ΙΣΤΟΡΙΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ

Παρουσίαση

Η ιστορία των Βιβλιοθηκών είναι ιστορία του πολιτισμού της ανθρωπότητας. Τα γραπτά μνημεία που φυλάσσονται στις Βιβλιοθήκες περιέχουν την πνευματική παρακαταθήκη των ανθρώπινων γενεών.
Οι Βιβλιοθήκες ως πνευματικά ιδρύματα λειτουργούσαν ανέκαθεν συμπληρωματικά προς τα σχολεία και τα άλλα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ήταν χώροι προορισμένοι για την επιστημονική έρευνα και τη λαϊκή επιμόρφωση.
Η μακραίωνη ιστορία του Ελληνικού Πολιτισμού περιλαμβάνει τους θησαυρούς της πνευματικής κληρονομιάς του γραπτού λόγου και της επιστήμης, οι οποίοι είναι κατατεθειμένοι στις Βιβλιοθήκες.
Η ιστορία των Βιβλιοθηκών είναι ταυτισμένη με τη γενικότερη ιστορία της χώρας στην οποία αυτές λειτουργούν. Οι Ελληνικές Βιβλιοθήκες είχαν πάντοτε την τύχη του Ελληνικού Έθνους. Οι επιδρομείς και οι κατακτητές της Ελλάδας άρπαζαν ή κατέστρεφαν τα μνημεία του πολιτισμού της χώρας και πυρπολούσαν τις Βιβλιοθήκες της. Επίσης και το Νεοελληνικό Κράτος από την ίδρυσή του μέχρι και τις προηγούμενες δεκαετίες δεν έδωσε τη δέουσα σημασία στις Βιβλιοθήκες. Οι περισσότερες Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα ιδρύθηκαν από ιδιώτες δωρητές και ευεργέτες.
Η μεγάλη πνευματική παράδοση του Ελληνισμού επιβάλλει την ίδρυση και την ανάπτυξη των Βιβλιοθηκών για τον φωτισμό του Γένους και τον περιορισμό του ποσοστού του αναλφαβητισμού. Η ιστορία των Βιβλιοθηκών περιλαμβάνει και τις τρεις περιόδους: αρχαία, μεσαιωνική, νεότερη. Το γνωστικό ενδιαφέρον για τις αρχαίες και μεσαιωνικές Βιβλιοθήκες είναι περιορισμένο στις ιστορικές μόνο πληροφορίες. Η μελέτη της ιστορίας των Βιβλιοθηκών της Νεότερης Ελλάδας ενδιαφέρει όχι μόνο τους ειδικούς αλλά και όλους τους φιλομαθείς και φιλίστορες αναγνώστες των οποίων ο αριθμός αυξάνεται συνεχώς, διότι "ουκ επ' άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος, αλλά και εν παντί λόγω". [. . .] (Από την έκδοση)

