ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΡΓΟΝΟΜΙΑ

Παρουσίαση

Το παρόν εγχειρίδιο παρουσιάζει βασικές γνώσεις σχετικές με το αντικείμενο της Εργονομίας. Οι γνώσεις αυτές είναι δύο κατηγοριών. Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν γνώσεις σχετικές με τις δυνατότητες που έχει ο άνθρωπος να αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του εκτελώντας στοχευμένες δράσεις -δηλαδή εκτελώντας εργασίες-, καθώς και με τις συνέπειες που έχει η αλληλεπίδραση αυτή στον άνθρωπο (π.χ. δυνατότητες υιοθέτησης συγκεκριμένων στάσεων του σώματος και συνεπαγόμενη κόπωση, δυνατότητες αντίληψης πληροφοριών που εκπέμπονται από το περιβάλλον και πιθανά ανθρώπινα λάθη συνδεόμενα με την αντίληψή τους]. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν μεθοδολογικές γνώσεις, δηλαδή γνώσεις σχετικές με το πώς μπορούμε να παρέμβουμε σε ένα σύστημα εργασίας ώστε να διευκολύνουμε την εκτέλεση της ανθρώπινης εργασίας -και επομένως να βελτιώσουμε την απόδοση του συστήματος που μας απασχολεί-, και ταυτόχρονα να μειώσουμε τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της εργασίας στον άνθρωπο (π.χ. σωματική, νοητική ή ψυχική κόπωση, ασθένειες σχετιζόμενες με την εργασία, ανθρώπινα λάθη]. Οι παρεμβάσεις αυτές μπορεί να έχουν τη μορφή σχεδιασμού ή ανασχεδιασμού υλικών ή άυλων τεχνημάτων (π.χ. εργαλείων, διαμεσολαβητών ανθρώπου-μηχανών, διαδικασιών εκτέλεσης εργασίας, λογισμικού, συστημάτων πληροφόρησης, προγραμμάτων ειδικής εκπαίδευσης].
Το εγχειρίδιο αυτό στοχεύει στο να αποτελεί βοήθημα για όσους/-ες διδάσκουν ή παρακολουθούν μαθήματα Εργονομίας. Ταυτόχρονα, ελπίζεται ότι θα αποτελεί και βιβλίο αναφοράς για όσους/-ες, ασκώντας το επάγγελμα τους, καλούνται να σχεδιάσουν τεχνήματα ή να παρέμβουν σε συστήματα εργασίας στα οποία ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα είναι κρίσιμης σημασίας, με σκοπούς τη βελτίωση της απόδοσης του όλου συστήματος, των συνθηκών εργασίας, της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

