Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΑΡΣΕΝΙΕΦ

Παρουσίαση

Η Ζωή του Αρσένιεφ θεωρείται από πολλούς ως το σημαντικότερο έργο του Ιβάν Μπούνιν, του τελευταίου μεγάλου κλασικού και πρώτου Ρώσου συγγραφέα που τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Μέσα απ' τις σελίδες αυτού τού σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικού μυθιστορήματος, γραμμένου σε πρώτο πρόσωπο, παρακολουθούμε τη ζωή του Αλεξέι Αρσένιεφ στη Ρωσία, από τα πρώτα του χρόνια μέχρι τη στιγμή που γίνεται είκοσι χρονών. Το έργο, το οποίο πολλοί συγκρίνουν με το Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο του Προυστ, έχει ουσιαστικά δύο κεντρικούς ήρωες: τον νεαρό Αλεξέι και τον ώριμο πια συγγραφέα, ο οποίος, έχοντας εγκαταλείψει την πατρίδα του, θυμάται με νοσταλγία τα νεανικά του χρόνια κι αναπαριστά βήμα προς βήμα το παρελθόν.
Με μοναδική ενάργεια και μ' έναν διάχυτο λυρισμό, μας αποκαλύπτει μνήμες της παιδικής ηλικίας που 'ναι γεμάτες φως, μας αφηγείται πώς ξύπνησαν μέσα του τα πρώτα συναισθήματα, ο έρωτας - απ' τα πρώτα νεανικά σκιρτήματα μέχρι την απογοήτευση που φέρνει η συνειδητοποίηση πως ο ανιδιοτελής έρωτας είναι ανέφικτος τον ακολουθούμε στις περιπλανήσεις του σ' αυτή την αχανή χώρα, απ' τον παγωμένο βορρά μέχρι τον ηλιόλουστο νότο. Ωστόσο, το ιδιότυπο αυτό μυθιστόρημα δεν είναι μόνο ένα ταξίδι της μνήμης - πάνω απ' όλα είναι ένα ταξίδι της ψυχής στο χώρο και το χρόνο. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Ο Μπούνιν, πέραν του το ότι είναι ένας αισθαντικός, λυρικός και βαθύς συγγραφέας, κυρίως της μικρής φόρμας, ξεδιπλώνει εδώ -στο εκτενέστερο πεζογράφημά του- μια τοιχογραφία της Ρωσίας, συμπυκνωμένης στην ψυχή του Αλεξέι Αρσένιεφ. Στην τσαρική Ρωσία, ο Αρσένιεφ είναι ο νεαρός επαρχιώτης που ονειρεύεται το αύριο με μεγάλη γεωγραφική, πνευματική και κοινωνική κινητικότητα. Διασχίζει τις στέπες με ατμοκίνητα τρένα και φθάνει σε επαρχιακές πόλεις που του αποκαλύπτουν το ρωσικό ψηφιδωτό. Οι περιγραφές της Φύσης είναι παγανιστικές - θρησκευτικές, ο στοχασμός πάνω στη Δύση και την Ορθοδοξία απόλυτα ρωσικός, η σεξουαλικότητα διάχυτη και ο ερωτισμός ρωμαλέος. Ο Ιβάν Μπούνιν δεν πέρασε στην παγκόσμια συνείδηση όπως ο Τολστόι, αλλά είναι μεγάλος και του οφείλουμε. (Νίκος Βατόπουλος, Η Καθημερινή, 26/6/2011)