ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ, ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Παρουσίαση

Στον 21ο αιώνα, οι ταινίες ντοκιμαντέρ δεν είναι πια αυτές που ήταν στις προηγούμενες δεκαετίες. Όχι μόνο κερδίζουν τα μεγάλα βραβεία σε φεστιβάλ που κατ' εξοχήν ευνοούσαν τη μυθοπλασία (όπως έγινε το 2004 στις Κάννες με το Farenheit 9/11 του Michael Moore), αλλά παίρνουν θριαμβευτικά τα Όσκαρ που τους αναλογούν, καταλαμβάνουν αναρίθμητες ώρες προγράμματος σε κανάλια γενικού ενδιαφέροντος και παίζονται σε κινηματογραφικές αίθουσες μπροστά σε εκατομμύρια θεατές με κέρδη πολλαπλάσια του κόστους τους (7 στα 10 ντοκιμαντέρ με τις μεγαλύτερες εισπράξεις, γυρίστηκαν από το 2002 ως το 2004).
Ταυτόχρονα, τα ντοκιμαντέρ του 21ου αιώνα εγείρουν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα θεωρητικά ερωτήματα για σειρά από θέματα:
- την άνθηση ενός νέου πολιτικού και καταγγελτικού λόγου με οπτικοακουστικό τρόπο,
- τη χρήση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών καθώς και τη νέα αισθητική που διαμορφώνεται (στο πλαίσιο των νέων υβριδικών μορφών),
- τις νέες μεθόδους στην οργάνωση του σεναρίου και στη χρήση της κάμερας και του ήχου,
- τη διαμόρφωση και εδραίωση ενός μορφολογικού ύφους, του «ντοκιμαντερίστικου ύφους» που κυριάρχησε σε πολυβραβευμένες ταινίες μυθοπλασίας και ολόκληρα κινήματα,
- την αλληλεπίδραση με δημοφιλέστατα τηλεοπτικά προγράμματα,
- τη δημιουργία νέων ειδών και υποκατηγοριών,
- την αναθεώρηση των κυρίαρχων σκέψεων πάνω στα όρια της αφήγησης-πραγματικότητας και μυθοπλασίας-ντοκιμαντέρ. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

"Όλα τα προαναφερόμενα μας δημιούργησαν την ανάγκη να απευθυνθούμε ανοιχτά στους Έλληνες θεωρητικούς, πανεπιστημιακούς και ερευνητές καλώντας τους να επισημάνουν, μέσω ενός θεωρητικού κειμένου, τα πιο σημαντικά, κατά τη γνώμη τους, σημεία αυτής της νέας κατάστασης. Το αποτέλεσμα είναι αυτός ο συλλογικός τόμος, ο πρώτος που συγγράφεται από Έλληνες συγγραφείς στα ελληνικά, για το κρίσιμο θέμα της ταυτότητας του ντοκιμαντέρ στις απαρχές του 21ου αιώνα. Τιμητικά, δέχτηκαν να συμμετάσχουν και να μας στείλουν τη δική τους άποψη ο διεθνώς αναγνωρισμένος ειδικός στο θέμα Φινλανδός Καθηγητής Jarmo Valkola και ο σημαντικός Ισπανός σκηνοθέτης και θεωρητικός Pere Albero." (ΕΙΡΗΝΗ ΣΤΑΘΗ - ΓΙΑΝΝΗΣ ΣΚΟΠΕΤΕΑΣ, Εργαστήριο Οπτικοακουστικών Εφαρμογών και Επικοινωνίας Τμήμα Πολιτισμικής Πληροφορικής Πανεπιστημίου Αιγαίου)

Περιεχόμενα

Από τους επιμελητές
- Γενικές θεωρητικές προσεγγίσεις
Pere Albero
Συνομιλώντας με το απρόβλεπτο
Jarmo Valkola
Το ντοκιμαντέρ στην ψηφιακή εποχή
Χρήστος Γούσιος
Σκέψεις για τη χρήση του ήχου στο ντοκιμαντέρ
Μαρινέτα Κρητικού - Μ.Α.Κ.
Ο ρόλος του σεναρίου στο ντοκιμαντέρ ή το "σενάριο της πραγματικότητας"
Γιώργος Νικολακάκης
Όροι, προϋποθέσεις και όρια του ντοκιμαντέρ σε ένα μεταβαλλόμενο κοινωνικό και πολιτισμικό τοπίο
- Είδη και κυρίαρχες τάσεις
Γιάννα Αθανασάτου
Ο κοινωνικός και πολιτικός ρόλος του ελληνικού ντοκιμαντέρ. Η περίπτωση των ντοκιμαντέρ στα χρόνια της δικτατορίας και της μεταπολίτευσης και η σημασία τους σήμερα
Δέσποινα Κακλαμανίδου
Το πολιτικό ντοκιμαντέρ του Michael Moore: "Απολαμβάνουμε τη μη-μυθοπλασία, αλλά ζούμε σε μυθοπλαστικούς καιρούς"
Κωστής Κορνέτης
Το ντοκιμαντέρ ως "Κατηγορώ": η περίπτωση του Θεσσαλονίκη, πόλη της σιωπής του Maurice Amaraggi
Νίκος Λερός - Έλενα Καμηλάρη
Η μυθοπλασία και τα όρια του πραγματικού: η ταινία Grizzly Man του Werner Herzog
Αντρέας Παγουλάτος
Ντοκιμυθοπλασία, ένα μικτό αυτόνομο κινηματογραφικό είδος
Γρηγόρης Πασχαλίδης
Η πολιτική του ντοκιμαντέρ / το ντοκιμαντέρ της πολιτικής
Γιάννης Σκοπετέας
Το "πολυσυλλεκτικό" ντοκιμαντέρ. Αισθητικά και άλλα ζητήματα στη δημιουργία ντοκιμαντέρ με αρχειακό υλικό στην ψηφιακή εποχή
Ειρήνη Στάθη
Ρεαλιστική αισθητική και ψηφιακή τεχνολογία στο υβριδικό ντοκιμαντέρ
Βασιλική Τσιτσοπούλου
Τα έργα που καταγράφουν την Ελλάδα και το ζήτημα της ενδεικτικότητας
Βιογραφικά