ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Παρουσίαση

"... το θαύμα να είναι η γλώσσα των μαθηματικών τόσο κατάλληλη για τη διατύπωση των νόμων της Φυσικής, είναι ένα εξαίσιο δώρο που ούτε το καταλαβαίνουμε ούτε το αξίζουμε." Τη διάσημη αυτή ρήση του E. Wigner (Νόμπελ Φυσικής), που χαρακτηρίζει σαν "θαύμα" την εντυπωσιακή επιτυχία της μαθηματικής γλώσσας στην περιγραφή της Φύσης, τη συναντούμε σχεδόν σε κάθε άρθρο με αυτό το θέμα. Ο ίδιος ο Wigner κατέληξε να θεωρεί το "δώρο" αυτό ως μια "εμπειρική αλήθεια" - δίνοντάς της μάλιστα το όνομα "Εμπειρικός νόμος της Επιστημολογίας", μια άποψη ταιριαστή με το θετικιστικό κίνημα. Κι αν ο προβληματισμός αυτός είναι σήμερα, ίσως, ανύπαρκτος στον πρακτικό νου ή ακόμη και στον αφιλοσόφητο θεωρητικό φυσικό, διαπιστώνουμε ότι έχει ήδη, διατυπωθεί από τον Πλάτωνα - πάλι με την μετακύλισή του σε θαύμα: "... θεόν δ' αυτόν μάλλον ή τινα τύχην ηγούμαι δόντα ημίν σώζειν ημάς". Ας θυμηθούμε όμως και μια άλλη διάσημη ρήση - αντίποδας στον Wigner: "μήπως η θεωρητική Φυσική δεν είναι παρά ένα τεράστιο παραμύθι;" Ή, πάλι, ένας άμετρος ιδεαλισμός: ". . . μήπως οι δυο κόσμοι [φυσικός-μαθηματικός] είναι αληθινά ένας;" Η εξέταση του προβλήματος στη σύγχρονη βιβλιογραφία είναι συνήθως αποσπασματική: φιλοσοφικά μονόπλευρη ή χωρίς τεχνικό υλικό από τη νεώτερη Φυσική. Η παρούσα πραγματεία επιχειρεί πρωτότυπα μια συστηματική και πολύπλευρη προσέγγιση. Αναζητείται, π.χ., μια από κοινού οροθέτηση των εννοιών "Αλήθεια, "Πιστότητα", και "Εξήγηση", ώστε να εξεταστεί η έννοια του "επιστημονικού προτύπου" (μοντέλου), του σύγχρονου εργαλείου για τις αναπαραστάσεις της Πραγματικότητας. Έτσι βαθμιαία αναδύεται το συμπέρασμα: "Η αρμονία Μαθηματικών και Φυσικής" - στην έκταση που πράγματι υπάρχει - δεν οφείλεται σε κάποιο "θαύμα" αλλά στο ότι οι δύο αυτές επιστήμες συνιστούν "δυο συμβατά πληροφοριακά συστήματα", των οποίων η συμβατότητα αντιστοιχεί στην ύπαρξη κοινών συμμετριών. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Περιεχόμενα

Αντί Προλόγου
Εισαγωγή
Κεφάλαιο Πρώτο
Το ερώτημα για τον Ε.Ν.Ε.
Κεφάλαιο Δεύτερο
Μια γνωσιολογική προσέγγιση στα μοντέλα
Κεφάλαιο Τρίτο
Είδη Εξήγησης
Κεφάλαιο Τέταρτο
Κριτική της αναγωγικής - νομοτελικής εξήγησης
Κεφάλαιο Πέμπτο
Το πρόβλημα της σύνθεσης των φυσικών νομών
Κεφάλαιο Έκτο
Τι μένει για θαυμασμό
Κεφάλαιο Έβδομο
Η συμμετρία ως γενική εξηγητική αρχή
Σημειώσεις και βιβλιογραφία
Παράρτημα
Ευρετήριο Όρων
Ευρετήριο Ονομάτων