Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Παρουσίαση

"Ελάχιστα ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη κοινωνία έχουν υποβληθεί με τόση επιμονή και έχουν απαντηθεί από μείζονες στοχαστές με τόσο διαφορετικούς, παράξενους, ακόμη και παράδοξους τρόπους, όπως το ερώτημα "τι είναι δίκαιο;". Ακόμη κι αν εστιάσουμε την προσοχή μας στη νομική θεωρία των τελευταίων εκατόν πενήντα ετών, παραβλέποντας την κλασική μεσαιωνική σκέψη σχετικά με τη "φύση" του δικαίου, θα βρεθούμε ενώπιον μιας κατάστασης όμοια της οποίας δε συναντάται σε κανένα άλλο αντικείμενο που μελετάται συστηματικά ως διακριτό ακαδημαϊκό πεδίο. Δεν υπάρχει, παραδείγματος χάριν, εκτεταμένη βιβλιογραφία αφιερωμένη στη διερεύνηση του ερωτήματος "τι είναι χημεία;" ή "τι είναι ιατρική;", όπως συμβαίνει με το ερώτημα "τι είναι δίκαιο;". Λίγες μόνο γραμμές στην αρχική σελίδα ενός βασικού εγχειριδίου είναι ό, τι ο φοιτητής αυτών των επιστημών καλείται να σκεφτεί και να λάβει υπόψη, ενώ οι απαντήσεις που του δίδονται είναι πολύ διαφορετικού είδους από αυτές που προσφέρονται στον φοιτητή της νομικής σχολής. Κανείς δεν έχει θεωρήσει ότι είναι διαφωτιστικό ή σημαντικό να τονίσει ότι η ιατρική είναι "ό, τι πράττουν οι ιατροί σχετικά με τις ασθένειες" ή "η πρόβλεψη περί του τι πρόκειται να πράξουν οι ιατροί" ή να διακηρύξει ότι αυτό που παραδοσιακά αναγνωρίζεται ως το χαρακτηριστικό και κύριο μέρος της χημείας, για παράδειγμα η μελέτη των οξέων, δεν είναι στην πραγματικότητα καθόλου μέρος αυτής. Ωστόσο, στην περίπτωση του δικαίου, ισχυρισμοί που εκ πρώτης όψεως μοιάζουν τόσο παράξενοι όσο οι ανωτέρω έχουν συχνά όχι μόνο διατυπωθεί αλλά και υποστηριχθεί με ευγλωττία και πάθος, ως αποκαλύψεις κάποιων αληθειών σχετικά με το δίκαιο, οι οποίες έμεναν για καιρό αδιευκρίνιστες εξαιτίας σημαντικών παρερμηνειών της ουσιαστικής του φύσης". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΕΠΙΜΟΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Οι περιπλοκές της θεωρίας δικαίου
Τρία επαναλαμβανόμενα ζητήματα
Ορισμός
ΝΟΜΟΙ, ΠΡΟΣΤΑΓΕΣ & ΕΝΤΟΛΕΣ
Μορφές προστακτικής
Το δίκαιο ως εξαναγκαστές εντολές
Η ΠΟΙΚΙΛΙΑ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ
Το περιεχόμενο των νόμων
Το πεδίο εφαρμογής
Τρόποι προέλευσης
ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ & ΥΠΗΚΟΟΙ
Η καθ' έξιν υπακοή και η συνέχεια του δικαίου
Η διάρκεια του δικαίου
Νομικοί περιορισμοί της νομοθετικής εξουσίας
Ο κυρίαρχος πίσω από τον νομοθέτη
ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΩΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΟΓΕΝΩΝ & ΔΕΥΤΕΡΟΓΕΝΩΝ ΚΑΝΟΝΩΝ
Μια καινούργια αρχή
Η ιδέα της υποχρέωσης
Τα στοιχεία του δικαίου
ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΟΥ ΝΟΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Κανόνας αναγνώρισης και νομική ισχύς
Νέα ερωτήματα
Η παθολογία ενός νομικού συστήματος
ΤΥΠΟΚΡΑΤΙΑ & ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ
Η ανοικτή υφή του δικαίου
Μορφές σκεπτικισμού ως προς τους κανόνες
Το αμετάκλητο και το αλάθητο των δικαστικών αποφάσεων
Η αβεβαιότητα του κανόνα αναγνώρισης
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ & ΗΘΙΚΗ
Αρχές δικαιοσύνης
Ηθική και νομική υποχρέωση
Ηθικά ιδεώδη και κοινωνική κριτική
ΔΙΚΑΙΟ & ΗΘΗ
Φυσικό δίκαιο και νομικός θετικισμός
Το ελάχιστο περιεχόμενο του Φυσικού Δικαίου
Νομική ισχύς και ηθική αξία
ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ
Πηγές αμφιβολίας
Υποχρεώσεις και κυρώσεις
Υποχρέωση και κρατική κυριαρχία
Διεθνές δίκαιο και ηθική
Αναλογίες μορφής και περιεχομένου
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