Περιεχόμενα

Μέρος Α'
Οι Βιβλιοθήκες στην Αρχαιότητα
Κεφάλαιο 1: Ιστορία του όρου Βιβλιοθήκη
Κεφάλαιο 2: Η Βιβλιοθήκη της Αθήνας
Κεφάλαιο 3: Οι Βιβλιοθήκες των Μεγάλων Φιλοσόφων
3.1 Η βιβλιοθήκη του Πλάτωνα
3.2 Η βιβλιοθήκη του Αριστοτέλη
Κεφάλαιο 4: Η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας
4.1 Η περίοδος της ακμής
4.2 Η περίοδος της παρακμής
Κεφάλαιο 5: Η Βιβλιοθήκη της (του) Περγάμου
Κεφάλαιο 6: Οι Ρωμαϊκές Βιβλιοθήκες
6.1 Το βιβλίο στη Ρώμη
6.2 Η βιβλιοθήκη του Περσέα
6.3 Η Δημόσια Βιβλιοθήκη της Ρώμης
6.4 Η Βιβλιοθήκη του Τραϊανού
6.5 Ιδιωτικές Βιβλιοθήκες
Κεφάλαιο 7: Η Βιβλιοθήκη του Αδριανού στην Αθήνα
7.1 Ίδρυση της Βιβλιοθήκης
7.2 Ιστορική περιγραφή της Βιβλιοθήκης;
7.3 Η παρακμή της Βιβλιοθήκης
Μέρος Β'
Οι Βιβλιοθήκες στο Μεσαίωνα
Κεφάλαιο 8: Οι Βυζαντινές Βιβλιοθήκες
8.1 Το βιβλίο στο Βυζάντιο
8.2 Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Κωνσταντινουπόλεως
Κεφάλαιο 9: Οι Πατριαρχικές Βιβλιοθήκες
9.1 Η Βιβλιοθήκη του Οικουμενικού πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως
9.2 Η Μυριόβιβλος Βιβλιοθήκη του Πατριάρχη Φωτίου
9.3 Η Πατριαρχική Βιβλιοθήκη Αλεξάνδρειας
9.3.1 Τα έργα των Εκκλησιαστικών Πατέρων της Αλεξάνδρειας
9.3.2 Το έργο των Πατριαρχών Αλεξάνδρειας
9.4 Πατριαρχική Βιβλιοθήκη Ιεροσολύμων
9.4.1 Η ίδρυση της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης των Ιεροσολύμων
9.4.2 Το έργο των Πατριαρχών Ιεροσολύμων
Κεφάλαιο 10: Η Βιβλιοθήκη της μονής του Όρους Σινά
Κεφάλαιο 11: Οι Βιβλιοθήκες; του Αγίου Όρους
11.1 Μοναχός Αθανάσιος: ο ιδρυτής του Αγίου Όρους
11.2 Οι Βιβλιοθήκες και τα Scriptoria του Αγίου Όρους
11.3 Η ταξινόμηση των χειρογράφων
11.4 Τα ελληνικά χειρόγραφα και η αναγέννηση
11.5 Το μεγαλύτερο διαχρονικό σύνολο χειρογράφων
11.6 Οι Βιβλιοθήκες των μονών του Αγίου Όρους
Κεφάλαιο 12: Οι Βιβλιοθήκες κατά την Αναγέννηση
12.1 Η Βατικανή Βιβλιοθήκη
12.2 Η Βιβλιοθήκη του Κόσι?ο των Μεδίκων
12.3 Η Μαρκιανή Βιβλιοθήκη Βενετίας
Μέρος Γ'
Οι Βιβλιοθήκες στη Νεότερη Ελλάδα
Κεφάλαιο 13: Καταστροφές Βιβλίων επί Φραγκοκρατίας και Τουρκοκρατίας
Κεφάλαιο 14: Η Διάσωση των Βιβλίων επί Τουρκοκρατίας
14.1 Η συμβολή της Εκκλησίας
14.2 Η συμβολή των Φαναριωτών
14.3 Η συμβολή των λογίων
14.4 Οι ιδιωτικές συλλογές
Κεφάλαιο 15: Οι πρώτες Δημόσιες Ελληνικές Βιβλιοθήκες
15.1 Η Βιβλιοθήκη Ζαγοράς
15.2 Η Βιβλιοθήκη Δημητσάνας
15.3 Η Βιβλιοθήκη Χίου "Κοραής"
15.4 Η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης
15.5 Η Βιβλιοθήκη των Μηλεών
Κεφάλαιο 16: Οι Βιβλιοθήκες μετά την Επανάσταση
16.1 Η Νικολοπούλειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Ανδρίτσαινας
16.2 Η Βιβλιοθήκη Μυτιλήνης
16.3 Η Βιβλιοθήκη του Ρεθύμνου
Κεφάλαιο 17: Η Βιβλιοθήκη του Παγκυπρίου Γυμνασίου Λευκωσίας
Μέρος Δ'
Οι Μεγάλες Βιβλιοθήκες της Νεότερης Ελλάδας
Κεφάλαιο 18: Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας
18.1 Η Ίδρυση της ΕΒΕ
18.2 Η ένωση της ΕΒΕ με τη Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου
18.3 Η Οργάνωση του υλικού
18.4 Οι Εκδόσεις της ΕΒΕ
18.5 Η συστέγαση της ΕΒΕ
Κεφάλαιο 19: Οι Δημοτικές Βιβλιοθήκες Αθήνας και Πειραιά
Κεφάλαιο 20: Η Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων
Κεφάλαιο 21: Η Βιβλιοθήκη της Ακαδημίας Επιστημών της Αθήνας
Κεφάλαιο 22: Η Γεννάδιος Βιβλιοθήκη της Αθήνας
Κεφάλαιο 23: Η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Θεσσαλονίκης
Κεφάλαιο 24: Οι Δημόσιες Βιβλιοθήκες στον 20ο αιώνα
Κεφάλαιο 25: Δωρητές και Ευεργέτες Ελληνικών Βιβλιοθηκών
Επίλογος
Παράρτημα Εικόνων
Πίνακας Επιλεγμένης Βιβλιογραφίας