Η ΓΗΡΑΙΑ ΣΕΛΗΝΗ

Παρουσίαση

Τη στιγμή που μια νέα γενιά "προβληματικών" εταιριών ετοιμάζεται να προστεθεί στις προηγούμενες αργές βιομηχανίες, η ελληνική βιομηχανία του 2000 εμφανίζεται, ύστερα από ενάμιση αιώνα σταδιοδρομίας, σαν μια Γηραιά Σελήνη, ένα σύνολο χωρίς την απαραίτητη για την αναπαραγωγή του εσωτερική δυναμική, ανίσχυρο να επηρεάσει θετικά την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας. Για την κατανόηση της σημερινής κατάστασης της ελληνικής βιομηχανίας χρειάζεται ο εντοπισμός των βασικών λειτουργικών δομών της και η τοποθέτησή τους σε μια μακρόχρονη προοπτική.
Ο Χρήστος Χατζηιωσήφ συνδυάζει την ιστορική και συστημική ανάλυση, αποφεύγοντας συνειδητά την επιστημονικίζουσα πρόσοψη ενός καταιγισμού στατιστικών στοιχείων. Στην προσέγγισή του αντιμετωπίζει τη βιομηχανία ως ένα κατ' εξοχήν κομβικό επίπεδο τον ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού με σημαντικές συνδέσεις τόσο με τους άλλους τομείς της οικονομίας όσο και με την πολιτική και την ιδεολογία.
Οι συχνές αναφορές σε ξένα παραδείγματα αναδεικνύουν τις λεγόμενες ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομικής και κοινωνικής εξέλιξης ως την ειδική, τοπική έκφραση γενικών φαινομένων των συγχρόνων κοινωνιών και όχι ως αποτέλεσμα μεταφυσικών αιτιών. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
1. Ο εμπλουτισμός της προβληματικής
2. Η εθνική αγορά δείκτης ανάπτυξης των παραγωγικών σχέσεων
3. Διαθεσιμότητα εργασίας: Από το στατιστικό μέγεθος στην κοινωνική κατηγορία
4. Μηχανισμοί κοινωνικοποίησης των περιθωριακών ομάδων των πόλεων
5. Εναλλακτικές μορφές επένδυσης
6. Η εξαγωγή χρηματικού κεφαλαίου από την Ελλάδα
7. Εξαγωγή κεφαλαίων για την αγορά πλοίων
8. Η εξωστρέφεια και επεκτατικές τάσεις της ελληνικής οικονομίας. 1890-1912
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η ΚΛΩΣΤΟΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ
1. Η κλωστοϋφαντουργία της Παλαιάς Ελλάδας
2. Η κλωστοϋφαντουργία της Μακεδονίας
3. Η περίοδος του Μεσοπολέμου
α. Η φάση της ποσοτικής επέκτασης
β. Επιβράδυνση της παραγωγικής επέκτασης και διαρθρωτικές αλλαγές (1929-1939)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΣΙΔΗΡΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ
1. Γενικές παρατηρήσεις
2. Το παράδειγμα της Ισπανίας
3. Το παράδειγμα της Ιταλίας
4. Σίδηρος και άνθρακας στην Ελλάδα του 19ου αιώνα
5. Μηχανοποιεία και ναυπηγοεπισκευαστικές επιχειρήσεις της εποχής του ατμού
6. Ο κατακερματισμός των επιχειρήσεων και η επενδυτική αδράνεια της δεκαετίας του 1920
7. Όπλα ή μηχανές; Σιδηρουργία και μηχανολογικές βιομηχανίες στη διάρκεια του καθεστώτος της αυτάρκειας
8. Η Σιδηρουργία: Τα ελληνικά και τα διεθνή όρια στην ανάπτυξη της βαριάς βιομηχανίας στην Ελλάδα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: Η ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΒΑΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
1. Ο λιγνίτης
2. Οι έρευνες για πετρέλαιο
3. Τα υδροηλεκτρικά
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
1. Γενικές παρατηρήσεις
2. Η περίοδος της πρώτης εκβιομηχάνισης α. Η Εθνική Τράπεζα και η βιομηχανία
β. Τράπεζες επιχειρήσεων και βιομηχανία
3. Η κρίση του 1884-1885 και η κατάρρευση του τραπεζικού τομέα
4. Η ανάκαμψη του τραπεζικού τομέα στις αρχές του 20ού αιώνα
α. Γενική κατάσταση του πιστωτικού και νομισματικού τομέα
β. Η Εθνική Τράπεζα
γ. Η Τράπεζα Αθηνών
δ. Οι συμμετοχές της Τράπεζας Αθηνών στη βιομηχανία
5. Τράπεζες και βιομηχανία μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η περίοδος 1919-1929
α. Νέες εταιρίες - παλιές τακτικές
β. Πληθωρισμός και ανακατανομή πόρων και χορηγήσεων
γ. Βιομηχανικές επενδύσεις των μεγάλων τραπεζών
6. Τράπεζες και βιομηχανία στην περίοδο της αυτάρκειας
α. Η μακροπρόθεσμη βιομηχανική πίστη σε συνθήκες κρίσης
β. Βραχυπρόθεσμη τραπεζική πίστη στην περίοδο της αυτάρκειας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ
1. Βαυαροκρατία: Ύστερος μερκαντιλισμός ή φιλελεύθερος πραγματισμός;
2. Το τρικουπικό σύστημα και η αδυναμία σύλληψης της έννοιας της εθνικής αγοράς
3. 1922: Η αφετηρία της βιομηχανικής πολιτικής
α. Ο νόμος 2948/1922 "περί προαγωγής της Βιομηχανίας και Βιοτεχνίας"
β. "Μεγάλες", "σοβαρές", "αξιόλογες" και μη βιομηχανίες
4. Η νέα διάσταση των κοινωνικών αντιθέσεων
5. Κράτος και βιομηχανία στην περίοδο της διεθνούς οικονομικής κρίσης
6. Η πολιτική του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου απέναντι στη βιομηχανία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ: ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΡΟΛΟΥ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ
1. Η οικονομική ανάπτυξη σαν συνάρτηση της εκπαίδευσης
2. Η απουσία ενός εθνικού κινήματος για την προστασία της εγχώριας παραγωγής
3. Απόψεις για τη βιωσιμότητα της εθνικής οικονομίας
4. Η αναγνώριση της συμβολής της βιομηχανίας
ΑΝΤΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ - ΙΣΟΤΗΤΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ
1. Οι εξαγωγές
2. Οι επενδύσεις στο εξωτερικό
3. Οι ελληνικές βιομηχανίες τσιγάρων στο εξωτερικό
4. Μικρή ιδιοκτησία και καθολική ψηφοφορία
5. Τα "πρώτα κοινωνιστικά κρούσματα"
6. Κρατισμός και στρατιωτικά πραξικοπήματα στο μεσοπόλεμο
7. Καχεκτική ιδιωτική οικονομία - αδύνατο κράτος
8. Ελευθερία του εμπορίου και εξωτερικός δανεισμός
9. Ο κεντρικός ρόλος της Εθνικής Τράπεζας
10. Σταθερότητα και στασιμότητα
ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΙΝΑΚΩΝ