ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΝ ΕΥΓΝΩΜΟΝΟΥΝ

Παρουσίαση

Με την παρούσα έκδοση αποτίεται τιμή και εκφράζεται η ευγνωμοσύνη του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου και της Πρυτανείας του προς τους ευεργέτες και δωρητές του.
Το Ίδρυμα φέρει στον τίτλο του το όνομα της γενέτειρας δωρητών και ευεργετών του, το Μέτσοβο, ως ελάχιστο φόρο τιμής σε όσους έκαναν πραγματικότητα ένα εθνικό όραμα και αίτημα, την ίδρυσή του. Η γενναία προσφορά των Μετσοβιτών έδωσε τη δυνατότητα στον Λύσανδρο Καυταντζόγλου (1811-1885), ο οποίος ήταν και ο δημιουργός του μνημειακού Συγκροτήματος της οδού Πατησίων, να εκτελέσει τα σχέδιά του και να λαμπρύνει την Ελλάδα με ένα από τα πιο σημαντικά αρχιτεκτονήματα του Ευρωπαϊκού Κλασικισμού του 19ου αιώνα.
Ο Γεώργιος Αβέρωφ (1815-1899) υπήρξε ο μεγαλύτερος ευεργέτης του Πολυτεχνείου. Η χορηγία του με άνω του ενάμισι εκατομμυρίου δραχμές, ποσού τεραστίου για την εποχή, έγινε σε δύο δόσεις για τα κτίρια, τα βραβεία των αριστευόντων στους καλλιτεχνικούς διαγωνισμούς και τις υποτροφίες. Ο Νικόλαος Στουρνάρης (1806-1853) διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του, προκειμένου "...να κτισθεί έν λαμπρόν Πολυτεχνείον, όπου να διδάσκονται όλαι αι βάναυσοι και ωραίαι τέχναι...". Η οικονομική συμβολή του Μιχαήλ Τοσίτσα (1787-1856) ήταν εξίσου σημαντική. Στη διαθήκη του αναφέρει χαρακτηριστικώς "...εγώ δε αφήνω εκατό χιλιάδες τάλληρα, ίνα δαπανηθώσι δια την εσωτερικήν του Πολυτεχνείου τούτου στολήν, ήτοι δι' αγοράν μηχανών και σκευών και πανιών των διαφόρων άλλων χρησίμων εργαλείων δια το κατάστημα αυτό προς τελειοποίησίν του όσον ένεστι δι' όλας τας τέχνας, βαναύσους τε και ωραίας και γεωργικάς...". Η δωρεά του οικοπέδου της οδού Πατησίων ήταν της Ελένης Τοσίτσα (1796-1866). Η επιλογή του οικοπέδου υπήρξε καθοριστική για το μέλλον του οικισμού της Πρωτεύουσας, καθώς η Αθήνα απέκτησε έναν νέο πόλο αναπτύξεως, εξίσου σημαντικό προς εκείνο της "Τριλογίας Χάνσεν" της οδού Πανεπιστημίου.
Σημαντική ήταν η προσφορά και άλλων ευεργετών, όπως της Σοφίας Ν. Χλωρού, η οποία άφησε την κατοικία της επί των οδών Πατησίων και Χανίων, όπου επί σειρά ετών στεγαζόταν η Σχολή Υπομηχανικών, του Δ. Θωμαΐδου, ο οποίος με τη διαθήκη του κληροδότησε το νεοκλασικό στις οδούς Ερμού και Αιόλου για την πρόοδο των Τεχνών, των Α. Τσούφλη, Χ. Χρυσοβέργη, Ι. Κονδούλη και νεοτέρων, που διέθεσαν σημαντικά ποσά για χορήγηση βραβείων και υποτροφιών σε φοιτητές του Ιδρύματος.
Η προσφορά των εθνικών μας ευεργετών και δωρητών υπήρξε τεράστια. Με τις χορηγίες τους και τον πατριωτισμό τους συνέβαλαν αποφασιστικά στην ανασυγκρότηση του Ελληνικού κράτους και άνοιξαν τον δρόμο για την τεχνική και οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας "κατά την διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης".
