ΔΕΞΙΑ ΚΙ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

Παρουσίαση

Ο Γιόζεφ Ροτ, στο μυθιστόρημά του αυτό του 1929, διασταυρώνει αριστοτεχνικά τις ζωές των τριών κεντρικών χαρακτήρων του, σε μια περίοδο που ξεκινά πριν από το ξέσπασμα του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος του Μεσοπολέμου. Ο Πάουλ Μπέρνχαϊμ, γόνος πλούσιας οικογένειας με βλέψεις στην τάξη της αριστοκρατίας, παιδί-θαύμα, εφοδιασμένος με πλήθος ταλέντων και ακλόνητη υπεροψία, ο μικρότερος αδελφός του. Τέοντορ, απρόβλεπτος και ανερμάτιστος, εθνικόφρονας και αντισημίτης, και ο Νικολάι Μπράνταϊς, εμιγκρές ρωσοεβραϊκής καταγωγής, που ξέρει πως να εκμεταλλευτεί τη νέα εποχή προς όφελός του, αναζητούν δεξιά κι αριστερά την τύχη τους στο Βερολίνο της δεκαετίας του '20.
Άριστος γνώστης της ανθρώπινης ψυχολογίας και οξυδερκής παρατηρητής της κοινωνίας, ο συγγραφέας προφητεύει την ανάδυση ενός νέου ανθρώπινου τύπου, ο οποίος, αν και μονίμως πολυάσχολος και κοινωνικά επιτυχημένος, ταλανίζεται από τη συνειδητοποίηση της ματαιότητας των ενεργειών του αλλά και από την αναπόδραστη μοναξιά του. Με εργαλεία τους τρεις αυτούς αντι-ήρωες, ο Ροτ συνθέτει το πορτρέτο μιας ολόκληρης εποχής, στην οποία οι παραδοσιακές αξίες εκπίπτουν, τα φρονήματα αντικαθίστανται και υιοθετούνται με ευκολία και χωρίς δεύτερη σκέψη, και η ηθική εξαρτάται μονάχα από τη σταθερότητα του νομίσματος... (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Έξι βιβλία ως τώρα, πάνω από χίλια άρθρα, δέκα ώρες δουλειά κάθε μέρα επί δέκα χρόνια και σήμερα, που χάνω τα μαλλιά, τα δόντια και το ερωτικό μου σφρίγος, το κυριότερο για να αισθάνεται κανείς ευτυχισμένος, δεν είμαι καν σε θέση να ζήσω έναν μήνα χωρίς οικονομική ανασφάλεια".
Αυτά έγραφε σε επιστολή του της 20ής Ιανουαρίου 1930 ο Γιόζεφ Ροτ στον φίλο του συγγραφέα Ρενέ Σίκελε. Εναν χρόνο νωρίτερα είχε εκδώσει το μυθιστόρημά του "Δεξιά κι αριστερά" που δεν είχε καμία επιτυχία. Και μολονότι ο συγγραφέας υπήρξε επιφανής δημοσιογράφος της εποχής, δεν είχε καταφέρει το βιοτικό του επίπεδο να αντιστοιχεί στη φήμη του ως δημοσιογράφου και στην αξία του ως συγγραφέα. Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια μετά τον θάνατό του για να αρχίσει σιγά σιγά να καθιερώνεται ο Ροτ, που πέθανε αλκοολικός το 1939 στο Παρίσι, ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς του Μεσοπολέμου. Και ιδιαίτερα στον αιώνα που διατρέχουμε, να λάβει θέση δίπλα στους κορυφαίους πεζογράφους. (ΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΒΙΣΤΩΝΙΤΗΣ, Το Βήμα, 31/12/2010)