ΧΡΗΜΑ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Παρουσίαση

Πώς εξηγείται η εμφάνιση της φιλοσοφίας και της τραγωδίας στην Ελλάδα του 6ου αιώνα π.Χ.; Στο "Χρήμα και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα", ο Ρίτσαρντ Σήφορντ υποστηρίζει ότι, για να απαντήσουμε στο ερώτημα αυτό, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ένα κορυφαίας σημασίας ιστορικό γεγονός: την εφεύρεση και τη ραγδαία εξάπλωση του νομίσματος. Η καθολική διάδοση του χρήματος στην ελληνική κοινωνία οδήγησε σε ριζικό μετασχηματισμό των κοινωνικών σχέσεων και συνέβαλε στη σύλληψη του σύμπαντος ως απρόσωπου συστήματος (στην προσωκρατική φιλοσοφία) και στην παρουσίαση του ανθρώπου ως ατόμου αποξενωμένου τόσο από τους συνανθρώπους του όσο και από τους θεούς (στην αρχαία τραγωδία). Ο Σήφορντ υποστηρίζει ότι απαραίτητη προϋπόθεση για την καθολική διάδοση του χρήματος στην ελληνική κοινωνία υπήρξε η τελετουργία της θυσίας, ιδίως στη μορφή στην οποία την απεικονίζουν τα ομηρικά έπη, αντανακλώντας μια κοινωνία στα πρόθυρα του εκχρηματισμού. Το "Χρήμα και σκέψη στην αρχαία Ελλάδα" συνιστά μια καινοτόμο διεπιστημονική προσέγγιση, καθώς συνδυάζει την κοινωνική ιστορία, την οικονομική ανθρωπολογία και τη νομισματική με την προσεκτική ανάγνωση φιλολογικών, επιγραφικών και φιλοσοφικών πηγών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

Πρόλογος του συγγραφέα στην αγγλική έκδοση
Πρόλογος του συγγραφέα στην ελληνική έκδοση
Πρόλογος του μεταφραστή
Συντομογραφίες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Εισαγωγή: Πρωτόγονο και σύγχρονο χρήμα
Επισκόπηση της επιχειρηματολογίας
Τι είναι χρήμα;
Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ
ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ
Μορφές οικονομικών συναλλαγών στον Όμηρο
Ο περιθωριακός ρόλος του εμπορίου και η απουσία του χρήματος
Χρυσός και άργυρος στον Όμηρο
Η κρίση της ανταποδοτικότητας
Η αντίθεση ανάμεσα στην (ανα)διανομή των λαφύρων και του κρέατος της θυσίας
ΘΥΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΝΟΜΗ
Η ομηρική θυσία: υποκειμενική συνέχεια
Η ομηρική θυσία: η απουσία αντικειμενικής συνέχειας
Θυσία και άφθορος πλούτος στον Όμηρο
Η ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ Η ΑΡΧΑΙΑ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ
Η οικονομία στην αρχαία Εγγύς Ανατολή
Ο Όμηρος και η επική ποίηση της Μεσοποταμίας
Εδώδιμες προσφορές των Μεσοποταμίων
Εδώδιμες προσφορές των αρχαίων Ελλήνων: ο εκχρηματισμός της λατρείας
ΤΟ ΧΡΗΜΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Το χρήμα στην αρχαία Ελλάδα: τα πρωιμότερα στάδια
Το χρήμα κατά τον 5ο αιώνα
ΟΙ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ
Θυσιαστήριοι οβελοί
Από τον οβελόν στο νόμισμα
Από τον σφραγιδόλιθο στο νόμισμα
Σφραγίδες, νομίσματα, γραφή
ΤΑ ΠΡΩΙΜΟΤΕΡΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Ποιος επινόησε το νόμισμα;
Πότε εφευρέθηκε το νόμισμα;
Γιατί εφευρέθηκε το νόμισμα;
Χρηματική πίστη
ΤΑ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ
Πατώντας πάνω στα υφάσματα: Αισχύλου Αγαμέμνων
Το χρήμα είναι ομοιογενές
Το χρήμα είναι απρόσωπο
Το χρήμα είναι καθολικός στόχος
Το χρήμα είναι καθολικό μέσο
Το χρήμα δεν έχει όρια
Το χρήμα ενώνει τα αντίθετα
Το χρήμα είναι και συγκεκριμένο και αφηρημένο
Το χρήμα είναι ξεχωριστό από οτιδήποτε άλλο
Η ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΥΣΙΚΗΣ
ΥΠΗΡΞΕ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΓΕΝΝΗΜΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ;
Ο νόμος, ο δημόσιος χώρος, ο ελεύθερος διάλογος
Το ύφος και το περιεχόμενο της πρωιμότερης φιλοσοφίας
ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΞΕΝΟΦΑΝΗΣ
Το απόσπασμα του Αναξίμανδρου
Ανταπόδοση και ανταλλάξιμα αγαθά
Ο Αναξίμανδρος και η Μίλητος
Ξενοφάνης
ΤΑ ΠΟΛΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΝΑ
Γιατί ο μονισμός;
Μύθος, ψυχανάλυση, πολιτική, χρήμα, μυστηριακές λατρείες
ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ ΚΑΙ ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ
Ηράκλειτος
Η διαμόρφωση του αφηρημένου όντος
Είναι πράγματι επηρεασμένη από το χρήμα η μεταφυσική του Παρμενίδη;
ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΙ ΚΑΙ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ
Οι πρώιμοι Πυθαγόρειοι
Φιλόλαος
Πρωταγόρας
ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗ
Ατομικισμός
Ατομικισμός και συλλογικότητα
Το απροσμέτρητο
Ο ατομικισμός στην τραγωδία
Κρέων και Οιδίπους
Συμπέρασμα
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: ΓΝΩΡΙΖΕ ΤΟ ΧΡΗΜΑ Η ΠΡΩΙΜΗ ΕΓΓΥΣ ΑΝΑΤΟΛΗ;
Εισαγωγή
Υπήρχε χρήμα στην πρώιμη Εγγύς Ανατολή;
Ποιες μορφές είχε το «χρήμα» στην πρώιμη Μεσοποταμία;
Τα κείμενα και το Κανές
Αίγυπτος
Η νεοασσυριακή και η νεοβαβυλωνιακή περίοδος
Συμπεράσματα
Γλωσσάριο
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο προσώπων, τόπων και θεμάτων