ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ

Παρουσίαση

Ο Ευάγγελος Λεμπέσης στάθηκε ένα από τα οξύτερα και, συνάμα, περισσότερο έντιμα και πρωτότυπα πνεύματα της ελληνικής κοινωνίας κατά το πρώτο ήμισυ του αιώνα που φθίνει.
Δημοσιογράφος περιωπής, αλλά και -κυρίως- επιστήμων κοινωνιολόγος με σπάνια ευρυμάθεια και οξυδέρκεια και ανεξαρτησία σκέψης που τον άφηνε αδέσμευτο από οποιαδήποτε συμβατικότητα ή "κοινωνική σκοπιμότητα" της εποχής του, μας εχάρισε μελέτες - όπως "Η τεραστία κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω", "Η επαναστατική μάζα", η ανά χείρας "Κοινωνιολογία του Τύπου" κ.ά. - που εκπλήσσουν με την οξύτητα και το βάθος, μαζί, της διαγνωστικής "ματιάς" του στο ποιόν και στο γίγνεσθαι των συγχρόνων κοινωνιών -και ιδίως της ελληνικής- και στις διεργασίες που συντελούνται στους κόλπους των. Γραμμένες πριν από μισό αιώνα περίπου, φάνηκαν "σκανδαλώδεις" στην εποχή τους, αλλά τώρα εμφανίζονται ως κυριολεκτικά προφητικές, καθώς προδιέγραφαν την κοινωνική πραγματικότητα που ζούμε σήμερα και τις διεργασίες της προϊούσης "ιζηματοποίησης", η οποία αποτελεί σήμερα δεδομένο της κοινής εμπειρίας.
Η "Κοινωνιολογία του Τύπου", που δημοσιεύθηκε το 1951, αποτελεί και αυτή μία εμπεριστατωμένη διάγνωση και ανάλυση της φύσης, της υφής και της "δυναμικής" του κυριότερου μέσου μαζικής ενημέρωσης της εποχής εκείνης στις λεγόμενες προηγμένες χώρες και μέσα στον "κοινωνικό ιστό" των χωρών αυτών, κατά την ίδια εκείνη εποχή. Όχι μόνο δεν έχει χάσει τίποτε από την αξία και την επικαιρότητά της σήμερα, αλλά, αντίθετα, φωτίζει με μοναδική ενάργεια την κατάσταση και τις διεργασίες στον χώρο των μέσων μαζικής ενημέρωσης στις σημερινές κοινωνίες όπου, ακριβώς λόγω του "μαζικού" χαρακτήρα των, τα μέσα αυτά αποτελούν ολοένα περισσότερο μείζον στοιχείο καθορισμού και έκφανση, ταυτόχρονα, του "γίγνεσθαι" και του "ποιού" των.
Το έργο τούτο του Ε. Λεμπέση είναι τόσο σαφές και εύγλωττο, ώστε δεν χρειάζεται ερμηνευτικές παρουσιάσεις. Αντικείμενο και σκοπός του παρόντος εισαγωγικού σημειώματος είναι ν' αποτελέσει οιονεί "γέφυρα" μεταξύ του χρόνου έκδοσης του βιβλίου και της σημερινής πραγματικότητας στον χώρο των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ειδικότερα στην Ελλάδα. [...] (Από την εισαγωγή της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πρόλογος του συγγραφέως
Ι. Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΩΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗ
1. Η επιστημονική Δημοσιογραφία
Α. Θεμελιώδεις έννοιαι
Β. Γενικά προσόντα του δημοσιογράφου
Γ. Ειδικά προσόντα του δημοσιογράφου
2. Η δημοσιογραφική Επιστήμη
Α. Θεμελιώδεις έννοιαι
Β. Είναι δυνατή η δημοσιογραφική επιστήμη;
α) Αναλυτική κοινωνιολογική θεμελίωσις
αα) Τα υποκειμενικά προσόντα του δημοσιογράφου
ββ) Η πολιτική της εφημερίδος
γγ) Η τεχνική του εντύπου λόγου
δδ) Η τυπογραφική τεχνική
β) Γενική κοινωνιολογική θεμελίωσις
αα) Δημοσιογραφικαί προσωπικότητες και κοινωνικοί νόμοι
ββ) Η ανεξαρτησία της εφημερίδος και οι κοινωνικοί νόμοι
3. Η βάσις της Κοινωνιολογίας του Τύπου (Η Κοινή Γνώμη)
Α. Θεμελιώδεις έννοιαι
Β. Η κοινωνιολογική έννοια της κοινής γνώμης (η "πρωτογενής αντανάκλασις")
Γ. Η νομική σημασία της κοινής γνώμης
Δ. Η "δημοσιογραφική" έννοια της κοινής γνώμης (Η δευτερογενής και τριτογενής αντανάκλασις)
4. Το αντικείμενον της Κοινωνιολογίας του Τύπου (Ο δημοσιογραφικός οργανισμός)
Α. Θεμελιώδεις έννοιαι
Β. Οι τρεις εσωτερικοί παράγοντες της εφημερίδος
α) Ο πνευματικός παράγων
αα) Η Σύνταξις
ββ) Η πολιτική των ειδήσεων
β) Ο οικονομικός παράγων
αα) Άμεσοι οικονομικαί εξαρτήσεις
ββ) Έμμεσοι οικονομικαί εξαρτήσεις
γ) Ο τεχνικός παράγων
αα) Ο κεφαλαιοκρατικός χαρακτήρ της επιχειρήσεως
ββ) Τα μονοπώλια των ειδήσεων
Γ. Η "Ελευθερία του Τύπου"
Δ. Το Δίκαιον του Τύπου
II. Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΩΣ ΤΕΧΝΗ
1. Ταυτότητες και αναλογίαι με την πολιτικήν
2. Περί ύφους
III. Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΩΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ
1. Η ιδιοτυπία του δημοσιογραφικού επαγγέλματος
Α. Περί την έννοιαν του επαγγέλματος
Β. Ο χαρακτήρ του δημοσιογραφικού επαγγέλματος
2. Ο εκπρολεταρισμός του δημοσιογραφικού επαγγέλματος
Α. Περί την έννοιαν του εκπρολεταρισμού
Β. Το δημοσιογραφικόν προλεταριάτον
Γ. Η κρίσις του επαγγέλματος και η τύχη του προορισμού
Δ. Η νομική θέσις των δημοσιογράφων
Βιβλιογραφία
Έργα του αυτού συγγραφέως
Περιεχόμενα