ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ

Παρουσίαση

Η γενική πεποίθηση σε ό,τι αφορά τη φιλοσοφία του Ηρακλείτου και του Παρμενίδη είναι ότι οι δύο αυτοί προσωκρατικοί φιλόσοφοι αποτελούν τους δύο αντίθετους πόλους ενός "φιλοσοφικού διπόλου", το οποίο συνιστούν οι έννοιες του γίγνεσθαι και του είναι.
Ο συγγραφέας στο βιβλίο αυτό υποστηρίζει την ιδέα ότι παρά τις υπάρχουσες διαφορές υπάρχουν και σημαντικές ομοιότητες στο έργο των δύο αυτών φιλοσόφων. Η πεποίθησή του είναι ότι στο έργο του Ηρακλείτου, παράλληλα με το γίγνεσθαι, είναι παρόν και το είναι, με την επισήμανση ότι εκεί η ιδέα της μεταβολής είναι κυρίαρχη, ένας παγκόσμιος νόμος που διέπει τόσο το σύνολο του κοσμολογικού σχήματος του Εφέσιου όσο και τις εξελίξεις που συμβαίνουν στο υπάρχον σύμπαν.
Στην περίπτωση του Παρμενίδη, η ίδια η διάρθρωση του έργου του, που αποτελείται από δύο μέρη, την Αλήθεια και τη Δόξα, τονίζει τις δύο διαφορετικές προσεγγίσεις του Ελεάτη στην ίδια πραγματικότητα, η μία από τις οποίες (στο Α' Μέρος, την Αλήθεια) είναι δυνατή μόνο μέσω της νόησης, ενώ η άλλη (στο Β' Μέρος, τη Δόξα) είναι μία προσέγγιση η οποία συνδυάζει τα δεδομένα των αισθήσεων με τη λογική επεξεργασία τους από τον φιλόσοφο που έδωσε ορθές ερμηνείες σε συγκεκριμένα κοσμολογικά και ανθρωπολογικά προβλήματα.
Η επιδίωξη στο πόνημα αυτό είναι να δειχθεί ότι υπάρχει μια βαθύτερη σχέση ανάμεσα στα δύο μέρη του Ποιήματος του Παρμενίδη, μια σχέση που αφορά επίσης στο πρόβλημα της σύνδεσής του είναι με το γίγνεσθαι. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η αντίθεση ανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαι
Τα γενικά
Η αντίθεση ανάμεσα στο είναι και το γίγνεσθαι και η απάντηση των προσωκρατικών φιλοσόφων
Το είναι και το γίγνεσθαι
Και πάλι για την αντίθεση είναι και γίγνεσθαι
Μερικές παρατηρήσεις για την ενότητα της προσωκρατικής σκέψης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Το Προοίμιο του Ποιήματος
Η σύνοψη του περιεχομένου της διδασκαλίας της θεάς
Επίλογος στο Προοίμιο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Η σημασία του εστίν στο Ποίημα του Παρμενίδη
Εισαγωγικά
Το απόσπασμα 2 του Ποιήματος
Οι απόψεις του Cordero
Οι απόψεις του Μουρελάτου
Παρατηρήσεις στις απόψεις του Μουρελάτου
Οι απόψεις του Θανασά
Το μοναχώς λεγόμενον: έστιν
Σχόλια στον Θανασά
Οι απόψεις του Popper
Ο λόγος στον Ηράκλειτο και τον Παρμενίδη
Οι απόψεις του Burnet και μια αντιγνωμία του με τον Popper
Λέγειν και νοείν
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Το νοείν και το είναι
Οι απόψεις του Heidegger
Σχόλια στο απόσπασμα 16.1-4: τώς νόος ανθρώποισιν παρίσταται
Heidegger: η συνέχεια για το νοείν και το είναι
Ο Παπανούτσος για τη σχέση νοείν και είναι
Και πάλι ο Heidegger
Ο Heidegger για τη διπλότητα της μετοχής εόν
Κριτική στις απόψεις του Heidegger
Και πάλι το νοείν και το είναι
Κριτική στις απόψεις του Θανασά
Ιδεαλισμός: τι ακριβώς εννοούμε με αυτόν τον όρο;
Υποκειμενική ή αντικειμενική ερμηνεία του είναι;
