουν δρόμους και ατραπούς «προς το βάθος» -ένα βάθος αισθήσεων και νοουμένων που μοιάζει να αναδιατάσσονται κάθε φορά που επιστρέφεις στο κείμενο. Γι' αυτό η αίσθηση ενός je ne sais quoi που μένει πάντα έξω από το μετάφρασμα είναι πιο βαριά και βασανιστική όταν έχεις να κάνεις με την Αινειάδα. Με αυτήν την αίσθηση παραδίδεται η παρούσα μετάφραση, και παρέλκει να αποκηρύξω εδώ ατελέσφορους προβληματισμούς περί πιστότητας ή ελευθεριότητας. [...] (Από τον πρόλογο του μεταφραστή)

«"Τι είναι τελικά η Αινειάδα;" θα αναρωτηθεί ο σύγχρονος αναγνώστης, ο οποίος εθισμένος στην ταχεία αναλγητική επίδραση των λογοτεχνικών συμπληρωμάτων βλέπει με περισσή δυσπιστία ένα μεγάλης έκτασης κείμενο που μέσα από τους αιώνες παρατηρεί αφ' υψηλού το ψηφιακό μας παρόν, απαιτώντας σιωπή, στάση, περισυλλογή, υπομονή. Η Αινειάδα είναι, αποφαντικά, το όνειρο του δημιουργού της, ένα κύημα (και κύμα) αστείρευτης έμπνευσης, η θαλερή όψη της ζωής κάθε φορά που μιμείται ?ατυχώς? την τέχνη. Ο Βιργίλιος συμπλέκει το μυθικό με το ρεαλιστικό, υπακούει και προσεύχεται σε δυνάμεις ανώτερες από αυτόν (στο ομηρικό παρελθόν και στο Δωδεκάθεο). Ταυτόχρονα όμως, ως γνήσιος καλλιτέχνης, αποδομεί, εξεγείρεται, επαίρεται και πλάθει στα κρυφά πηλό με βλάσφημα υλικά. Αυτή είναι η διττή φύση, η κατάρα του καλλιτέχνη: εκεί που προσπίπτει σε προγόνους, εξουσίες και θεούς, την ίδια στιγμή να ενίσταται, να λοιδορεί και να "εμφαίνει καταγωγικούς δεσμούς" με όλα όσα θεωρεί συγγενικά στην τέχνη του». (Φώτης Καραμπεσίνης, bookpress.gr, 13/09/2020)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Προλεγόμενα στην Αινειάδα
Επιλογή Βιβλιογραφίας
Αινειάδα Βιβλία 1-12
Σχόλια Βιβλία 1-12
Ευρετήριο