ΠΛΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΠΛΟΥΣ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ

Παρουσίαση

Ο τόμος συγκεντρώνει τρία δοκίμια του Σάββα Μιχαήλ για τον "Μεγάλο Ανατολικό" του Ανδρέα Εμπειρίκου. Στα κείμενα αυτά ο Σάββας Μιχαήλ ανιχνεύει το Μέγα Τραύμα της Ιστορίας που ο ποιητής Ανδρέας Εμπειρίκος δέχτηκε κατάστηθα -την ομηρία του στα Κρώρα το 1945-, τη Μαύρη Τρύπα απ' όπου βγήκε ανελκύοντας απ' το βυθό της το όραμα ενός κόσμου άλλου, εκπληκτικού. Αντίθετα μ' ό,τι συνέβη στον Σαντ στη Βαστίλλη, ο Εμπειρίκος, ο μέγας Αντι-Σαντ της εποχής μας, για τον οποίο "ο έρως ήτο πάντοτε ένα συν και ουδέποτε ένα μείον", συλλαμβάνεται και τιμωρείται από τους εκπροσώπους όχι του Ancien Regime, αλλά του επαναστατικού Οράματος του 1917, στο οποίο είχε προσχωρήσει ο ίδιος με πάθος, προπολεμικά, ιδιαίτερα μέσω του υπερρεαλισμού, του Αντρέ Μπρετόν και των ιδεών του Λέοντα Τρότσκυ.
Ο αθωότατος ποιητής τιμωρήθηκε φριχτά για "τα αμαρτήματα που σήκωνε μόνο και μόνο εξαιτίας του οικογενειακού του επωνύμου", όπως γράφει ο Ελύτης. Η τρομερή ευνουχιστική δοκιμασία στα Κρώρα, μια περιπέτεια που τον απέκοψε βίαια από το μαρξισμό, έληξε , το 1951, μ' έναν ακόμα ευνουχισμό : τη διακοπή άσκησης της ψυχαναλυτικής πρακτικής από τον Εμπειρίκο λόγω των αντιδράσεων και απαγορεύσεων, αυτή τη φορά, της αντίθετης πλευράς, του αντιδραστικού κατεστημένου των αστών νικητών του εμφυλίου.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος έμεινε μέχρι τέλους ένας "αμετανόητος". Δεν έγινε ποτέ ένας renegat, ένας αποστάτης. Άντεξε το τραύμα της Ιστορίας καταφεύγοντας στα δικά του μέσα, είτε αρέσουν είτε όχι. Μετά τα Κρώρα, αρχίζει να γράφει τον Μεγάλο Ανατολικό για ν' αποκαλύψει όχι την επικείμενη Κόλαση αλλά τον επερχόμενο Παράδεισο επί της γης.
Κοντά μισός αιώνας πέρασε από την καθέλκυση του Μεγάλου Ανατολικού, του μεγαθηρίου που εναυπήγησε στις ποιητικές του δεξαμενές ο Ανδρέας Εμπειρίκος. Τέσσερα χρόνια πέρασαν από τον τόσο καθυστερημένο εκδοτικό του απόπλου (1991). Κι ακόμα δεν βρίσκονται ντοκ, ούτε καν λιμάνι, για να τον δεχθή, σ' έναν κόσμο που πνίγεται στα στενά. Δεν είναι τυχαία η "υποδοχή" -ορθότερα η μη υποδοχή- του Μεγάλου Ανατολικού στις μέρες της γενικευμένης πορνολογίας και αισχροκρατίας...
Το 2001, με την επέτειο των 20 χρόνων από τον θάνατο του Α. Εμπειρίκου, το παρόν βιβλίο του Σάββα Μιχαήλ έρχεται να τοποθετήσει την ανολοκλήρωτη συζήτηση που σταμάτησε μεμψίμοιρα στους δύο πρώτους τόμους και αγνόησε το βάθος και το εύρος του οκτάτομου τόμου - με εξαίρεση τα φωτεινά κείμενα των Οδυσσέα Ελύτη, Έκτορα Κακναβάτου, Γ. Γιατρομανωλάκη και Δ. Καψάλη.
Ο Σάββας Μιχαήλ, στα τρία δοκίμια του τόμου, μέσα από ένα ευρύτατο πεδίο αναφορών στην ψυχανάλυση και τον Λακάν, την ιστορία και το μύθο, τη Βίβλο και την εβραϊκή ταλμουδική παράδοση, τον Ηράκλειτο και τον Πίνδαρο, τον Μαρξ και τον Ένγκελς, ανιχνεύει στο ωκεάνειο μυθιστόρημα του Εμπειρίκου, μέσα από τη διαλεκτική της ηδονής και του πόθου, την κοινωνική ουτοπία και το μεσσιανισμό του ποιητή, την έννοια του Ιερού, του Νόμου και της Δικαιοσύνης (το Μέγα Έλεος), τη Νέα Εδέμ, πανανθρώπινη και όχι ατομική, που θα είναι συνάμα μια επιστροφή στη Μάνα, πέρα από τον Οιδίποδα και τα ταμπού της αιμομιξίας και πέρα από κάθε είδους απαγόρευση. (Από την παρουσίαση της έκδοσης)

Περιεχόμενα

Το τραύμα της ιστορία ή ο «Μέγας Ανατολικός» εν πλω
Ο κατάπλους του «Μεγάλου Ανατολικού» ή το Μέγα Έλεος
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και οι θυγατέρες του Λωτ