1: Εισαγωγή
Παραδείγματα Εργονομικών Γνώσεων
Σύντομο Ιστορικό - Αναγκαιότητα
Ιστορικοί σταθμοί
Ιστορική αναγκαιότητα
Ορισμός της Εργονομίας
Στοιχεία διαμόρφωσης του εργασιακού περιβάλλοντος στα οποία παρεμβαίνει η Εργονομία
Εργονομικά κριτήρια
Πεδία Εργονομικών Ερευνών και Γνώσεων
Παράγοντες που Ευνοούν ή Δυσχεραίνουν τη Διάδοση της Εργονομίας
2: Γενικό Εργονομικό Μοντέλο - Εργονομική Ανάλυση Εργασίας
Γενικό Εργονομικό Μοντέλο
Το σύστημα άνθρωπος
Το σύστημα εργασίας
Δραστηριότητες
Έμμεσες ενδείξεις δραστηριοτήτων
Αποτελέσματα της εργασίας
Μη προσαρμοσμένο σύστημα εργασίας
Η Μεθοδολογία της Εργονομικής Ανάλυσης Εργασίας (ΕΑΕ)
Δεδομένα στα οποία βασίζεται η ΕΑΕ
Η διαδικασία της ΕΑΕ
ΕΑΕ και άλλες μέθοδοι ανάλυσης της εργασίας
Βιβλιογραφία
3: Μυϊκή εργασία
Εισαγωγικά
Παραγωγή Μυϊκού Έργου και Μυϊκή Κόπωση
Τύποι μυϊκού έργου
Μεταβολισμός
Μεταβολισμός κατά τη μυϊκή εργασία
Ο ρόλος του καρδιοαγγειακού και του αναπνευστικού συστήματος κατά τη μυϊκή εργασία
Μυϊκή κόπωση ή μυϊκός κάματος
Ουδέτερη στάση
Συνήθεις Προσβολές του Μυοσκελετικού Συστήματος
Δομή του μυοσκελετικού συστήματος
Συνήθεις Προσβολές του Μυοσκελετικού Συστήματος των άνω άκρων
Τεχνικές Μέτρησης και Εκτίμησης του Μυϊκού Φόρτου
Μέτρηση της κατανάλωσης Ο2
Μέτρηση του ρυθμού των καρδιακών παλμών
Ηλεκτρομυογράφημα (EMG)
Μέθοδοι Αξιολόγησης της Επικινδυνότητας του Μυϊκού Φόρτου
Η μέθοδος OWAS
Η μέθοδος RULA
Χειρονακτική Ανύψωση Βαρών
Εισαγωγικά
Ένα εμβιομηχανικό μοντέλο για τη χειρονακτική ανύψωση βαρών
Πρότυπα και οδηγίες για τη χειρονακτική ανύψωση βαρών
Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία
Οι τεχνικές σωστού τρόπου χειρονακτικής ανύψωσης βαρών
Η χειρονακτική ανύψωση βαρών ως μέρος του προβλήματος της διακίνησης των υλικών
Βιβλιογραφία
4: Εργονομικός Σχεδιασμός Μορφολογικών Στοιχειών Θέσεων και Μέσων Εργασίας
Εισαγωγικά
Στοιχεία Ανθρωπομετρίας
Ορισμένα δεδομένα της Ανθρωπομετρίας
Στοιχεία Εμβιομηχανικής
Εργόσφαιρες και ζώνες άνεσης
Παραδείγματα Εφαρμογής Δεδομένων Ανθρωπομετρίας και Εμβιομηχανικής
Καθίσματα εργασίας
Αρχές Εργονομικού Σχεδιασμού Μορφολογικών Στοιχείων
Αρχές σχεδιασμού μορφολογικών στοιχείων θέσεων εργασίας
Αρχές σχεδιασμού μορφολογικών στοιχείων εργαλείων χειρός
Γιατί οι εργαζόμενοι υιοθετούν επιβαρυντικές για το μυοσκελετικό τους σύστημα στάσεις;
Μεθοδολογία Εργονομικού Σχεδιασμού Μορφολογικών Στοιχείων Θέσεων και Μέσων Εργασίας
Στοιχεία μιας γενικής διαδικασίας εργονομικού σχεδιασμού
Κάποιες τελικές παρατηρήσεις
Βοηθήματα Υποστήριξης του Εργονομικού Σχεδιασμού Μορφολογικών Στοιχείων
Βιβλιογραφία
5: Θερμοκρασιακό περιβάλλον [...]
6: Ηχητικό περιβάλλον
7: Όραση, Φωτισμός
8: Χρόνος και Εργασία
9: Νοητική Εργασία
10: Σχεδιασμός Διαμεσολαβητών Ανθρώπου-Τεχνολογικών Διατάξεων
11: Σχεδιασμός Διαμεσολαβητών Ανθρώπου-Ηλεκτρονικού υπολογιστή (Η/Υ)
12: Πολύπλοκα νοητικά καθήκοντα
13: Ανθρώπινα Λάθη, Ανθρώπινη Αξιοπιστία και Τεχνικές Βελτίωσής της
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: Ιεραρχική ανάλυση εργασίας
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ: Ελληνικών και Αγγλικών Όρων