ΠΛΑΤΩΝ: ΘΕΑΙΤΗΤΟΣ

Παρουσίαση

Στον "Θεαίτητο" για πρώτη φορά γίνεται έρευνα του ουσιαστικού περιεχομένου του όρου "επιστήμη" (αντί "γνώσις") και επιχειρείται η διατύπωσις κάποιου ορισμού αυτής. Ο Σωκράτης εφαρμόζοντας την "μαιευτική" του μέθοδο βοηθάει τον νεαρό Θεαίτητο να "γεννήση" την απάντησι στο ερώτημα "τι εστί επιστήμη". Ο Θεαίτητος την ορίζει ως "δόξα", ήτοι απλή γνώμη, που ο καθένας σχηματίζει με την βοήθεια των αισθήσεων, για να διορθώση λέγοντας ότι είναι η "αληθής δόξα" και να καταλήξη ότι είναι "μετά λόγου αληθής δόξα".
Αλλά και με την προσθήκη του όρου "λόγος" (=λογική) δεν προκύπτει ικανοποιητική για τους συνομιλητές απάντησις και ο διάλογος κλείνει με το συμπέρασμα ότι η "μαιευτική απάλλαξε τουλάχιστον τον Θεαίτητο από τις πλάνες του και καλυτέρευσε τον τρόπο της φιλοσοφικής του έρευνας".
Οριστική λοιπόν απάντησις για το τεθέν ερώτημα δεν προέκυψε, αλλά η εστίασις της συζητήσεως στο πρόβλημα του "λόγου" λειτουργεί ως προκαταρκτική των διαλόγων "Παρμενίδης" και "Πολιτικός", στους οποίους θα αναπτυχθή η θεωρία των "ιδεών".
Από πλευράς ύφους, μεταξύ των άλλων γνωστών αρετών του Πλάτωνος, εντυπωσιάζουν δύο υπέροχες παραστατικές και συμβολικές εικόνες:
- Η ψυχή παρομοιάζεται με "κέρινον πίνακα", που λειτουργεί ως εκμαγείο γνώσεων.
- Η απόκτησις και κατοχή των γνώσεων παρομοιάζεται με "περιστερεώνα", όπου εγκλωβίζει κανείς ποικίλα πτηνά και τα κατέχει ως κτήμα του.
Και βέβαια δεν λείπει η αιχμηρή "Πλατωνική ειρωνεία", η οποία στρέφεται κατά των φυσικών φιλοσόφων, των σοφιστών και των ρητόρων. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)