Και πάλι ο ιδεαλισμός: φιλοσοφία και επιστήμη
Για το είναι των όντων
Είναι υπερβατικό το είναι;
Το είναι ως ιδέα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Συνεχίζοντας την πορεία στην οδό της Αλήθειας
Η τρίτη οδός
Απόσπασμα 4: απεόντα νόω παρεόντα βεβαίως
Απόσπασμα 5: το ξυνόν
Απόσπασμα 6: χρή το λέγειν τε νοείν τ' εόν έμμεναι
Απόσπασμα 7: κρίναι δε λόγω πολύδηριν έλεγχον
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Το εόν και η περιγραφή του στο απόσπασμα 8
Τα χαρακτηριστικά του εόντος ή τα σήματα
Το εόν ως αγένητον
Το εόν ως αδιαίρετο, πλήρες, συνεχές
Το εόν ως ακίνητον, άναρχον, άπαυστον. Το θέμα του χρόνου
Ούδ' ει χρόνος εστίν ή έσται
Ουκ ατελεύτητον, ουκ επιδευές
Παρουσιάζει πρόβλημα το σφαιρικό σχήμα του παρμενίδειου εόντος;
(α) Το πρόβλημα
Το πείρας πύματον
(β) Υπάρχει λύση στο πρόβλημα;
Διαφορά της παρμενίδειας προσέγγισης από των Ιώνων
(γ) Τελικώς παρουσιάζει πρόβλημα το σφαιρικό σχήμα του εόντος;
Ο Αριστοτέλης για το άπειρο
Σχόλια στις απόψεις της Curd
Οι απόψεις του Ρούσσου για το σφαιρικό σχήμα του εόντος
Σχόλια στις απόψεις του Coxon
Είναι συμβατές οι έννοιες "μοναδικότητα" και "πεπερασμένο" για το εόν;
Μια γνωσιολογική άποψη του Bergson
Η σχέση νου και εόντος
Οι υπολειπόμενοι στίχοι του αποσπάσματος 8
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Η κοσμολογία του Β' Μέρους του Ποιήματος του Παρμενίδη
Αντιφάσεις ή αμφισημίες;
Επιστροφή στη Δόξα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Η σχέση Αλήθειας και Δόξας
Εισαγωγικά
Απόψεις για τη σχέση Αλήθειας και Δόξας
Είναι, εόν και όντα
Προβληματισμός για τα "δοκούντα"
Το πραγματικό στον Παρμενίδη και στους Ίωνες φιλοσόφους
Κοσμολογία ή γνωσιολογία;
Οι αισθήσεις και η νόηση αναφέρονται στην ίδια πραγματικότητα
Τι το πρωταρχικό; Η απόρριψη του μη όντος ή της ιδέας της μεταβολής;
Ο Comperz για τη σχέση του Παρμενίδη με τους Ίωνες φιλοσόφους
Μεταβολή ή αμεταβλησία;
Και πάλι η σχέση εόντος και όντων
Από το εόν στο μη ον
Η αναζήτηση της σχέσης της Αλήθειας με τη Δόξα
Μουρελάτος: απατηλές λέξεις
Ουδέ ποτ'ήν ούδ' έσται
Η λειτουργία της αμφισημίας
Η σχέση μεταξύ "Αλήθειας" και "Δόξας"
Δύο ερωτήματα
Τα σχόλια φιλοσόφων και δοξογράφων για το Ποίημα του Παρμενίδη
Για τη σχέση του Παρμενίδη με τον Ηράκλειτο
Επιστροφή στους φιλοσόφους και δοξογράφους
Των μίαν ου χρεών έστιν
Η παράδοση της κριτικής συζήτησης
Και πάλι η σχέση Αλήθειας και Δόξας
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
τα όντα εστί
Τελικώς: είναι ή γίγνεσθαι;
Ο χρόνος, το είναι και το γίγνεσθαι και μια "γέφυρα" μεταξύ τους
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
Στοιχεία ελεατικής οντολογίας
Η σχέση ανάμεσα στα δύο μέρη του Ποιήματος του Παρμενίδη
Το άχρονο παρόν: οι αντιλήψεις του Πλάτωνα και του Παρμενίδη
Σαν συμπέρασμα
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΤΑ ΣΩΖΟΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΕΝΝΟΙΩΝ ΚΑΙ ΦΡΑΣΕΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