Τους ευγνωμονούμε, τους ενθυμούμαστε, τους τιμάμε. Κωνσταντίνος Ι. Μουτζούρης, Πρύτανης Ε.Μ.Π. (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
ΔΩΡΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΩΡΗΜΑΤΑ ΣΤΑ ΠΡΩΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ
κείμενα: Ελένη Καλαφάτη, Γιάννα Ασημακοπούλου
-Η ίδρυση του Σχολείου των Τεχνών: Προθέσεις και ανάγκες
-Οι πρώτες δωρεές
Η συνδρομή των φιλελλήνων
Η προσφορά της Δούκισσας της Πλακεντίας και η δημιουργία του καλλιτεχνικού τμήματος
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΟΙ ΔΩΡΕΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΑΥΤΑΝΤΖΟΓΛΟΥ
κείμενα: Ελένη Καλαφάτη, Γιάννα Ασημακοπούλου
-Διεύθυνση Λύσανδρου Καυταντζόγλου 1843-1862: Καλές και Εφαρμοσμένες Τέχνες
-Προσέλκυση δωρητών και δωρημάτων: επιδιώξεις και αποτελέσματα
Πολιτική προσέλκυσης δωρητών
Ο εμπλουτισμός της Βιβλιοθήκης και της Πινακοθήκης: η σημασία των υποδειγμάτων
Ένα φιλόδοξο σχέδιο: "συναγωγή απάντων των της ελληνικής τέχνης εκτυπωμάτων"
Οικονομική ενίσχυση του Ιδρύματος και των σπουδαστών του
Οι Κοντοσταύλιοι διαγωνισμοί
Οι δωρεές μηχανών και οργάνων
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΔΩΡΕΩΝ ΣΤΗ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ
(β' μισό 19ου αιώνα)
κείμενα: Ελένη Καλαφάτη
-Εκπαιδευτικός αναπροσανατολισμός και θεσμική ανέλιξη του Πολυτεχνείου
Η στροφή του Σχολείου των Τεχνών προς πρακτικότερη κατεύθυνση
1887: Η συγκρότηση ενός ανώτερου τεχνολογικού ιδρύματος
-Οι πρώτοι ευεργέτες: "Να κτισθή έν λαμπρόν Πολυτεχνείον"
Το πλαίσιο δράσης και αναφοράς των πρώτων ευεργετών
Νικόλαος Στουρνάρης
Το κληροδότημα του Μιχαήλ Τοσίτσα
Η Ελένη Τοσίτσα και το γήπεδο του Πολυτεχνείου
-Το κτίριο του Μετσοβίου Πολυτεχνείου
Η έγκριση του σχεδίου και η έναρξη της οικοδομής
Η συνεισφορά του Γεωργίου Αβέρωφ και η ονομασία "Μετσόβιο Πολυτεχνείο"
-Απόηχοι της χειρονομίας των Μετσοβιτών: Τα κληροδοτήματα της δεκαετίας του 1860 για την ενίσχυση της περιουσίας του ιδρύματος
-Η δωρεά και το κληροδότημα Δημητρίου Θωμαΐδη και η ενίσχυση της Βιβλιοθήκης του Πολυτεχνείου
-Βραβεία και υποτροφίες
Κληροδότημα Ιωάννη Κονδούλη
Δωρεά Χαράλαμπου Χρυσοβέργη
Κληροδότημα Σοφίας Χλωρού
Υποτροφίες για σπουδές στο Πολυτεχνείο σε κληροδοτήματα προς τρίτους
Γενικά κληροδοτήματα
-Η ολοκλήρωση της συμβολής των Μετσοβιτών: Τα Αβερώφεια κληροδοτήματα
Γεώργιος Αβέρωφ: "ο τελευταίος των εθνικών ευεργετών"
Τα κληροδοτήματα στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Αβερώφεια βραβεία και υποτροφίες
Το κληροδότημα Αβέρωφ, η Πινακοθήκη του Πολυτεχνείου και η Εθνική Πινακοθήκη
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΟΙ ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΙΣΟ ΤΟΥ 20ου ΑΙΩΝΑ
κείμενα: Ελένη Καλαφάτη
-Το Ε.Μ.Π. πρώτο ανώτατο τεχνολογικό ίδρυμα της χώρας
-Υποτροφίες και βραβεία για τους σπουδαστές του Πολυτεχνείου
Κληροδότημα Γεωργίου Καραλάκη
Προσφορά Σ. Σακελλαρόπουλου
Κληροδότημα Λεόντιου Οικονομίδη
Δωρεά και κληροδότημα Αλέξανδρου Νικολούδη
Κληροδότημα Ελένης Χ. Σπηλιοπούλου
Κληροδότημα Λυσίμαχου Καυταντζόγλου
Κληροδότημα Ελένης Δ. Καλλιφρονά
Κληροδότημα Βασιλείου Κοντοδήμου
-Ο εμπλουτισμός της Βιβλιοθήκης
Δωρεές κυβερνήσεων και οργανισμών
Η συνεισφορά των καθηγητών του Ε.Μ.Π. και των μηχανικών
Το κληροδότημα του Αλέξανδρου Ζαχαρίου
-Ενίσχυση των Εργαστηρίων
-Οι εορτασμοί της Εκατονταετηρίδας: "το Πολυτεχνείον ευγνωμονούν"
-Η Πολυτεχνική Λέσχη
ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ
Η ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 1945-2000
κείμενα: Χαρά Ροβίθη
Εισαγωγικά
-Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια και η περίοδος ανασυγκρότησης 1945-1960
Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια
Η πρώτη μεταπολεμική δεκαετία (1950-1960)
-Η δεκαετία 1960-1970
Περίοδος 1961-1965
Περίοδος 1965-1970
-Η περίοδος από το 1970 έως το 1995
Περίοδος 1970-1980
Περίοδος 1980-1995
-Η τελευταία πενταετία: 1995-2000
Συμπεράσματα
ΠΙΝΑΚΕΣ
ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΩΡΕΩΝ ΚΑΙ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΩΝ
ΠΗΓΕΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