Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΟΙΝΟΠΟΛΙΤΕΙΑ

Παρουσίαση

Δύο είναι τα θέματα με τα οποία ασχολείται το βιβλίο αυτό. Το πρώτο, πολύπλευρο και κατά μέγα μέρος αφηγηματικό, είναι η ιστορία των σχέσεων του Βυζαντίου με τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης. Οι σχέσεις αυτές -πολιτικές, διπλωματικές, οικονομικές, εκκλησιαστικές και πολιτισμικές- θα εξεταστούν υπό το πρίσμα της εξωτερικής πολιτικής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αλλά και από την οπτική των λαών της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίοι, είτε με δική τους πρωτοβουλία είτε αντιδρώντας σε κίνητρα δοσμένα από το Βυζάντιο, βρέθηκαν στην τροχιά του. Το δεύτερο θέμα είναι πιο ενιαίο και περιεκτικό. Μέσα από τις σχέσεις που εδραίωσαν οι λαοί αυτοί με την αυτοκρατορία κατά τον Μεσαίωνα, οι ηγετικές και μορφωμένες τάξεις τους κατέληξαν να υιοθετήσουν πολλά χαρακτηριστικά του βυζαντινού πολιτισμού, με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να συμμετέχουν και εντέλει να συμβάλλουν σε μια κοινή πολιτισμική παράδοση. Η παράδοση αυτή απαρτιζόταν από ποικίλα στοιχεία. Ανάμεσά τους ήταν η κοινή ομολογία πίστεως στον ανατολικό χριστιανισμό· η αναγνώριση της πρωτοκαθεδρίας της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης· η -σιωπηρή τουλάχιστον- αποδοχή ότι ο Βυζαντινός αυτοκράτορας είχε κάποιο βαθμό εξουσίας σε ολόκληρη την ορθόδοξη χριστιανοσύνη· η αποδοχή των κανόνων του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου και η πεποίθηση ότι τα λογοτεχνικά πρότυπα και οι καλλιτεχνικές μέθοδοι που καλλιεργούνταν στις σχολές, τις μονές και τα εργαστήρια της αυτοκρατορίας είχαν καθολικό κύρος και ήταν αξιομίμητα. Η βυζαντινή κληρονομιά αυτών των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης ήταν, πιστεύω, αρκετά σημαντικό στοιχείο της μεσαιωνικής παράδοσής τους ώστε να δικαιολογεί τον ισχυρισμό ότι, από ορισμένες απόψεις, σχημάτιζαν μια ενιαία διεθνή κοινότητα. (Από την εισαγωγή του συγγραφέα)

Περιεχόμενα

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΧΡΥΣΟΣ, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Κοινοπολιτεία
του Ντιμίτρι Ομπολένσκι
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Ο γεωγραφικός περίγυρος
Τα Βαλκάνια
Η περιοχή βορείως του Ευξείνου Πόντου
2. Οι βάρβαροι στα Βαλκάνια
3. Τα Βαλκάνια τον 9ο αιώνα: η ανάκαμψη του Βυζαντίου
4. Τα Βαλκάνια τον 10ο αιώνα: ο ιμπεριαλισμός σε κρίση
5. Το Βυζάντιο και η Κεντροανατολική Ευρώπη
6. Τα παράλια του Εύξεινου Πόντου, η ευρασιατική στέπα και η Ρωσία
7. Οι δεσμοί της κοινοπολιτείας
Οι Σλάβοι στην Ελλάδα
Η βυζαντινή κυριαρχία στη Βουλγαρία
Η βυζαντινή επικυριαρχία και οι Σέρβοι
Η Ρωσία και η αυτοκρατορία τον 11ο και τον 12ο αιώνα
Το Βυζάντιο και οι Βάραγγοι
8. Το Βυζάντιο και η Ανατολική Ευρώπη τον ύστερο Μεσαίωνα
Βυζάντιο και Βουλγαρία
Βυζάντιο και Σερβία
Βυζάντιο και ρουμανικές χώρες
Βυζάντιο και Ρωσία
9. Παράγοντες για τη διάδοση του πολιτισμού
10. Θρησκεία και δίκαιο
Θρησκεία
Δίκαιο
ΙΙ. Γράμματα και τέχνες
Τα γράμματα
Οι τέχνες:
Βαλκάνια
Ρουμανία
Ρωσία
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΧΑΡΤΕΣ
1. Τα Βαλκάνια
2. Κωνσταντινούπολη
3. Ρωσία και Βόρειος Πόντος
4. Τα Βαλκάνια περί το 900
5. Η Κεντροανατολική Ευρώπη κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα
6. Ο Βόρειος Πόντος κατά τον 9ο και τον 10ο αιώνα
7. Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία κατά τον 11ο αιώνα
8. Η Ανατολική Ευρώπη περί το 1350
9. Πολιτιστικά κέντρα της Κοινοπολιτείας (Α)
10. Πολιτιστικά κέντρα της Κοινοπολιτείας (Β)

Τυπογραφικές διορθώσεις: Ευαγγελία Δάλκου
Σχεδιασμός / επίβλεψη: Γιώργος Διαμαντής