ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Παρουσίαση

Το παρόν πόνημα πραγματεύεται επιλεκτικώς ορισμένα γεγονότα από την ιστορική διαδρομή της Εκκλησίας κατά την περίοδο της β' Χιλιετίας. Έχοντας ως αφετηρία το τραγικό γεγονός του Σχίσματος του 1054 με τη διακοπή των κανονικών εκκλησιαστικών σχέσεων Ανατολής-Δύσης προσεγγίζει με τη δέουσα επιστημονική μεθοδολογία τα σημαντικότερα συμβάντα που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του σύγχρονου κατακερματισμένου χριστιανικού κόσμου. Εξετάζει τα βασικά χαρακτηριστικά των επιμέρους χριστιανικών παραδόσεων και προσδιορίζει τις μεταξύ τους διαφορές, οι οποίες αποτέλεσαν κατά καιρούς πεδίο τριβής και έντασης με την εκδήλωση ακόμη και ακραίων φαινομένων μισαλλοδοξίας και φανατισμού, ιδίως στον ευρωπαϊκό χώρο. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις προσπάθειες των Ορθοδόξων για την αποκατάσταση της εκκλησιαστικής ενότητας με τη Δύση και στη θεσμική λειτουργία του Οικουμενικού Πατριαρχείου κατά την Οθωμανική περίοδο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
1. ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (Θ'-ΙΑ' ΑΙ.)
Προανακρούσματα της εκκλησιαστικής διάσπασης Ανατολής-Δύσης
Προσωρινή διακοπή των εκκλησιαστικών σχέσεων Ρώμης και Κων/πόλεως (β' μισό του Θ' αι.)
Το εκκλησιαστικό Σχίσμα του 1054 [...]
Εγκύκλιος επιστολή του Πατριάρχη Κων/πόλεως Μ. Φωτίου περί ετεροδιδασκαλίας της Εκκλησίας Ρώμης (866)
Επιστολή του Αχρίδος Λέοντος προς τον Επίσκοπο Τρανίας Ιωάννη (1053)
Αφοριστήριο έγγραφο των παπικών απεσταλμένων κατά του Πατριάρχη Κων/πόλεως Μιχαήλ Κηρουλαρίου και των ομοφρόνων του (1054)
Συνοδική καταδίκη του λατινικού αφοριστήριου εγγράφου (1054)
Α' Επιστολή του Κων/πόλεως Μιχαήλ Κηρουλαρίου προς τον Αντιοχείας Πέτρο Γ' (1054)
Β' Επιστολή του Κων/πόλεως Μιχαήλ Κηρουλαρίου προς τον Αντιοχείας Πέτρο Γ' (1054)
2. ΣΤΑΥΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΕΣ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΗ (ΙΑ'-ΙΕ' ΑΙ.)
Α' Σταυροφορία (1096-1099)
Β' Σταυροφορία (1147-1149)
Γ' Σταυροφορία (1189-1192)
Δ' Σταυροφορία (1202-1204)
Σταυροφορίες παιδιών (1212-1213)
Ε' Σταυροφορία (1217-1221)
ΣΤ' Σταυροφορία (1228-1230)
Ζ' Σταυροφορία (1248-1250)
Η' Σταυροφορία (1270)
Θ' Σταυροφορία (1365)
Ι' Σταυροφορία (1394-1396)
ΙΑ' Σταυροφορία (1444)
ΙΒ' Σταυροφορία (1464)
Συνέπειες των Σταυροφοριών
Αποσπάσματα από τη διήγηση της Άννας Κομνηνής για την Α' Σταυροφορία
Θρήνος του Νικήτα Χωνιάτη για την άλωση της Κων/πόλεως από τους Σταυροφόρους (1204)
Αφήγηση του Σταυροφόρου Γοδεφρείδου Βιλλαρδουίνου για τα γεγονότα της Δ' Σταυροφορίας
3. ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
3.1 ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ-ΔΥΣΗΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΙΑ'-ΙΕ' ΑΙΩΝΕΣ
Περιστασιακές θεολογικές συζητήσεις στην Κων/πολη
Σύνοδος του Νυμφαίου (1234)
Σύνοδος της Λυών (1274)
Αποστολή του Βαρλαάμ του Καλαβρού στην Αβινιόν (1339)
Σύνοδος της Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439)
Απάντηση του μοναχού Ιωάννη Φουρνή στον παπικό απεσταλμένο Μεδιολάνων Πέτρο
Απάντηση του Νικαίας Ευστρατίου στον παπικό απεσταλμένο Μεδιολάνων Πέτρο
Επιστολιμαία Ομολογία πίστεως του Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου προς τον Πάπα Γρηγόριο Ι'
Η μετάβαση της Ορθόδοξης αποστολής στη Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439)
Στιγμιότυπα από τα διαδραματισθέντα γεγονότα στη Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439)
Ο ενωτικός Όρος της Συνόδου Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439)
3.2 ΑΙΡΕΣΕΙΣ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΕΡΙΔΕΣ (ΙΑ'-ΙΕ' ΑΙ.)
Ευχίτες ή Ενθουσιαστές
Αίρεση των Βογομίλων
Έριδα περί των ιερών Σκευών και Εικόνων
Χριστολογικές διαμάχες
Διαμάχη περί του τύπου αποκήρυξης της ισλαμικής πίστης
Αποκλίνουσες προς την ειδωλολατρία τάσεις
Το Σχίσμα των Αρσενιατών
Ησυχαστικές έριδες (ΙΑ' αι.)
Περί της αίρεσης των Βογομίλων Χριστολογικές έριδες
Περί των θρησκευτικών δοξασιών του Ιωάννη Ιταλού
Χρυσόβουλος Λόγος του Αυτοκράτορα Αλεξίου Α' Κομνηνού περί των ιερών Σκευών (1082)
Επιστολή του Χαλκηδόνος Λέοντος προς τον Αυτοκρ. Αλέξιο Α' Κομνηνό
Επιστολή του Χαλκηδόνος Λέοντος προς τον Πατριάρχη Κων/πόλεως Νικόλαο Γ'
Σύγκρουση του Πατριάρχη Αρσενίου με τον Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο
Απόφαση της Συνόδου Κων/πόλεως για την Ησυχαστική έριδα (Ιούλ. 1341)
3.3 ΕΔΡΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΤΩΝ ΟΘΩΜΑΝΩΝ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ
Μ. Ασία
Ευρωπαϊκές επαρχίες του Βυζαντίου-Βαλκανική ενδοχώρα
Η άλωση της Κων/πόλεως (1453)
Τελευταίες βυζαντινές εστίες - Περιοχές λατινοκρατούμενες, αραβοκρατούμενες και Β. Βαλκανικής
Συνέπειες των κατακτήσεων στους Ορθοδόξους
3.4 ΘΕΣΜΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ
Οι εκκλησιαστικές εξελίξεις κατά την περίοδο της Άλωσης (1453)
Η στάση της Οθωμανικής εξουσίας έναντι του πατριαρχικού θεσμού [...]
3.5 Η ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΥ Β' (1769-1773)
3.6 Η ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ ΣΤΟ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΡΟΝΟΜΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ ΕΠΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑΣ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Ε' (1887-1891)
3.7 ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΙΩΑΚΕΙΜ Γ' ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ
4. ΡΩΜΑΙΟΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
5. ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΕΣ