Ο ΜΕΓΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ Η ΔΟΝΑΤΙΣΤΙΚΗ ΕΡΙΔΑ

Παρουσίαση

Η ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου αλλάζει. Προϋπάρχουσες πνευματικές και κοινωνικές δυνάμεις βρίσκουν τις πρόσφορες συνθήκες για να κάνουν αισθητή την παρουσία τους και με την ανακαινιστική τους παρέμβαση συνδιαμορφώνουν τις πρώιμες εκφράσεις, αυτού που αργότερα θα ονομαστεί βυζαντινή αυτοκρατορία και δυτικός μεσαιωνικός κόσμος. Το θεσμικό ρωμαϊκό οικοδόμημα παραμένει επιβλητικό, ωστόσο οι θρησκευτικές μεταβολές και τα νέα προβλήματα που αναδύονται στην κοινωνική και πολιτική ζωή απαιτούν νέες λύσεις, οι οποίες δεν επηρεάζουν μόνο τη συμπεριφορά των θεσμών, αλλά οδηγούν σε νέες θεσμικές συγκροτήσεις εμπνευσμένες από το ρεαλισμό και την οικουμενικότητα της ρωμαϊκής παράδοσης.
Στην εργασία αυτή θα παρακολουθήσουμε τα συμβάντα που συντάραξαν την Εκκλησία της Αφρικής κατά την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου, συμβάντα που σχετίζονται με τη διαμόρφωση και την εξάπλωση της δονατιστικής έριδας και τη συνακόλουθη αντίδραση της ρωμαϊκής Πολιτείας και τούτο, επειδή συντρέχει η ακόλουθη ιδιομορφία. Η δονατιστική έριδα δεν αποτελεί απλώς μια διαδοχή γεγονότων εντοπισμένων στο εσωτερικό της Εκκλησίας της Αφρικής, πράγμα που θα μας υποχρέωνε σε μια αυστηρή θεολογική θεώρησή τους, αλλά εξελίχθηκε και με την εμπλοκή της ρωμαϊκής διοίκησης απέκτησε διαστάσεις, έγινε γεγονός που υπερέβη τα γεωγραφικά όρια της Αφρικής και πλουτίστηκε με ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συμπαραδηλώσεις. Οι προσωπικές διευθετήσεις που επιχείρησε ο Μέγας Κωνσταντίνος απορρέουν από την ιδιαιτερότητα της προσωπικής πορείας του ως διεκδικητή της ενωμένης μετά την τετραρχία Αυτοκρατορίας και ως εγγυητή της, διατηρούν εντούτοις έναν υψηλό βαθμό πρωτοτυπίας που απορρέει τόσο από την ιδιαίτερη σχέση του με τη χριστιανική θρησκεία, όσο και από την οξύτατα διεισδυτική ανάλυση των κοινωνικών και πολιτικών δεδομένων και τη διάθεσή του για θεσμικές τομές. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Πρόλογος
Συντομογραφίες
Εισαγωγή
Το ιστορικό περιβάλλον
Η γένεση της δονατιστικής έριδας: αιτίες και αφορμές (306 - 313)
Η νέα θρησκευτική πολιτική της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και η ανάμειξη του Μ. Κωνσταντίνου στην αφρικανική έριδα
Η έριδα της Αφρικής ως σημείο συνάντησης Εκκλησίας και Αυτοκρατορίας
Η σύνοδος της Ρώμης του 313
Η σύνοδος της Αρελάτης του 314
Από τη σύνοδο της Αρελάτης έως το τέλος της βασιλείας του Μ. Κωνσταντίνου
Quid est imperatori cum Ecclesia? Η πολιτική θεωρία της Εκκλησίας της Αφρικής
Η διδασκαλία των δονατιστών
Η διδασκαλία του Οπτάτου Μιλέβης
Η διδασκαλία του Αυγουστίνου Ιππώνος
Quid est Ecclesiae cum imperatore? Η πολιτική πράξη του Μ. Κωνσταντίνου
Επίλογος
Βιβλιογραφία
Παράρτημα
Χρονολογικός πίνακας των κυριοτέρων γεγονότων που αφορούν τη δονατιστική έριδα
Ευρετήριο πηγών
Ευρετήριο ονομάτων και όρων
Summary