ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΛΑΒΟΙ - ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΑ - (6ος-20ος ΑΙ.)

Παρουσίαση

Οι σχέσεις των βαλκανικών λαών με τη βυζαντινή αυτοκρατορία και με τον ελληνισμό, στη διάρκεια αιώνων κοινού ιστορικού βίου, από τους μέσους χρόνους ως τη σύγχρονη εποχή -σχέσεις ποικίλες και πολύπλοκες, με αντιπαραθέσεις και αλληλεπιδράσεις σε πολλά επίπεδα -είναι το κύριο αντικείμενο των μελετών που συγκροτούν αυτόν τον τόμο. Σαν ένα είδος εισαγωγής, προτάσσονται μελέτες που αναφέρονται στις βαλκανικές σπουδές και στο «χώρο» ως παράγοντα των ιστορικών εξελίξεων. Η εγκατάσταση των Σλάβων στη χερσόνησο του Αίμου και η ένταξή τους στη βυζαντινή αυτοκρατορία, οι επιδράσεις του Βυζαντίου στους θεσμούς, στην παιδεία και στην οικονομία των μεσαιωνικών βαλκανικών κρατών, προβλήματα δημογραφικά και οικονομικά, γλώσσας και παιδείας την εποχή της οθωμανικής κυριαρχίας -όπου ο ρόλος του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας υπήρξε καθοριστικός-, τα νέα πνευματικά ρεύματα και η γενικότερη πολιτική συγκυρία στα τέλη του 18ου και του 19ου αι., εποχή κρίσιμη για την εθνική χειραφέτηση των υπόδουλων βαλκανικών λαών, εξετάζονται στο κύριο τμήμα του τόμου. Τα τελευταία άρθρα είναι αφιερωμένα στις μεγάλες πολιτικές ανακατατάξεις, αντιπαραθέσεις και μεταβολές του 20ού αι. -που με τους νέους σχηματισμούς των δυνάμεων επηρέασαν καίρια τα Βαλκάνια- και στα τραγικά γεγονότα του Κοσσυφοπεδίου, όπου η ιστορική θεώρηση δείχνει το μεγάλο βάρος της ιστορίας στις σημερινές εξελίξεις. Γιατί «το παρελθόν βαραίνει στο παρόν και είμαστε πραγματικά σύγχρονοι με την εποχή μας μόνον αν μπορούμε να αναγνωρίσουμε στα γεγονότα του σήμερα τις απώτατες συνέπειες μιας ιστορίας συχνά πολύ παλαιάς». (R. Remond). (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Βραχυγραφίες
ΟΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ - Ο ΧΩΡΟΣ
1. Οι βαλκανικές σπουδές στην Ελλάδα και διεθνώς
2. Le Sud-Est de l' Europe et la Mediterranee au Moyen Age (Les cadres geographiques et historiques)
3. Το οδικό δίκτυο της χερσονήσου του Αίμου και η σημασία του κατά τους μέσους χρόνους (Γενικές επισημάνσεις και πρόταση έρευνας)
ΜΕΣΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: ΒΥΖΑΝΤΙΟ, ΣΛΑΒΟΙ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΑ ΚΡΑΤΗ
4. Σλαβικές εγκαταστάσεις στη μεσαιωνική Ελλάδα. Γενική επισκόπηση
5. Ηγεμονική ιδέα και βυζαντινές επιδράσεις στη Βουλγαρία ως τον εκχριστιανισμό (681-864). Η μαρτυρία των πρωτοβουλγαρικών επιγραφών
6. Βυζαντινή ορολογία στη διοίκηση και την οικονομία των μεσαιωνικών βαλκανικών κρατών
7. Θεσσαλονίκη και Βαλκάνια: εμπορικές σχέσεις στον ύστερο Μεσαίωνα (12ος-15ος αι.)
ΝΕΩΤΕΡΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΛΑΟΙ
8. Ξενόγλωσσα κείμενα με ελληνική γραφή
9. Quelques aspects des relations culturelles greco-bulgares (A propos des trois articles de M. Stojanov)
10. Οι «Βλάχοι» των βορείων Βαλκανίων μετά την τουρκική κατάκτηση
11. Η δημογραφική κατάσταση αστικών κέντρων των κεντρικών Βαλκανίων (15ος-16ος αι.)
12. Routes de la quete dans le Sud-Est Europeen a l' epoque de la domination ottomane (16e-19e siecles)
13. Actes des princes phanariotes en faveur du couvent de Patmos
14. Πνευματικές επιδράσεις του Ελληνισμού στους Βαλκανικούς Λαούς κατά την Τουρκοκρατία
15. La conjocture politique a l' epoque de Rhigas Velestinlis
16. Άγνωστο πατριαρχικό γράμμα του 1841 προς τον μητροπολίτη Κασσανδρείας (μαρτυρίες για την εξέγερση της Νίσσας και την κατάσταση στην Κασσάνδρα)
17. Η εθνική ταυτότητα του μεσαιωνικού Ελληνισμού στην ελληνική ιστοριογραφία του 19ου αι.
18. Συμβολή στην έρευνα για την εθνολογική κατάσταση της Μακεδονίας πριν από τους Βαλκανικούς πολέμους
19. Τα Βαλκάνια στο Μεσοπόλεμο
20. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου και η Βαλκανική Συνεννόηση
21. Το Κοσσυφοπέδιο. Μια ιστορική αναδρομή